5 giải pháp mà Tổng cục Hải quan đưa ra để đối phó với tình trạng gian lận xuất xứ

Hình minh họa

Tại cuộc họp báo chiều 19/7, đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, nhiều hàng hóa được sản xuất tại nước ngoài nhưng khi nhập khẩu về Việt Nam đã ghi sẵn dòng chữ "Made in Vietnam", "Sản xuất tại Việt Nam", "Xuất xứ Việt Nam", thậm chí khi nhập về sẽ được thay đổi nhãn mác để đánh lừa người tiêu dung. Đây là các thủ đoạn về gian lận xuất xứ hàng hóa (C/O) của không ít doanh nghiệp (DN) hiện nay. 

Vì vậy, nhằm chủ động phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi gian lận, chuyển tải bất hợp pháp hàng hóa vào Việt Nam trong đó có mặt hàng gỗ, giả mạo xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu. Tổng cục Hải quan đã đưa ra 5 nhóm giải pháp sau:

Một là, Tổng cục Hải quan đã chủ động triển khai thực hiện Đề án" Tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mai và gian lận xuất xứ" theo Quyết định số 224/QĐ-TTg ngày 04/7/2019 của Thủ tướng Chính phủ:

Xây dựng, ban hành và chỉ đạo thực hiện quy trình kiểm tra, giám sát, kiểm soát hàng hóa có nguy cơ gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, chuyển tải bất hợp pháp trong đó quy định cụ thể trách nhiệm, sự phối hợp của các đơn vị nghiệp vụ thuộc Tổng cục trong việc thu thập, phân tích thông tin, xác định mặt hàng, doanh nghiệp có rủi ro cao nghi vấn gian lận, giả mạo xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp để áp dụng các biện pháp kiểm soát phù hợp; trách nhiệm của Cục Hải quan các tỉnh, thành phố trong việc kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa khi làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Hướng dẫn Cục Hải quan các tỉnh, thành phố tăng cường công tác kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu khi làm thủ tục hải quan nhằm ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, chuyển tải bất hợp pháp.

Tăng cường quản lý, kiểm tra chặt chẽ với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc khai báo là gỗ ván mặt, ván bóc, thành phẩm và bán thành phẩm gỗ ép, gỗ dán để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi gian lận trong việc nhập khẩu hàng hóa, gian lận xuất xứ.

Chủ động thu thập thông tin về các mặt hàng bị các thị trường lớn như Hoa Kỳ, Châu Âu, Nhật Bản,.... áp dụng thuế chống bán phá giá cụ thể đối với từng nước. Thực hiện phân tích, đánh giá số liệu để kịp thời phát hiện các mặt hàng, doanh nghiệp nhập khẩu, xuất khẩu tăng đột biến các mặt hàng trùng với các mặt hàng bị áp chống bán phá giá hoặc đang điều tra...để thực hiện kiểm tra, giám sát, ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn, chuyển tải bất hợp pháp.

Hợp tác chặt chẽ với cơ quan Hải quan các nước và Văn phòng liên lạc tình báo khu vực Châu á Thái Bình Dương để kịp thời thu thập thông tin và phối hợp xác minh C/O có dấu hiệu gian lận

Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để phát hiện sớm các trường hợp gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, chuyển tải bất hợp pháp như Bộ Công Thương (Cục quản lý cạnh tranh, Cục Xuất nhập khẩu); Bộ Kế hoạch đầu tư (Cục Đầu tư nước ngoài); Bộ Công an; Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các Hiệp hội ngành hàng... nhằm xác định trọng tâm, trọng điểm các mặt hàng nhập khẩu, xuất khẩu tăng đột biến về số lượng, kim ngạch so với cùng kỳ để thực hiện kiểm tra, xác định xuất xứ.

Hai là, mở rộng điều tra các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu mặt hàng gỗ ván ép, gỗ dán có số lượng tăng đột biến, bên cạnh đó tiếp tục điều tra xác minh làm rõ hành vi vi phạm đối với các công ty trên để xử lý theo theo quy định pháp luật.

Tiếp tục đẩy mạnh thu thập thông tin, kiểm tra đối với các lô hàng có dấu hiệu nghi vấn giả mạo C/O, đối với 1 số mặt hàng trọng điểm có kim ngạch xuất, nhập khẩu lớn. Từ đó điều tra làm rõ và xem xét khởi tố, đề nghị khởi tố vụ án hình sự đối với các tội: Buôn lậu; Vận chuyển trái phép hàng hóa tiền tệ qua biên giới; Sản xuất, buôn bán hàng giả; Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan..... Với các hành vi như cố ý nhập khẩu hàng giả mạo nhãn hiệu, sao lậu ở quy mô thương mại hoặc nhằm thu lợi nhuận, cố ý nhập khẩu và sử dụng nhãn, bao gói giả mạo ở quy mô thương mại hoặc nhằm thu lợi nhuận

Ba là, kiến nghị với Bộ Công thương, VCCI siết chặt công tác quản lý cấp giấy chứng nhận xuất xứ theo quy định tại Điều 29 Nghị định số 31/2018/NĐ-CP đối với trường hợp qua kết quả kiểm tra, thanh tra xác định hành vi gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, chuyển tải bất hợp pháp. Chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường công tác kiểm tra sản xuất hàng hoá xuất khẩu nhất là đối với các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hoá, nguyên liệu, bán thành phẩm về sản xuất thành phẩm để xuất khẩu.

Bốn là, kiến nghị với Bộ Tài chính, báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tăng cường quản lý, ngăn chặn tình trạng xác nhận khống nguyên liệu đầu vào cấu thành sản phẩm xuất khẩu nhằm ngăn chặn việc gian lận xuất xứ.

Năm là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền tới người dân, doanh nghiệp về hành vi, thủ đoạn, tác hại, hậu quả của gian lận thương mại đối với sản xuất trong nước, cũng như hoạt động xuất khẩu. Đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong nước cũng như bảo vệ thương hiệu hàng Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Nhiều quốc gia đã siết chặt chống gian lận thông qua áp chặt các biện pháp về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa. Tại Việt Nam, sau hơn 80 vụ kiện phòng vệ thương mại, chống trợ cấp, chống bán phá giá của nhiều quốc gia trên thế giới nhắm vào hàng hóa có nguồn gốc xuất đi từ Việt Nam trong những năm gần đây, việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của hàng hóa Việt đã được Chính phủ đặt ra bằng cách tăng cường quản lý nhà nước ở cấp độ cao hơn nhằm siết chặt công tác phòng, chống gian lận xuất xứ/.