Bế tắc bạo loạn Pháp: 5 con số "trói chặt" Tổng thống Macron

Tổng thống Emmanuel Macron đang đối mặt với cuộc khủng hoảng lớn nhất kể từ khi nhậm chức sau ba tuần bạo loạn nổ ra trên khắp lãnh thổ Pháp. Hôm thứ Ba (4/12), Thủ tướng Pháp Edouard Philippe đã có động thái "xoa dịu" khi tuyên bố hoãn trong 6 tháng chính sách tăng giá nhiên liệu, mà theo kế hoạch bắt đầu có hiệu lực từ tháng 1 năm sau.

Tuy nhiên, có vẻ như nhượng bộ trên là chưa đủ đối với những người phản đối, khi mà cuộc bạo loạn được đánh giá là đang ngày càng có xu thế một cuộc cách mạng, với xuất phát điểm là những bức xúc của người dân Pháp đã tích tụ trong nhiều năm qua.

Dòng chữ so sánh ông Macron với Vua Louis 16 bên ngoài Nhà hát Palais Garnier ở Paris trong tuần này (ảnh: getty)

Cùng điểm lại một vài con số có thể phần nào giải thích nguyên nhân tại sao nước Pháp lại trở thành điểm nóng trong những ngày vừa rồi.

1.700 Euro: thu nhập trung bình hàng tháng tại Pháp

Giống như một số nước châu Âu khác, khoảng cách giàu nghèo tại Pháp đang ngày càng nới rộng. Giới giàu có nước Pháp chiếm 1% dân số nhưng lại chịu trách nhiệm cho 20% nền kinh tế. Do vậy, thu nhập bình quân hàng tháng vào khoảng 1.700 Euro đồng nghĩa với việc một nửa người lao động Pháp đang được trả công ít hơn mức này.

Nhiều người biểu tình Áo Vàng bức xúc trước những khó khăn khi trả tiền thuê nhà, nuôi gia đình... – trong khi chi phí cuộc sống, đáng chú ý nhất là giá nguyên liệu không ngừng gia tăng.

1,8%: Tăng trưởng kinh tế

Ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng nợ tại châu Âu, trong những năm gần đây tăng trưởng kinh tế Pháp khá trì trệ, bất chấp một số dấu hiệu hồi phục. Các công việc lâu dài bị "xóa sổ", đặc biệt là tại các vùng công nghiệp trước đây và khu vực nông thôn; trong khi phần nhiều việc làm mới lại chỉ mang tính ngắn hạn.

Tăng trưởng là một trong những chìa khóa để cải thiện điều kiện làm việc cho những người phản đối. Kể từ khi ông Macron nhậm chức, mặc dù hồi phục kinh tế đã phần nào tạo ra công ăn việc làm, nhưng tỷ lệ tăng trưởng kinh tế hàng năm chỉ dừng ở mức 1,8% - phù hợp với xu thế chậm lại chung của khu vực đồng tiền chung châu Âu.

Bạo loạn nổ ra trên nhiều thành phố của nước Pháp trong suốt những ngày qua (ảnh: getty)

Trên 9%: Tỷ lệ thất nghiệp

Kể từ năm 2009, tỷ lệ thất nghiệp tại Pháp dao động từ 9 – 11%. Hiện tại, tỷ lệ này đang là 9,1% so với 10,1% thời điểm ông Macron lên làm Tổng thống. Cho dù vậy, nó vẫn gấp đôi Đức.

Ông Macron hứa sẽ giảm tỷ lệ thất nghiệp xuống còn 7% trong nhiệm kỳ Tổng thống tiếp theo năm 2022. Tuy nhiên, theo tổ chức Quan sát Kinh tế Pháp, để đạt được mục tiêu này, kinh tế Pháp phải tăng trưởng ít nhất 1,7% liên tục trong bốn năm tới. Đây được coi là một điều không hề chắc chắn.

Những nỗ lực hồi sinh nền kinh tế của chính phủ Macron đã khiến các tên tuổi quốc tế như Facebook và Google đến với Pháp; thế nhưng sẽ cần đến vài năm để các kết quả tích cực có thể tác động trực tiếp tới người lao động thông thường. Trong khi đó, nhiều người dân lại coi những cải cách của chính phủ là một âm mưu nhằm tước đoạt quyền lao động của họ và giành ưu đãi cho các công ty lớn.

3,2 tỷ Euro: cắt giảm thuế cho người giàu

Trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ, Tổng thống Macron đã quyết định cắt giảm thuế cho những người giàu nhất nước Pháp – ước tính trị giá lên tới 3,2 tỷ Euro. Hiện những tác động tích cực của chính sách trên còn chưa thấy đâu, thì ông Macron đã phải "gánh tiếng" là Tổng thống của người giàu. Đây cũng chính là một trong những ngọn nguồn gây phẫn nộ nhất trong chiến dịch Áo Vàng.

Cũng theo tổ chức Quan sát kinh tế Pháp, trong khi những người thu nhập cao tỏ ra hài lòng với gói thuế mới của chính phủ, năm ngoái, sức mua của các hộ gia đình trong nhóm 5% có thu nhập thấp nhất nước Pháp – đã giảm đáng kể. Còn phần lớn tầng lớp trung lưu (chiếm khoảng 70%) cảm thấy không có gì thay đổi.

Ngay cả trước khi chiến dịch Áo Vàng nổ ra, có vẻ như chính phủ Macron cũng đã nhận ra tính hiệu quả thấp trong chính sách thuế mới. Vì vậy, trong chi tiêu ngân sách 2019 công bố hồi tháng Mười, Pháp tuyên bố sẽ giảm thuế lên tới 6 tỷ Euro cho những người có thu nhập tầm trung và thấp.

Xuất phát điểm ban đầu là phản đối chính sách tăng thuế nhiên liệu của chính phủ Macron (ảnh: getty)

715 tỷ Euro: mạng lưới an sinh xã hội

Một mặt các cuộc trưng cầu dân ý cho thấy chiến dịch Áo Vàng nhận được sự ủng hộ của ¾ dân số Pháp; mặt khác, nhiều câu hỏi đã nảy sinh liên quan tới việc liệu người dân nước này có đang thực sự đối mặt với một tình huống khó khăn hay không.

Nước Pháp từ lâu đã nổi tiếng vì một mạng lưới an ninh xã hội vô cùng rộng rãi, với 1/3 thu nhập kinh tế được sử dụng cho các dịch vụ phúc lợi xã hội – nhiều hơn bất kỳ nước nào tại châu Âu.

Năm 2016, Pháp dành tới 715 tỷ Euro cho chăm sóc y tế, phúc lợi gia đình và thất nghiệp, cùng với các hoạt động hỗ trợ khác. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến người lao động Pháp phải đóng một số loại thuế cao nhất châu Âu.

Ngoài ra, Pháp cũng áp thuế giá trị gia tăng lên tới 20% lên hầu hết hàng hóa và dịch vụ. Cùng với mức thuế nguyên liệu mà chính phủ Macron vừa tuyên bố hoãn thi hành, những biện pháp này được cho là sẽ ảnh hưởng tiêu cực hơn tới người nghèo, trong khi giới nhà giàu hầu như không để ý tới.