Cổ phần hoá: "Lãnh đạo các doanh nghiệp nhà nước còn đùn đẩy, sợ trách nhiệm"

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về đổi mới

và phát triển doanh nghiệp chủ trì phiên họp đánh giá nhiệm vụ 6

tháng đầu năm 2019 của Ban chỉ đạo. Ảnh: Thành Chung

Sáng 8/7, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về đổi mới và phát triển doanh nghiệp đã chủ trì phiên họp đánh giá nhiệm vụ 6 tháng đầu năm 2019 của Ban chỉ đạo.

Tham dự phiên họp là lãnh đạo các bộ, ngành, hai địa phương lớn là Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và lãnh đạo của các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước.

Phó Trưởng Ban chỉ đạo Nguyễn Hồng Long cho biết trong 6 tháng đầu năm 2019, các bộ, ngành và địa phương đã bán cổ phần lần đầu (IPO) 5 doanh nghiệp và 1 đơn vị sự nghiệp thu về 562,707 tỷ đồng.

Lũy kế từ 2016 đến nay, cả nước cổ phần hóa 162 doanh nghiệp, đạt 27,5% kế hoạch đề ra cho giai đoạn 2016- 2020, với tổng quy mô vốn nhà nước được xác định lại đạt 205.433,20 tỷ đồng, bằng 108 % tổng giá trị phần vốn nhà nước tại các  doanh nghiệp cổ phần hóa cả giai đoạn 2011-2015 (189.509 tỷ đồng).

Ngoài ra, các bộ, địa phương cũng phê duyệt phương án cổ phần hóa 4 DNNN và 2 đơn vị sự nghiệp công lập, có 2 doanh nghiệp thuộc danh sách cổ phần hóa theo công văn số 991/TTg-ĐMDN phê duyệt danh mục DNNN hoàn thành cổ phần hoá theo từng năm trong giai đoạn 2017- 2020. Trong đó, tổng giá trị doanh nghiệp là 680,86 đồng, giá trị vốn nhà nước là 615,29 tỷ đồng. Theo phương án được phê duyệt, vốn điều lệ của 06 đơn vị này là 334,66 tỷ đồng, trong đó bình quân: Nhà nước nắm giữ 41,77 % tổng vốn điều lệ, bán cho người lao động 8,47% tổng vốn điều lệ, bán cho các nhà đầu tư ngoài doanh nghiệp 49,75% tổng vốn điều lệ.

Về thoái vốn, trong 6 tháng đầu năm 2019, cả nước đã thoái tại 30 doanh nghiệp với giá trị sổ sách là 2.769,711 tỷ đồng, thu về 4.938,984 tỷ đồng (gấp 1,78 lần giá trị sổ sách). Lũy kế từ 2016 đến nay, đã thoái vốn nhà nước tại 88 đơn vị với giá trị sổ sách 4.801,432 tỷ đồng, thu về 9.115,042 tỷ đồng.

Như vậy, tổng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn 6 tháng đầu năm 2019 là 5.501,691 tỷ đồng Lũy kế từ năm 2016 đến nay, tổng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn đạt hơn 218.255,691 tỷ đồng, gấp 2,8 lần tổng thu từ cổ phần hóa, thoái vốn của cả  giai đoạn 2011-2015 (khoảng 78.000 tỷ đồng).

Trong 6 tháng đầu năm 2019, đã chuyển 30.000 tỷ đồng từ Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp nhà nước vào NSNN để phục vụ đầu tư công trung hạn. Lũy kế từ năm 2016 đến nay, đã chuyển 185.000/250.000 tỷ đồng từ Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp vào ngân sách nhà nước, đạt 74 % kế hoạch của cả giai đoạn 2016-2020, đồng thời bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ Quốc hội giao.

Về tình hình phát triển doanh nghiệp nói chung, ông Nguyễn Hồng Long cho biết cả nước thành lập mới 66.958 doanh nghiệp, tăng 3,8%, với số vốn đăng ký thành lập mới là 860.195 tỷ đồng, tăng 32,5% số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2018.

Tỷ trọng vốn đăng ký bình quân trên một doanh nghiệp đạt 12,8 tỷ đồng, tăng 27,7% so với cùng kỳ năm 2018. Số doanh nghiệp thành lập mới và số vốn đăng ký trong 6 tháng đầu năm 2019 đạt mức cao nhất so với 6 tháng đầu năm cả giai đoạn 2015-2019.

Đánh giá về công tác này trong 6 tháng qua, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo cho rằng mặc dù công tác cổ phần hoá, thoái vốn đã có nhiều thay đổi tích cực về chất nhưng cổ phần hoá vẫn rất chậm.

Cụ thể, cả nước mới hoàn thành cổ phần hoá 35 DNNN trong danh mục của QĐ số 991/TTg-ĐMDN (gồm 127 doanh nghiệp), trong đó riêng Hà Nội còn 13 DNNN và TPHCM là 36 DNNN chưa được cổ phần hoá.

Tiến độ thoái vốn nhà nước tại doanh  nghiệp cũng chậm so với kế hoạch đề ra từng năm khi QĐ số 1233/QĐ-TTg yêu cầu cả nước phải hoàn thành thoái vốn tại 405 doanh nghiệp từ 2016- 2020 nhưng tới nay chỉ được 88 DNNN (chiếm 21,8%).

Ngoài ra một số bộ, ngành địa phương gặp vướng mắc trong triển khai thực hiện xác định giá trị sử dụng đất, giá trị doanh nghiệp. Việc chuyển giao quyền sở hữu nhà nước sang SCIC và niêm yết trên sàn chứng khoán sau IPO còn ít (hiện còn 796 DNNN chưa niêm yết).

Trưởng Ban chỉ đạo cũng lo lắng về công tác phát triển doanh nghiệp khi mới có 737.000 doanh nghiệp, và mục tiêu đạt 1 triệu DN vào năm 2020 là khó khi chưa có giải pháp hữu hiệu khuyến khích hộ kinh doanh nhỏ lẻ thành lập doanh nghiệp.

"Nhiều DNNN có quy mô lớn, sở hữu đất đai ở nhiều tỉnh, thành như Vinafood1, VNPT, Agribank nên việc xử lý tài chính, phê duyệt phương án sử dụng đất, giá trị doanh nghiệp,... mất nhiều thời gian", Phó Thủ tướng đánh giá.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng cho rằng Nhà nước đã ban hành nhiều quy định chặt chẽ hơn trong cổ phần hoá, bảo đảm chặt chẽ, minh bạch nên thời gian thực hiện cũng lâu hơn. Ví dụ việc đề nghị Kiểm toán nhà nước thực hiện kiểm toán doanh nghiệp có quy mô vốn nhà nước từ 1.700 tỷ đồng trở lên cũng khiến quá trình cổ phần hoá kéo dài thêm từ 6- 12 tháng.

Không chỉ vậy, Phó Thủ tướng cho rằng lãnh đạo các DNNN còn đùn đẩy, sợ trách nhiệm trong xử lý công việc nên thời gian triển khai chậm.

"Tinh thần cẩn trọng là đúng và từ năm 2016 tới nay chưa phát hiện sai phạm nghiêm trọng nào trong cổ phần hoá thoái vốn trong thời điểm này, nhưng Thủ tướng và Chính phủ muốn chúng ta phải làm đúng nhưng phải làm nhanh. Đúng mà chậm, ách tắc trì trệ không được mà phải nhanh hơn. Yêu cầu là khó nhưng phải làm chứ không còn cách nào khác cả. Cứ tròn vo đẩy công văn xin ý kiến vòng quanh là không được", Trưởng Ban chỉ đạo yêu cầu.

Ảnh: Thành Chung

Từ nay tới hết năm 2019, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan tới cổ phần hoá, thoái vốn trong đó tiếp tục rà soát toàn diện các văn bản pháp luật liên quan để ban hành hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc khó khăn theo thẩm quyền, bảo đảm rõ ràng, minh bạch, khả thi trong triển khai thực hiện; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Tài chính khẩn trương rà soát các văn bản pháp luật liên quan, đặc biệt là Nghị định số 126/2017/NĐ-CP, Nghị định số 167/2017/NĐ-CP, Nghị định số 32/2018/NĐ-CP và các Thông tư hướng dẫn, Quyết định số 707/QĐ-TTg, đề xuất các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ, hiệu quả thực hiện Quyết định này, báo cáo Thủ tướng Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trong tháng 7/2019.

Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ với VPCP trong thẩm tra để Chính phủ sớm ban hành Nghị định thay thế Quyết định 22/2015/QĐ-TTg về chuyển đơn vị sự nghiệp thành công ty cổ phần; báo cáo việc các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu với lãi suất cao từ 14-16% có khả năng gây ảnh hưởng tới chính sách tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô.

Các Bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty nhà nước quán triệt sâu sắc Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 03/6/2017 của Hội nghị TW 5, khóa XII, Nghị quyết số 60/NQ-QH14 của Quốc hội, tạo   sự nhất trí cao, nâng cao hơn nữa nhận thức để có hành động quyết liệt, cụ thể trong thực hiện.

Tiếp tục triển khai có kết quả Nghị quyết TW5, khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân; các Nghị quyết của Chính phủ liên quan để đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp; nghiêm túc thực hiện Chỉ thị số 01/CT-TTg,Thông báo số 39/TB-VPCP ngày 25/01/2019và các Nghị quyết, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có liên quan; chế độ báo cáo theo quy định và yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước.