Covid-19: "Quán quân thắt lưng buộc bụng bỗng chốc hóa thành một kẻ chi tiêu mạnh tay"

Thay đổi chính sách

Chính phủ Đức vừa thực hiện một bước thay đổi ngoạn mục trong chính sách chi tiêu do đại dịch Covid-19. Trước khi đại dịch bùng phát, Berlin vốn luôn nổi tiếng về quy định cân bằng ngân sách và chính sách tài khóa thận trọng. Điều này thậm chí đã được ghi vào hiến pháp của Đức rằng chính phủ không nên gia tăng gánh nặng nợ công. Hơn nữa, Đức thường phản đối các kế hoạch hội nhập châu Âu ở quy mô lớn.

Tuy nhiên, cách tiếp cận chính trị của chính phủ hiện giờ đã thay đổi kể từ khi cuộc khủng hoảng Covid-19 xảy ra. Điều này có tác động đáng kể đối với thị trường tài chính.

“Cuộc khủng hoảng này rõ ràng đã dẫn tới một bước ngoặt 180 độ trong nền chính trị Đức”, Carsten Brzeski, kinh tế trưởng tại hãng ING Đức chia sẻ với hãng tin CNBC. “Bước ngoặt 180 độ vì lần đầu tiên chính phủ từ bỏ các biện pháp thắt lưng buộc bụng và vận dụng các chính sách tài khóa trong bối cảnh thị trường lãi suất âm và thực sự quan tâm hơn tới vấn đề hội nhập châu Âu”, ông Brzeski nói.

Chính phủ Đức cho đến nay đã công bố chương trình kích thích kinh tế trị giá hơn 450 tỷ euro (tương đương 505 tỷ USD) để hỗ trợ nền kinh tế trước tác động tiêu cực của dịch COVID. Theo tổ chức nghiên cứu Bruegel, chương trình kích thích này chiếm 13,3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm 2019 trong khi chương trình tương tự của Pháp chỉ chiếm khoảng 4,4% GDP 2019.

Thủ tướng Đức Angela Merkel tuyên bố, bà sẽ ủng hộ chương trình vay nợ quy mô lớn ở cấp EU

Berlin đã có thể sử dụng tài chính công theo cách thức mà không một quốc gia châu Âu nào làm được. Hầu hết các chính phủ châu Âu đang chọn phương thức hoãn đóng thuế và các biện pháp khác để giảm căng thẳng tình hình tài chính và tăng thâm hụt ngân sách.

“Trước khi xảy ra dịch bệnh, nước Đức không có nhu cầu vay nợ do ngân sách thặng dự tích lũy qua nhiều năm”, Jens Suedekum, giáo sư kinh tế quốc tế tại Viện kinh tế cạnh tranh Duesseldorf, phát biểu với hãng tin CNBC. “Khi dịch Covid-19 bùng phát, nước Đức về cơ bản đã công bố một chương trình giải cứu lớn nhất trên thế giới. Đây thực sự là một sự thay đổi khá rất lớn về nền tài chính công Đức”.

Ngoài ra, Thủ tướng Đức Angela Merkel hồi tháng 5 tuyên bố, bà sẽ ủng hộ chương trình vay nợ quy mô lớn ở cấp EU. Điều từng là cấm kỵ trong chính trị Đức trong nhiều năm qua. Do vậy, nhiều nhà phân tích, những người đã lo lắng về sự ổn định của khu vực đồng euro trong dài hạn, đã ca ngợi động thái này từ bà Merkel.

“Thực tế là nhiều thành viên chính phủ Đức đã tuyên bố rằng chúng ta cần sự đoàn kết của châu Âu và chúng ta cần hội nhập hơn nữa. Tôi nghĩ rằng điều này thực sự đánh dấu một sự thay đổi lớn ngay tại trung tâm chính trị Đức, một điều tốt lành sinh ra từ cuộc khủng hoảng Covid-19”, ông Brzeski nói.

Đức đang đối phó đại dịch tốt hơn so với nhiều nước EU

Sự thay đổi cho các nhà đầu tư thấy rằng Đức cam kết hỗ trợ nền kinh tế và sự ổn định của EU cho dù quan niệm chính phủ trong quá khứ thế nào. Thị trường đã hoan nghênh động thái này. Chỉ số chứng khoán chính của Đức đã tăng khoảng 48% kể từ khi rơi xuống mức thấp nhất kể từ ngày 18 tháng 3. Chỉ số chứng khoán Châu Âu Stoxx 600 đã tăng khoảng 31% so với cùng kỳ.

Ông Brzeski cho biết các nhà đầu tư đã được khích lệ tinh thần khi thấy “quán quân thắt lưng buộc bụng bỗng chốc hóa thành một kẻ chi tiêu mạnh tay”.

Nếu Đức tiếp tục đi theo xu hướng này, cách tiếp cận mới này sẽ giúp Berlin đạt được bất cứ điều gì mà chính phủ mong muốn, ông Brzeski trích dẫn bài phát biểu của cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu Mario Draghi hồi năm 2012 nhằm ngăn chặn sự sụp đổ của đồng euro.

Sự thay đổi bước ngoặt trong cách tiếp cận cũng có thể có nghĩa là nước Đức đang đối phó với đại dịch tốt hơn so với các nước khác tại Châu Âu.Theo ông Claus Vistesen, một nhà kinh tế khu vực đồng euro tại Pantheon Macroeconomics, nói với hãng CNBC: “Đức chuẩn bị vượt qua cú sốc ban đầu từ đại dịch nhanh hơn và hiệu quả hơn nhiều so với phần còn lại của khu vực đồng euro”.

“Viễn cảnh về một nước Đức kiên cường chống lại dịch bệnh còn được củng cố bởi thực tế là Berlin hiện đang tận dụng tối đa các công cụ tài chính của mình”, ông Vistesen đã viết trong một ghi nhớ hồi tháng trước.

NHTW Đức Bundesbank ước tính rằng nền kinh tế Đức sẽ giảm 7% trong năm nay, sau đó kinh tế dần hồi phục trong mức giảm từ 3% vào năm 2021 và 4% trong năm 2022. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, khi so sánh các quốc gia EU khác như Pháp, Tây Ban Nha và Italy, nơi khủng hoảng Covid-19 diễn ra nghiêm trọng hơn, dự kiến ​​nền kinh tế các nước sẽ giảm hơn 10% trong năm nay. Tuy nhiên, tương lai nền kinh tế Đức sẽ còn phụ thuộc vào cách triển khai các biện pháp kích thích tài khóa này.

“Nói chung, những mối đe dọa từ sự suy giảm của quá trình toàn cầu hóa và chủ nghĩa đa phương không phải là tin tốt đối với Đức. Tuy nhiên, Berlin có khả năng phục hồi tốt và hỗ trợ Châu Âu đối mặt những thách thức đó. Mục tiêu này thay đổi cho dù xảy ra dịch Covid-19”, ông Vistesen nói.