Cuộc chạy đua soán ngôi quyền lực toàn cầu: Đích đến thuộc về Trung Quốc, Nga hay Mỹ?

Mỹ đau đầu từ hệ lụy chính phủ đóng cửa

Chính phủ Mỹ tuyên bố đóng cửa dài lâu đã khiến cho chi phí chính trị đang tăng lên cho Nhà Trắng và hậu quả trong nước - từ thực phẩm không được kiểm soát đến các đường dây an ninh sân bay dài - đang tích lũy, dự báo tác động xấu hơn dự báo đối với nền kinh tế chung. Ngoài ra còn có một vấn đề bị bỏ qua. Việc ngừng các hoạt động đang gây tổn hại cho chính sách đối ngoại của Mỹ với các quốc gia khác.

Ảnh minh họa. Nguồn:Bloomberg

Cùng với các lo lắng về ổn định của chính phủ Mỹ đang trỗi dậy và nền dân chủ tự do đang bị thách thức bởi chủ nghĩa độc tài tư bản, việc đóng cửa là một trong những tín hiệu ảnh hưởng không tốt đến chính trị mà nước Mỹ ít có khả năng chi trả. Lần đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Mỹ đã bước sang ngày thứ 25, trong bối cảnh cả Tổng thống Donald Trump lẫn các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ ở quốc hội đều không tỏ ra nhân nhượng về vấn đề đã dẫn đến việc đóng cửa.

Điều đó là sự thật rằng, so với các lần đóng cửa trước, lần này tương đối ít tín hiệu sẽ cải thiện. Vào năm 2013, cựu Tổng thống Obama đã hủy chuyến công tác ngoại giao đến châu Á-Thái Bình Dương bởi vì các vấn đề trong hoạt động của Obamacare, dẫn đến nhiều lo lắng việc Mỹ sẽ mất quyền lãnh đạo trong khu vực. Thời gian này, hầu hết các cơ quan chính phủ lớn, bao gồm Lầu Năm Góc và các cơ quan tình báo Mỹ đã nhận được ngân sách đầy đủ cho năm tài chính và vẫn tiếp tục hoạt động ở mức tối thiểu hoặc không bị gián đoạn.

Theo tờ Bloomberg, Bộ Ngoại giao Mỹ đã bị ảnh hưởng đáng kể: 42% nhân viên trong nước và 26% nhân viên nước ngoài bị sa thải. Những nhân viên khác, có lẽ bao gồm cả những quan chức cấp cao như Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo vừa có chuyến công tác đến Trung Đông- đều làm việc mà không được trả lương. Đây là giai đoạn căng thẳng và chưa thể giải quyết.

Giả thuyết đặt ra?

Đâu là lý do khiến chính sách đối ngoại của Mỹ đang bị tác động? Theo ý nghĩa biểu trưng, sự đóng cửa chính phủ Mỹ xảy ra trong hai bối cảnh toàn cầu.

Đầu tiên là lo lắng quốc tế về tính ổn định và chức năng cơ bản của chính phủ Mỹ. Các quốc gia trên thế giới luôn cố gắng đo lường đặc điểm này bởi tính hòa bình và an ninh quốc tế phụ thuộc vào điều này. Tuy nhiên, các vấn đề chính trị Mỹ liên tục nổi lên trong nhiều thập kỷ và kết thúc trong hai năm qua. Thế giới liên tục chứng kiến các bước ngoặt đáng báo động trong chính sách Mỹ.

Tổng thống Mỹ đưa ra các đe dọa chiến tranh bằng các dòng tweet và đảo ngược chính sách, các thông tin rò rỉ về chính quyền Tổng thống Trump liên tục được phơi bày. Trong các tuần gần đây, các tuyên bố tay đôi về việc Mỹ rút khỏi Syria và cùng với các giọng điệu lấp lửng về việc Washington sẽ đối phó như thế nào với khủng bố IS hay sẽ trao quyền lại cho Thổ Nhĩ Kỳ tại khu vực này. Trong bối cảnh đó, bất ngờ nhất vẫn là sự ra đi của Bộ trưởng Quốc phòng Jame Mattis – vị bộ trưởng có được nhiều niềm tin từ các đối tác và đồng minh Mỹ.

Việc đóng cửa dài nhất trong lịch sử Mỹ chỉ có thể làm tồi tệ thêm các nghi ngờ giữa các đồng minh và bạn bè về việc liệu Mỹ có thể đối phó với tất cả mọi việc cùng lúc.

Thứ hai, cuộc đua dài hại giữa Mỹ và các đối thủ như Nga, và đặc biệt là Trung Quốc không chỉ về việc gia tăng sức mạnh quân sự mà còn là ảnh hưởng ngoại giao. Cả 3 siêu cường bao gồm Nga, Mỹ và Trung Quốc liên tục thể hiện các quyền lực mạnh mẽ trên toàn cầu.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng khẳng định Trung Quốc sẽ là lựa chọn mới cho các quốc gia khác và các nước khác trên thế giới.

Mỹ có các lợi thế đặc biệt trong cuộc cạnh tranh toàn cầu. Hệ thống chính trị luôn cởi mở, bao quát và minh bạch. Trong khi Trung Quốc đang bắt nhịp với dự án địa kinh tế trong sáng kiến Vành đai – Con đường. Còn Nga, Moscow vẫn đang biết đến là nhân vật chủ lực tại Trung Đông. Hiện tại, Mỹ đã bước sang ngày thứ 25 đóng cửa chính phủ. Tăng trưởng kinh tế quý I/2018 của Mỹ đạt 2,2%. Rủi ro kinh tế đã buộc giới chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ yêu cầu ngân hàng trung ương tạm dừng tăng lãi suất. Các tòa án liên bang sẽ hết tiền để hoạt động vào ngày 25/1 và phải đối mặt với các gián đoạn, theo một tuyên bố của ngành tòa án. Các hiệu ứng của tình trạng đóng cửa chính phủ đã bắt đầu lan tỏa khắp nước Mỹ.

Chính quyền Tổng thống Trump liên tục hứa hẹn sẽ khiến cho Mỹ được tôn trọng trở lại, ngụ ý cho một siêu cường lớn mạnh. Tuy nhiên, cùng với sự lớn mạnh của các quốc gia khác, những nỗ lực giữ vững niềm tin không phải dễ dàng, nhất là trong bối cảnh hiện tại./.