Đi tìm dư địa cho tăng trưởng du lịch: Tại sao chưa thắp sáng kinh tế ban đêm?

Kinh tế ban đêm và những khoảng trống tiền tỷ

Đà Nẵng, một trong những điểm sáng về phát triển du lịch nhưng nhiều du khách nhận xét, vào ban ngày, khách du lịch có khá nhiều lựa chọn nhưng vào buổi tối, rất ít lựa chọn cho họ được chơi cho đến tận cùng của kỳ nghỉ.

Theo báo cáo của UBND TP Đà Nẵng, trong 6 tháng đầu năm 2019, tổng doanh thu du lịch ước đạt hơn 14,97 tỷ đồng (tăng 15,1% so với cùng kỳ năm 2018). Tuy nhiên, nguồn thu này vẫn chủ yếu đến từ các hoạt động ban ngày.

Kết quả các cuộc khảo sát cho hay, doanh thu sản phẩm dịch vụ du lịch ban ngày chỉ chiếm khoảng 30%. Khoảng 70% còn lại nằm ở khung giờ đêm (từ 18 giờ - 6h sáng).

Nhìn ra thế giới, khi mặt trời lặn, ngành nào thu nhiều tiền nhất ở New York (Mỹ)? Câu trả lời khá dễ dàng: ngành dịch vụ ăn uống. Ngành này mang về 12 tỷ USD giá trị kinh tế và tạo ra 141.000 việc làm mỗi năm (chỉ tính ban đêm).

Hiện kinh tế ban đêm ở nhiều thành phố du lịch của Việt Nam đa phần đến từ các quán ăn. Ảnh minh họa.

Sau ngành nhà hàng, ngành tạo ra nhiều lợi nhuận nhất là nghệ thuật. Các quán bar tại New York trong năm 2018 thu về 2 tỷ USD khi mặt trời lặn. Nhưng các cơ sở nghệ thuật, từ bảo tàng, phòng tranh, cho đến sân khấu kịch, tạo ra hơn 18.000 việc làm và thu về 3,1 tỷ USD. Tức là mỗi đêm, New York hốt hơn 8 triệu USD từ trình diễn và triển lãm nghệ thuật.

Còn theo một nghiên cứu của Hội đồng kinh tế ban đêm của London (Anh), trong năm 2018 có 1,6 triệu người London tham gia các hoạt động kinh tế ban đêm, chiếm tới 1/3 tổng số lao động của cả thành phố, tạo ra giá trị kinh tế hơn 60 tỷ USD. Con số này lớn hơn gấp đôi doanh thu toàn ngành du lịch Việt Nam vào thời điểm hiện tại.

Vậy kinh tế ban đêm mang về cho Hà Nội, TP HCM và Đà Nẵng bao nhiêu tiền và bao nhiêu việc làm? Hiện tại chưa có con số thống kê chính thức và thực tế thì "kinh tế ban đêm" mới chỉ manh nha hình thành tại Việt Nam.

Đa dạng dịch vụ đáp ứng đa dạng nhu cầu

Theo TS Lương Hoài Nam, thành viên Hội đồng Tư vấn du lịch Việt Nam (TAB) thì ở nước ta đã có những hoạt động kinh tế ban đêm phục vụ du lịch, chủ yếu là ăn uống. Và quan điểm của ông thì Việt Nam nên tập trung làm tốt hơn các hoạt động kinh tế ban đêm hoàn toàn lành mạnh (nhà hàng, nhà hát, các hoạt động ca múa nhạc, giải trí ngoài trời, chợ đêm…), hoặc ít ra là "ít nhạy cảm hơn" (như quán bar, vũ trường, tiệm sauna/massage…). Bắt đầu từ việc quy hoạch các hoạt động kinh tế ban đêm về không gian, hoàn thiện các thủ tục cấp phép, quản lý trên tinh thần tạo điều kiện thuận lợi cho người đầu tư, kinh doanh, đồng thời chính quyền có các biện pháp đồng bộ đảm bảo an ninh, trật tự, vệ sinh ở các điểm đông người.

Cũng theo ông Lương Hoài Nam, kinh tế ban đêm chủ yếu là ở các thành phố lớn và do vậy chúng ta hoàn toàn có thể học hỏi được từ những thành phố du lịch thành công như Singapore, Hong Kong.

"Cần có sự đa dạng về dịch vụ đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách khách nhau. Đơn cử vấn đề ẩm thực, sẽ là sai lầm nếu nghĩ rằng người nước ngoài đến nước ta để ăn các món ăn Việt Nam trong suốt chuyến đi. Không ai ăn mãi các món ăn nước ngoài được. Người Việt khi đi du lịch Pháp vẫn tìm đến nhà hàng Việt Nam. Tương tự như thế, ở Việt Nam, người Pháp vẫn muốn tìm đến nhà hàng Pháp, người Nhật vẫn muốn tìm đến nhà hàng Nhật, người Hàn vẫn muốn tìm đến nhà hàng Hàn... Do vậy, các thành phố lớn ở nước ta cần có sự đa dạng quốc tế về ẩm thực" – ông Lương Hoài Nam nêu.

Ngoài ra, theo chuyên gia này, lễ hội, bao gồm cả các hoạt động ban đêm, cũng là một loại hình kinh tế du lịch phổ biến trên thế giới, nhưng ở các địa phương nước ta các lễ hội thường nặng tính hình thức, nhẹ tính thương mại.

"Chúng ta cần cải tiến cách làm lễ hội ở các địa phương nước ta, sao cho ổn định về thời điểm tổ chức, với nhiều hoạt động thú vị, hấp dẫn, tạo được doanh thu, lợi nhuận. Khi đó nhiều du khách nội địa, quốc tế sẽ lên lịch đi du lịch đến các địa phương vào các dịp lễ hội vì tính hấp dẫn của chúng (ví dụ: Lễ hội bia quốc tế Berlin), thay vì chỉ thu hút được một số du khách tình cờ có mặt ở địa phương đúng dịp lễ hội theo cách làm phổ biến lâu nay"- Ông Lương Hoài Nam chia sẻ.

Cũng theo vị chuyên gia này, để thực hiện kinh tế ban đêm chúng ta không cần phải lo về tiềm lực tài chính, năng lực quản lý của các nhà đầu tư.

"Không ít các nhà đầu tư tư nhân ở Việt Nam có thể thực hiện các dự án đầu tư hàng tỷ USD. Chính quyền chỉ cần làm tốt công tác quy hoạch và cung cấp quỹ đất phù hợp cho các khu phức hợp du lịch, các việc còn lại sẽ do các nhà đầu tư tư nhân đảm nhiệm. Nếu có nhu cầu, họ sẽ hợp tác liên doanh liên kết với các nhà đầu tư nước ngoài trong việc đầu tư, vận hành. Cái đó theo tôi khó nhất là đất"- ông Lương Hoài Nam nói./.