“Doanh nghiệp lỗ, lãnh đạo quản lý vẫn được hưởng mức lương cao”

Sáng nay, thảo luận vê việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) giai đoạn 2011-2016, ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) đã chỉ ra 3 dạng làm thất thoát tài sản nhà nước.

ĐB Hoàng Văn Cường: “Doanh nghiệp lỗ lãnh đạo quản lý vẫn được hưởng mức lương cao”. (Nguồn:TTX)

Thứ nhất là kinh doanh lỗ, làm thất thoát vốn. Nguyên nhân dẫn đến việc này, ĐB Cường cho rằng là do trình độ quản lý DN yếu kém dẫn đến kinh doanh không hiệu quả. Ngoài ra, vì động cơ cá nhân nên người quản lý đã đầu tư hoạt động không hiệu quả nhằm chỉ để thu lợi ích cá nhân (đầu tư máy móc, thiết bị không phù hợp nhưng lại được hưởng lợi từ đây; đầu tư vào lĩnh vực không hiệu quả nhưng lại được chia phần từ lĩnh vực đầu tư này hoặc cố tình tính giá trị đầu tư lớn hơn để được hưởng lợi ích phần trăm từ đó.

“Đó là những hoạt động cố tình dùng những thủ đoạn để hợp pháp hóa việc rút tiền từ DNNN”, ĐB Cường nói.

Thứ 3, dù DN lỗ nhưng không ai phải chịu trách nhiệm, chưa có ai bị mất chức hay đi tù về chuyện quản lý yếu kém để DN lỗ, có chăng chỉ vì có sai phạm. Thậm chí, cũng không có DN nào báo cáo đầy đủ lúc nào lỗ, lúc nào lãi.

“Thậm chí có DN khi cần báo cáo để thăng chức, để tăng quỹ lương hoặc xin vốn thì lập tức có báo cáo lãi, nhưng khi báo cáo cơ quan tài chính thì lại báo cáo lỗ. Người ta nói báo cáo tài chính của các DN giống như ông thần có phép thần thông biến hóa giữa lỗ và lãi”, ĐB Cường nhấn mạnh.

Cũng theo ĐB đoàn Hà Nội, DN lỗ nhưng các lãnh đạo quản lý DN vẫn được hưởng mức lương cao, vì cơ chế trả lương cho DN là khi DN làm ăn có lãi chỉ được xác định mức lương theo mức lãi, nhưng khi lỗ thì không được tăng lương nhưng cũng không bị giảm mức lương này xuống. Những yếu tố trên chính là động lực lôi kéo người quản lý DN không muốn cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước (CPH DNNN).

“Rõ ràng ở đây, về chính sách, pháp luật chúng ta cũng phải xem xét lỗ hổng trong việc quy định trách nhiệm của những cơ quan có trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của DN”, ĐB Cường đề cập về cơ chế giám sát.

Dạng thất thoát tài sản nhà nước tiếp theo, ĐB Cường chỉ ra là do DN mua bán, tài sản hàng hóa dịch vụ theo công thức mua giá cao, bán giá thấp hơn tư nhân. Vấn đề đặt ra là dù chúng ta có cơ chế là có tổ chức định giá độc lập, có tổ chức đấu giá độc lập nhằm làm minh bạch hóa việc mua bán tài sản nhưng lại vẫn xảy ra tình trạng mua đắt bán rẻ.

“Ngay trong Báo cáo giám sát chỉ ra kết luận, thực ra việc định giá, đấu thầu chẳng qua chỉ là hình thức. Nếu có khảo sát kỹ, sẽ tìm ra điều kỳ lạ là giá định giá của cơ quan tư vấn thường rất sát với giá mang ra đấu giá tài sản. Việc lựa chọn cơ quan định giá và cơ quan đấu giá đều có quy trình, lựa chọn khách quan nhưng thường những cơ quan này được lựa chọn tương đối trùng lặp, tức là lặp đi lặp lại một số tổ chức định giá, tư vấn đấu giá thực hiện chức năng này. Phải chăng những cơ quan đang làm chức năng đấu giá, định giá không biết gì việc này? Sự việc trên xảy ra nhưng trên thực tế những tổ chức làm trách nhiệm định giá, đấu giá khi lập các dự án sai, định giá sai, thẩm định giá sai, đấu thầu xảy ra tình trạng như trên thì chưa có tổ chức nào bị xử lý. Tệ hại hơn, khi DN thua lỗ phải bán đấu giá tài sản, máy móc thiết bị thì đây lại là cơ hội làm ăn béo bở cho một số người mà người ta dùng hình ảnh là “kền kền ăn xác chết”, ĐB Cường bức xúc nói.

Về giải pháp cho việc này, ĐB đoàn Hà Nội cho rằng, cần có thanh tra, kiểm tra các vụ bán tài sản nhà nước và kiểm tra liên quan đến cả tổ chức thực hiện chức năng định giá, thẩm định giá, đấu giá và quy trách nhiệm cho các đơn vị này đã tiếp tay cho việc làm thất thoát tài sản nhà nước.

Cuối cùng, đại biểu Cường phân tích, việc thất thoát tài sản nhà nước phổ biến liên quan đến vấn đề đất đai. Nổi lên thời gian vừa qua là chuyển đất công thành đất tư đã không thông qua đấu thầu mà chỉ định giá trực tiếp hoặc xác định giá đất khi CPH cũng không thực hiện đúng theo quy định của Luật Đất đai (ta đang sử dụng chủ yếu là bảng giá đất do UBND các tỉnh quy định, điều này làm cho giá thấp hơn).

Ngoài trách nhiệm trong việc định giá đất đai thấp, chuyển đất công thành đất tư của các tổ chức CPH thực hiện chức năng CPH thì còn có chức năng của UBND hay cơ quan quản lý đất đai ở các tỉnh, thành phố.

“Những vấn đề bức xúc, bất ổn nổi lên liên quan đến đất đai. 95% khiếu kiện liên quan đến đất đai, khiếu kiện kéo dài, đông người, điểm nóng chống người thi hành công vụ cũng liên quan đến đất đai. Những dự án đầu tư kéo dài, việc giải phóng mặt bằng, khiếu kiện, chi phí cao khi chúng ta phải đầu tư những con đường đắt nhất hành tinh cũng chẳng qua liên quan đến đất đai. Nguyên nhân cơ bản là chính sách đất đai đang đi ngược lại nguyên lý cơ bản về kinh tế đất trong cơ chế thị trường. Chúng ta đã không thành công, chưa muốn nói là thất bại trong quản lý kinh tế về đất đai nên đã xảy ra tình trạng rất hỗn loạn nêu trên”, ĐB cường nêu quan điểm trước Quốc hội./.

Hà Giang