Loạt ghi âm mới đe dọa khiến chính trường Ukraine "rung chuyển", lún sâu hơn vào "mớ bòng bong" bầu cử Mỹ

Tờ Washington Post đăng tải, hôm thứ tư (20/5), Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi cơ quan hành pháp đất nước điều tra các đoạn thu âm cuộc điện thoại cá nhân nhiều năm trước giữa phó tổng thống Mỹ lúc đó Joe Biden và tổng thống Ukraine thời điểm bấy giờ Petro Poroshenko. Theo ông Zelensky, các cuộc hội thoại này "có thể được coi và phân loại là có tính chất mưu phản cao".

Phát biểu tại một cuộc họp báo tại thủ đổ Kiev nhân dịp kỷ niệm một năm ngày nhậm chức, ông Zelensky một lần nữa bị kéo vào những rối ren chính trị Mỹ - chỉ 8 tháng sau khi một cuộc điện đàm khác giữa ông và Tổng thống Donald Trump trở thành tâm điểm của cuộc điều tra luận tội tổng thống do Hạ viện Mỹ khởi xướng tại Washington. Hiện cựu Phó Tổng thống Biden đang là ứng cử viên trực tiếp đối đầu với đương kim tổng thống Trump trong chiến dịch tranh cử Mỹ 2020.

Các đoạn thu âm giữa hai ông Biden và Poroshenko được công bố lần đầu tại một cuộc họp báo hôm thứ ba (19/5) - hầu như không hé lộ thêm gì về vai trò của cựu tổng thống Mỹ trong việc lật độ công tố viên trưởng Ukraine 4 năm về trước. Tuy nhiên, những phát biểu hôm thứ tư của Tổng thống Zelensky có thể hướng tới nhiều mục đích cùng lúc, bao gồm "xoa dịu" người đồng cấp Trump, khiến uy tín của đối thủ Poroshenko bị ảnh hưởng và làm chệch hướng các điều tra viên.

"Về vấn đề các ông Poroshenko và Biden, đúng là tôi đã biết tới và tôi sẽ bình luận", ông Zelensky nói. "Tôi nghĩ đó không phải là tín hiệu cuối cùng mà người dân Ukraine sẽ chứng kiến. Các công tố viên, cơ quan hành pháp nên phản ứng. Trưởng công tố viên của Ukraine đã đăng ký quy trình hình sự theo yêu cầu của nghị sỹ Andriy Derkach vào ngày hôm qua. Họ sẽ tiến hành điều tra".

Vài giờ trước buổi họp báo của Tổng thống Ukraine, tờ New York Times đã đăng tải một bài viết trong đó ông Zelensky cho hay, "câu chuyện luận tội không dễ dàng đối với tôi".

"Nó khiến sự chú ý của người Mỹ và quốc tế xoay chuyển khỏi những vấn đề quan trọng nhất đối với Ukraine và biến đất nước của chúng tôi trở thành một câu chuyện về Tổng thống Trump", người đứng đầu chính phủ Ukraine chia sẻ.

Theo Washington Post, các đoạn băng ghi âm Biden-Poroshenko gần như chắc chắn sẽ đem tới ảnh hưởng tương tự. Văn phòng trưởng công tố viên Ukraine hôm thứ tư thông báo, họ đã mở một cuộc điều tra liên quan tới tội danh mưu phản và lạm dụng quyền lực hoặc dựa trên các cáo buộc của ông Derkach về những ảnh hưởng của ông Biden lên cựu Tổng thống Poroshenko.

Cũng trong ngày 20/5, ông Oleksandr Kachura, một thành viên trong đảng Người đầy tớ của nhân dân của Tổng thống Zelensky hé lộ, ông dự định thành lập một "ủy ban điều tra tạm thời" tại quốc hội để xem xét các tuyên bố của ông Derkach.

Các đoạn ghi âm chỉ ra, cựu phó tổng thống Mỹ Biden – như từng thừa nhận công khai, đã kết nối bảo lãnh các khoản vay cho Ukraine vào năm 2015 với việc ông Viktor Shokin phải ra đi. Vào thời điểm đó, ông Shokin đang đảm nhận chức vụ trưởng công tố viên của Ukraine. Tuy nhiên, ông Derkach – một nghị sỹ độc lập của quốc hội Ukraine lại đưa ra một loạt cáo buộc chưa thể được chứng minh thông qua các đoạn ghi âm. Đáng lưu ý, ông Derkach từng được cho là thân Moscow và có liên hệ với tình báo Nga trong quá khứ.

Ông Derkach tiết lộ, ông nhận được các đoạn băng từ "các nhà báo điều tra", đồng thời cho rằng chính cựu Tổng thống Poroshenko làm ra chúng.

Trong một thông cáo ngày 20/5, ông Poroshenko tuyên bố, cựu Phó Tổng thống Biden "là một người bạn và một đồng minh của Ukraine"; và "Điện Kremlin đã khởi xướng một chiến dịch toàn diện đặc biệt chống lại Ukraine". Ông cũng gọi các đoạn ghi âm là "không có thực".

"Bằng cách lôi kéo Ukraine vào cuộc tranh đấu bầu cử tại Mỹ, họ đang cố gắng phá hoại sự ủng hộ hai đảng của Mỹ dành cho Ukraine", ông Poroshenko nói. Ông nhấn mạnh, cuộc họp báo của Tổng thống Zelensky đã "gia tăng đáng kể những nghi ngờ đối với Văn phòng Tổng thống Ukraine rằng họ cũng tham gia vào chiến dịch đặc biệt này".

Quan hệ đối đầu Poroshenko-Zelensky bùng phát từ cuộc bầu cử tổng thống Ukraine năm ngoái, trong đó ông Zelensky giành thắng lợi vang dội. Ông Poroshenko cáo buộc đối thủ của mình là một công cụ phục vụ cho các lợi ích của Moscow. Đáp trả, ông Zelensky cho rằng cựu tổng thống cùng chính quyền của ông lúc đó tham nhũng và không có năng lực quản lý.

"Tôi không phải là đối thủ mà chính là lời tuyên án của ông", ông Zelensky nói với Poroshenko trong cuộc tranh luận tổng thống duy nhất giữa hai bên.

Kể từ khi rời nhiệm sở, ông Poroshenko đã bị thẩm vấn như một nhân chứng trong một loạt các vụ điều tra hình sự. Hồi tháng 2, các công tố viên thậm chí còn đe dọa sẽ bắt giữ ông nếu ông từ chối trả lời các câu hỏi của họ.

Một số quan chức phương tây e ngại, cựu tổng thống đang bị cô lập vì những mục tiêu chính trị; tuy nhiên, chính quyền Ukraine kiên quyết phủ nhận.

Luật sư riêng của Tổng thống Trump, ông Rudolph W. Giuliani từng gặp mặt ông Derkach trong một chuyến đi tới Kiev hồi tháng 12. Trong các đoạn ghi âm không tìm thấy chứng cứ ủng hộ cho lời cáo buộc từ trước tới nay của ông Giuliani là, cựu phó tổng thống Biden đã gây áp lực lên việc cách chức ông Shokin để trợ giúp cho con trai mình (Hunter Biden). Vào thời điểm đó, Hunter Biden nhận được từ 50.000 – 100.000 USD/tháng nhờ vào việc đảm nhận vai trò thành viên hội đồng quản trị công ty khí đốt Burisma. Hiện người sở hữu công ty này, từng là một bộ trưởng của Ukraine, đang bị tiến hành điều tra.

Trong các đoạn ghi âm công bố hôm thứ 3, ông Biden cũng không hề nhắc tới con trai hay công ty Burisma. Tờ Washington Post đánh giá, quyết định sa thải trưởng công tố viên Shokin không phải là một hành động đơn phương do ông Biden "đạo diễn", mà nó đến từ những "hối thúc" của Bộ Ngoại giao Mỹ kết hợp với Liên minh châu Âu và Quỹ tiền tệ Quốc tế - yêu cầu Ukraine phải đẩy mạnh các biện pháp đối phó với nạn tham nhũng.