Mỹ dừng cấp ngân sách cho WHO nhưng bắt buộc phải làm điều này?

Chính quyền Tổng thống Trump đang có kế hoạch cắt giảm chi phí đóng góp cho WHO – động thái đã gây tranh cãi về mặt pháp lý từng tạo căng thẳng tại Quốc hội Mỹ.

Washington đã đưa ra thông báo chính thức về việc rút khỏi WHO trong tháng Bảy sau khi Tổng thống Donald Trump cáo buộc cơ quan này đã thất bại trong cuộc chiến chống dịch bệnh. Tuy nhiên, theo thỏa thuận suốt 72 năm với Quốc hội, việc Mỹ rút khỏi WHO sẽ không có hiệu lực cho đến tháng Bảy năm sau và Mỹ vẫn phải cam kết đóng góp tài chính cho tổ chức này.

Chính quyền Tổng thống Mỹ sẽ hạn chế các đóng góp tự nguyện cho WHO trong các lĩnh vực không có giải pháp thay thế. Tính toán sẽ bao gồm "giải ngân một lần" trị giá 68 triệu đôla Mỹ hỗ trợ nhân đạo của Tổ chức Y tế thế giới tại Libya và Syria cũng như các nỗ lực của WHO trong việc chiến đấu với bệnh bại liệt ở Afghanistan và Pakistan.

Theo ông Alma Golden, trợ lý quản lý y tế toàn cầu tại Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ, trường hợp ngoại lệ này phản ánh một số trường hợp mà WHO là tổ chức có khả năng độc nhất không thể thay thế vào lúc này.

Các thành viên Đảng Dân chủ trong Quốc hội đã lên tiếng chỉ trích động thái cắt giảm ngân sách cho WHO và cáo buộc vi phạm Nghị quyết chung của Quốc hội khi gia nhập Tổ chức Y tế thế giới vào năm 1948.

"Sự hiểu biết của chúng tôi về Luật là rằng, nếu Mỹ quyết định rút khỏi WHO vào thời điểm này thì Washington sẽ phải có thời gian ràng buộc kéo dài thêm một năm để thực hiện các quy trình đầy đủ. Điều đó có nghĩa rằng chúng tôi [Mỹ] sẽ vẫn phải nợ thêm năm 2019, 2020 và một phần của năm 2021 đúng với quy ước trong luật trước khi ra khỏi tổ chức này", ông Tim Rieser – trợ lý chính sách ngoại giao của Patrick Leahy, Thượng nghị sĩ Dân chủ từ Vermont cho biết.

Thượng nghị sĩ Leahy – giống như mọi chuyên gia y tế công cộng khác trên thế giới cho hay, đây là quyết định "cực kỳ thiển cận" khi đưa ra lý do rời đi là không giải quyết được dịch bệnh của WHO.

"WHO đã mắc sai lầm và những sai lầm cần phải được giải quyết. Tuy nhiên, việc Mỹ rút khỏi WHO trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát được đánh giá là liều lĩnh và là mối đe dọa đến sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới", ông Leahy cho biết.

Ông Lawrence Gostin – Giáo sư ngành luật y tế toàn cầu tại Đại học Georgetown cho biết: "Tôi nghĩ việc Mỹ rút khỏi WHO có thể gây ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe và lợi ích an ninh của Mỹ".