Mỹ xoay sở tháo gỡ sức mạnh đỉnh điểm của đồng minh Iran tại Trung Đông

Tuy nhiên, ông ấy có thể phải đối mặt với sự kháng cự ngay từ các đồng minh địa phương của mình – những người lo ngại rằng loạt động thái quá mạnh có thể sẽ gây ra phản ứng dữ dội và nguy hiểm cho nền hòa bình mong manh của Lebanon, theo AP.

Hezbollah đang nắm giữ quyền lực mạnh mẽ hơn bao giờ hết trong quốc hội và chính phủ. Ông Pompeo Thứ Sáu sẽ gặp Tổng thống Michel Aoun và cũng sẽ hội đàm với chủ tịch quốc hội và bộ trưởng ngoại giao Lebanon - cả ba đều là đồng minh thân cận của Hezbollah. Ông cũng sẽ gặp Thủ tướng Saad Hariri, một đồng minh thân thiết với phương Tây nhưng cũng có phần miễn cưỡng đối đầu với Hezbollah.

"Chúng tôi sẽ dành nhiều thời gian để nói chuyện với chính phủ Lebanon về cách chúng tôi có thể giúp họ cắt đứt mối đe dọa mà Iran và Hezbollah nêu ra với họ", ông Pompeo nói với các phóng viên hồi đầu tuần.

Sức mạnh đạt đỉnh của Hezbollah

Nhưng cô lập Hezbollah, với sức mạnh quân sự hơn hẳn lực lượng vũ trang Lebanon, có thể chứng minh là điều không thể.

Hezbollah đang là một lực lượng vũ trang đáng gờm tại Trung Đông. (AP)

Hezbollah- được Iran hậu thuẫn, có kho vũ khí gồm hàng chục nghìn tên lửa và hỏa tiễn. Các chiến binh dày dạn chiến đấu của họ đã trải qua xung đột với Israel vào năm 2006, và đã chiến đấu bên cạnh quân đội của Tổng thống Bashar Assad kể từ những ngày đầu của cuộc nội chiến Syria và giành được một chuỗi chiến thắng khó khăn. Trong năm qua, Hezbollah đã chuyển sức mạnh này thành những lợi ích chính trị lớn chưa từng thấy trong quá khứ.

Hezbollah và các đồng minh ngày nay kiểm soát phần lớn các ghế trong quốc hội và nội các, sau khi vào năm 2016 hỗ trợ Aoun, một nhà lãnh đạo Kitô giáo đồng minh, được bầu làm tổng thống. Nhóm này có ba ghế Nội các, số lượng lớn nhất từng có, bao gồm Bộ Y tế, nơi có một trong những ngân sách lớn nhất.

Điều đó đã khiến Washington tức giận, khi các quan chức Hoa Kỳ đã kêu gọi chính phủ đoàn kết quốc gia của ông Hariri đảm bảo Hezbollah không khai thác tài nguyên công. Tháng trước, Đại sứ Hoa Kỳ tại Lebanon Elizabeth Richard đã bày tỏ mối quan ngại về vai trò ngày càng tăng của Hezbollah trong nội các mới, nói rằng nó không đóng góp cho sự ổn định.

Lebanon từ lâu đã là một đấu trường chính trị trong cuộc đấu tranh toàn khu vực giữa Washington và Tehran. Nhưng căng thẳng đã tăng lên kể từ khi Tổng thống Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran với các cường quốc thế giới và áp đặt lại các lệnh trừng phạt đối với Tehran.

Hoa Kỳ ủng hộ một liên minh gồm các nhóm đối lập với Hezbollah do Phong trào Tương lai Sunni của Hariri lãnh đạo và Lực lượng Kito giáo Lebanon cánh hữu, nhưng các đồng minh địa phương này đang hành xử thận trọng. Nhiều người vẫn còn nhớ tới các cuộc đụng độ nổ ra vào tháng 5 năm 2008, khi lực lượng Shiite Hezbollah nhanh chóng đánh bại một nhóm đối thủ Sunni trên đường phố Beirut.

"Washington nên cẩn trọng không đẩy Lebanon đến bờ vực, vì Hezbollah sẽ trả đũa nếu sự sống còn của họ bị đe dọa", Joe Macaron, một chuyên gia của Trung tâm Ả Rập ở Washington nói. "Theo hiện trạng, cách hiệu quả nhất để kiềm chế Hezbollah vẫn nằm trong các thông số phức tạp của hệ thống chính trị Lebanon," ông nói.

Nước cờ của Mỹ

Chính quyền Trump dường như nhận thức được những khó khăn mà họ phải đối mặt, và trong khi vẫn chỉ trích Hezbollah, họ không có động thái gì nhiều ngoài việc tăng cường các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với nhóm này - vốn từ lâu đã bị các nước phương Tây liệt vào danh sách đen.

Hoa Kỳ là một lực lượng ủng hộ mạnh mẽ quân đội quốc gia Lebanon, cung cấp cho họ vũ khí và hơn 1,5 tỷ đô la viện trợ trong thập kỷ qua. Nhưng Hezbollah, nhóm duy nhất không giải giới sau cuộc nội chiến 1975-1990, nói rằng họ có công lao khi chấm dứt 18 năm Israel kiểm soát miền nam Lebanon vào năm 2000 và nói rằng đây là lực lượng duy nhất có khả năng đẩy lùi một cuộc tấn công khác của Israel.

Trong chuyến thăm Lebanon, ông Pompeo dự kiến sẽ nhắc lại sự ủng hộ của Washington đối với quân đội Lebanon. Đổi lại, ông dự kiến sẽ yêu cầu Ngân hàng Trung ương Lebanon hành động để ngăn Iran sử dụng hệ thống ngân hàng của nước này để tránh các lệnh trừng phạt.

Khi được các nhà báo hỏi trên đường đến Trung Đông về các cuộc gặp với Aoun, người đã giúp tạo điều kiện cho Hezbollah lên nắm quyền, ông Pompeo trả lời: "Trong chương trình của tôi, chúng tôi đối thoại với nhiều người mà chúng tôi hy vọng sẽ thay đổi cách làm của họ."

Aoun dự kiến sẽ đến Nga vào cuối tháng này để hội đàm với Tổng thống Vladimir Putin. Hai bên dự kiến sẽ thảo luận về một số chủ đề, bao gồm sự trở lại của người tị nạn Syria và thăm dò dầu khí ở Địa Trung Hải - vốn là một nguồn cơn căng thẳng giữa Lebanon và Israel.

Ông Pompeo có thể sẽ tiếp tục vai trò hòa giải của Hoa Kỳ để cố gắng giải quyết tranh chấp biên giới trên biển giữa Lebanon và Israel. Lebanon có kế hoạch bắt đầu thăm dò dầu khí ngoài khơi vào cuối năm nay.