“Phép thử” Idilb lôi kéo Nga: Thổ liệu đã đạt được kết hoạch “như ý”?

Cân đo đong đếm kế hoạch phi quân sự với Nga

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Erdogan đã có được thống nhất cho khu vực phi quân sự tại khu vực Idlib vào ngày 17/9 trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo đứng đầu Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Ảnh minh họa. Nguồn:Reuters

Lực lượng Damascus cũng hoan nghênh thỏa thuận này những vẫn lên tiếng sẽ lấy lại từng tấc đất cho Syria. Iran – một đồng minh thân thiết khác của chính quyền Tổng thống Assad cho biết, cuộc chiến chống khủng bố vẫn tiếp tục.

Thỏa thuận cho một lệnh ngừng bắn này có thể gây trở ngại cho cuộc tấn công được cho là cuộc chiến cuối cùng nhằm giành lại Syria của chính quyền Tổng thống Assad. Liên Hợp Quốc cũng đã gia tăng cảnh báo, cuộc tấn công sẽ tạo nên thảm họa tại khu vực Idlib- khu vực đang có tới 3 triệu người dân sinh sống.

Khu vực Idlib và khu vực lân cận ở phái Bắc Aleppo là thành trì cuối cùng của phe đối lập Syria. Với sự hậu thuẫn của Iran và Nga, chính quyền Tổng thống Assad đã lần lượt lấy lại hầu hết các khu vực do phiến quân chiếm đóng.

Tuy nhiên, kế hoạch của chính quyền Tổng thống Assad nhằm khôi phục lại phía Tây Bắc vẫn đang trở nên phức tạp bởi các liên quan đến Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara có tới 12 trạm giám sát tại khu vực Idlib và được cho là đã cung cấp các vũ khí cho lực lượng nổi dậy.

Tổng thống Erdogan lo sợ dòng tị nạn từ Syria sang  nước này trong bối cảnh có khoảng 3.5 triệu người đang sinh sống ở đây.

Nga muốn xích lại gần Thổ Nhĩ Kỳ?

Ít nhất cho đến hiện tại, Nga vẫn muốn duy trì quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ trước khi muốn đạt được mục tiêu với Tổng thống Syria nhằm tái thiết Syria, các nhà quan sát cho biết.

Trong thời gian qua, Mỹ cũng ra sức ngăn cản cuộc tấn công này và tuyên bố sẽ đáp trả mạnh mẽ động thái này.

Theo Reuters, Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis cũng đưa ra từ chối trả lời thông tin về thỏa thuận về Idlib giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 17/9.

“Idlib là một trong số các vấn đề phức tạp nhất ở hiện tại. Vì vậy, tôi chắc chắn mọi thứ không thể tự sắp xếp được”, ông Mattis nói với báo chí tại Lầu Năm Góc.

Các nhà phân tích cảnh báo, việc thực hiện thỏa thuận đã đối mặt với nhiều thách thức. Giới phân tích cho rằng sẽ rất khó để tách phiến quân jihadi ra khỏi lực lượng nổi dậy và đây là mục tiêu mà Ankara phải đấu tranh mới có thể đạt được mục tiêu.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đã cho biết, Ankara sẽ tiếp tục duy trì 12 trạm giám sát nhằm đảm bảo mọi vẫn đề không vượt quá giới hạn.

Thỏa thuận giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Erdogan là rất quan trọng cho hướng giải quyết chính trị tại Syria. Nếu Idlib chìm trong súng đạn thì điều đó rất nguy hiểm”, ông Mevlut Cavusoglu nói thêm.

Ông Mustafa Sejari, một quan chức thuộc Quân đội Syria Tự do (FSA) nói rằng, thảo thuận này sẽ “chôn vùi” tham vọng của Tổng thống Assad với mục tiêu nắm quyền toàn bộ Syria.’

Ông Sejari cho biết thỏa thuận này đã đạt được tại Sochi hôm thứ Hai – ngày 17/9 giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyib Erdogan và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Văn bản này dẫn đến sự kiểm soát trên thực tế của phe đối lập tại một "khu vực địa lý" – nơi sẽ là một bàn đạp cho sự chuyển đổi chính trị kết thúc quyền lực "độc đoán" của ông Assad.

"Khu vực này sẽ nằm trong tay của Quân đội Syria tự do FSA và sẽ buộc chính quyền Syria và những người ủng hộ họ bắt đầu một quá trình chính trị nghiêm túc dẫn đến một sự chuyển đổi thực sự chấm dứt vai trò lãnh đạo của ông Assad", Sejari nói.

Ông Yahya al-Aridi, Người phát ngôn của phe đối lập Ủy ban đàm phán Syria cũng nhấn mạnh rằng, một cuộc tấn công mạnh không phải là giải pháp tốt nữa.

Chính quyền Syria trong một tuyên bố trên truyền thông nhà nước cho biết, họ chào đón bất kỳ thỏa thuận nào có thể gây ra thương vong. Điều này cũng có nghĩa rằng, thoả thuận phải có khung thời gian thực hiện rõ ràng.

“Tôi  nhận thấy rằng, đây là phép thử đối với năng lực của Thổ Nhĩ Kỳ trong nỗ lực có được quyết định này. Chúng tôi không tin Thổ Nhĩ Kỳ…Tuy nhiên, điều này hoàn toàn hữu ích để có thể ngăn chặn cuộc chiến đổ máu”, ông Ali Abdul Karim, Đại sứ Syria tại Lebanon nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình al-Jadeed của Lebanon.

Cảnh báo thảm họa

Moscow cho biết, thỏa thuận đã khẳng định năng lực của Moscow và Ankara trong khả năng thỏa hiệp vì lợi ích cuối cùng vẫn là thiết lạp lại Syria trong lĩnh vực chính trị và ngoại giao,

“Điều này có phải là sự thực thi? Hay đây chỉ là điểm khởi đầu của hướng đi khác”, quan chức phụ trách hoạt động nhân đạo Mark Lowcock nói tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về Syria.

Giới quan sát cho rằng, cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ cũng không đưa ra cách thức cho hướng giải quyết tách chi tiết.

Tổng thống Putin cho biết, quyết định thông qua thỏa thuận khu vực phi quân sự sẽ có hạn chót vào ngày 15/10.

Reuters dẫn lời Tổng thống Putin cho hay, theo gợi ý của Tổng thống Erdogan, phe đối lập sẽ đưa các vũ khí hạng nặng, xe tăng, hỏa tiễn ra khỏi khu phi quân sự vào hạn chót là ngày 10/10.

Ngay đầu tháng này, Tổng thống Putin đã công khai bác bỏ đề nghị của Tổng thống Erdogan về lệnh ngừng bắn tại thượng đỉnh giữa Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran./.