Sáu điểm quan trọng nhất từ kết quả cuộc bầu cử Mỹ 2018

Kết quả cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ ngày thứ ba vừa rồi sẽ ảnh hưởng đến nghị trình của Tổng thống Donald Trump trong hai năm tới.

Có sáu điểm nổi bật:

Một là, đảng Cộng hòa tuy mất quyền kiểm soát Hạ nghị viện, nhưng đảng Dân chủ cũng không tạo ra được "làn sóng xanh" mạnh mẽ như họ mong muốn. Với 225 ghế giành được, đảng Dân chủ chỉ giành thêm được 7 ghế tại Hạ nghị viện Mỹ- cách không xa con số quá bán 218 ghế. Hoàn toàn không có cú sốc nào lớn.

Tuy vậy, Tổng thống Trump sẽ có hai năm không dễ dàng để thông qua các dự án. Cũng như dưới thời các Tổng thống Clinton hoặc Obama, khi đảng đối lập kiểm soát Quốc hội, ngành hành pháp sẽ phải thương lượng và thỏa hiệp nhiều hơn. Những người Dân chủ sẽ có quyền lực để điều tra chính quyền Trump một cách quyết liệt hơn, đặc biệt vai trò của Nga trong cuộc bầu cử tổng thống 2016. 12 giờ sau cuộc bầu cử, ông Trump đã cách chức bộ trưởng Tư pháp là để đối phó với cuộc điều tra này.

Hai là, với việc đảng Cộng hòa củng cố bằng thắng lợi vượt trội tại Thượng nghị viện, những người Dân chủ sẽ không có quyền ngăn chặn việc thông qua các ứng cử viên của Tổng thống Trump cho các chức vụ Thẩm phán Tòa án Tối cao, thành viên chính phủ, cũng như các chức vụ khác trong hai năm tới.

Chiến thuật của đảng Cộng hòa trong việc tăng đa số tại Thượng viện và lật một vài ghế của Dân chủ tại hai viện đã khá thành công. Một cách tổng quát, các khu vực ủng hộ Trump mạnh mẽ trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 kỳ này tiếp tục ủng hộ ông.

Ba là, số phụ nữ ra tranh cử năm nay ở mức cao nhất từ trước đến giờ và triển vọng thắng cử của họ cũng cao chưa từng thấy. Lịch sử đã làm cho ngày thứ ba vừa rồi với phụ nữ giành nhiều ghế tại Quốc hội hơn bao giờ hết, vượt trên con số 107 nghị sĩ nữ của khóa vừa rồi. Điều này dẫn tới việc người ta có thể gọi 2018 là "Năm Phụ nữ Mỹ", tương tự như các cuộc bầu cử năm 1992 khi số ghế phụ nữ tại Quốc hội tăng lên gấp đôi.

Alexandria Ocasio Cortez, 29 tuổi, Hạ nghị sĩ trẻ nhất (DC) đắc cử khóa này, tiêu biểu cho làn sóng đổi mới trong đảng Dân chủ

Bốn là, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2018 còn nêu kỷ lục về số lượng cử tri tham gia bỏ phiếu, theo dự đoán của báo New York Times, đạt tỷ lệ 47%, cao nhất từ năm 1970, thể hiện sự hào hứng chính trị mà ông Trump là tác nhân.

114 triệu cử tri đã tham gia bỏ phiếu, so với 83 triệu năm 2014.

Xu hướng Donald Trump chiếm ưu thế

Năm là, cuộc bầu cử hôm 6/11 đã thành cuộc trưng cầu dân ý về nhiệm kỳ tổng thống Trump. Đảng Cộng hòa tuy thua tại Hạ nghị viện, nhưng Tổng thống Trump thắng trong cuộc trưng cầu dân ý ấy. Xu hướng của nước Mỹ càng là xu hướng Donald Trump chiếm ưu thế.

Các chương trình nghị sự quan trọng của chính quyền Trump, như kinh tế, nhập cư vẫn được cử tri Mỹ tán thưởng.

Sáu là, cuộc bầu cử năm 2018 hé lộ chiều hướng của cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.

Đa số lớn của 685 khu vực bầu cử ở nông thôn Mỹ đã bỏ phiếu cho các nghị sĩ Cộng hòa. Ông Trump vẫn giữ được sự ủng hộ của cử tri lao động da trắng. 

Những người ra mặt ủng hộ Trump đã giành được ghế thống đốc ở tiểu bang Georgia và Florida, sẽ đứng vững để hỗ trợ ông trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Các thống đốc đảng Cộng hòa ở tiểu bang Iowa và Ohio, những tiểu bang quan trọng trong cuộc bầu cử tổng thống, cũng đắc cử. Lý do là thống đốc có thể giúp gây quỹ và tìm tình nguyện viên trước cuộc bầu cử tổng thống, và đây là một tin tốt cho Trump.

Đồng thời với kết quả khả quan của cuộc bầu cử lần này, nhờ chiến thuật thích hợp, ông Trump đã củng cố ảnh hưởng và quyền kiểm soát đảng Con Voi, mặc nhiên thành ứng cử viên Tổng thống của đảng năm 2020.

Hầu hết các ứng viên Dân chủ có xu hướng tránh đối đầu trực tiếp với tổng thống, thay vào đó tập trung vào các vấn đề như chăm sóc sức khỏe và bất bình đẳng kinh tế. Không thấy có dấu hiệu nào rõ ràng cho thấy đảng Dân chủ sẽ tập hợp xung quanh một ứng cử viên nào cho mùa bầu cử năm 2020.

Hạ nghị sĩ đắc cử Ilhan Omar - người Hồi giáo Mỹ gốc Somali, 37 tuổi, nhập cư Mỹ năm 1991, tiêu biểu cho tiến trình tự do dân chủ Mỹ, bất chấp làn sóng bài người nhập cư.

Kết quả phân chia quyền lực ở Quốc hội Mỹ năm nay phản ánh khung cảnh chính trị Mỹ, khi Donald Trump được coi là vị tổng thống gây tranh cãi nhất. Ông Trump tạo thành một điểm chung trong mối quan tâm của các cử tri. Các cuộc thăm dò cho thấy 2/3 cử tri được hỏi cho biết ông Trump là lý do quan trọng nhất khiến họ đi bỏ phiếu. 36% trong số này đi bỏ phiếu để bày tỏ sự phản đối tổng thống, 26% đi bầu để ủng hộ, mặc dù tên của ông Trump không có trên lá phiếu của họ.

Kết quả cuộc bầu cử lần này tác động rất ít đến các chính sách đối ngoại vốn do tổng thống chi phối. Trung Quốc, "đối thủ cạnh tranh chiến lược" của Mỹ, như cái nhãn mác mà êkíp Trump gán cho Trung Quốc, đã bày tỏ sẵn sàng thương lượng và thỏa hiệp với Mỹ trong vấn đề thương mại. Nhưng nó tác động thế nào vấn đề Biển Đông sẽ là một chủ điểm được nhiều bên quan tâm./.