Thiền quán Vipassana có nguồn gốc từ Ấn Độ, xuất hiện trong thời kỳ Phật đại thịnh vượng. Giờ đây, nó là một trong những phương pháp thiền cổ xưa và phổ biến nhất trên thế giới.
Thiền quán Vipassana chú trọng đến sự tương quan mật thiết giữa tâm và thân. Thay vì tập trung vào một đề mục nào đó, người tập chú ý đến sự thay đổi liên tục của thân tâm, tự quan sát để xóa bỏ những bất tịnh tinh thần, thấy mà coi như là không thấy đối với tất cả những gì đang diễn biến xung quanh.
Hiện nay, có khoảng 200 cơ sở tu tập được mở ra trên toàn thế giới, giao tiếp bằng 55 ngôn ngữ. Mỗi khóa thiền sẽ kéo dài 10 ngày, trong khoảng thời gian này các thiền sinh phải giữ im lặng tuyệt đối, không được dùng điện thoại và sống tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Họ sẽ được xem các video bài giảng của cố thiền sư S.N. Goenka để tập theo.
Conor O' Shea là một giáo viên, huấn luyện viên cá nhân và chuyên gia dinh dưỡng tại Ireland. Anh đã có dịp tham gia khóa thiền Vipassana vào đầu tháng 10/2020 vừa qua. Sau khi trải qua 10 ngày tu tập, anh đã cảm nhận được những lợi ích lớn lao mà phương pháp thiền này mang lại.
1. Nâng cao nhận thức
Nếu bạn không có ý thức, thay đổi là điều bất khả thi. Tại cơ sở tu tập, bạn sẽ phải dậy từ 4h sáng và tắt hết đèn lúc 10h tối. Đó là những ngày rất dài, với vô số thời gian cho bạn tự suy ngẫm. Bạn sẽ nhận thức được mặt tích cực và tiêu cực trong tính cách và cuộc sống của mình.
Việc để dành thời gian mỗi ngày sẽ giúp bạn có cơ hội để suy ngẫm. Nhờ nâng cao nhận thức mà tôi cảm thấy đồng điệu hơn với cảm xúc của mình.
2. Duy trì tâm xả
Đây là nội dung chính của phương pháp thiền Vipassana. Duy trì tâm xả dù bạn đang trải nghiệm điều gì. Tâm xả là chấp nhận mọi kết quả dù tốt hay xấu. Khi gặp một trải nghiệm dễ chịu và tuyệt vời, đừng quá gắn bó với nó. Tương tự, khi gặp trải nghiệm tồi tệ, bạn đừng nên trốn tránh. Chấp nhận mọi thứ như bản chất vốn có chính là duy trì tâm xả.
3. Vô thường
Mọi thứ bạn biết, bao gồm cả bản thân bạn, rồi sẽ già yếu và chết đi. Không gì có thể chạy trốn quy luật này, kể cả những người trong cuộc đời bạn, những vật bạn sở hữu. Trong suốt 10 ngày tập thiền Vipassana, bạn sẽ liên tục được nhắc nhở điều này.
Nhận ra rằng cuộc đời là một dòng chảy không ngừng thay đổi sẽ cho phép bạn chấp nhận mọi thứ, dù chúng đi ngược lại với bản năng gắn bó với người và vật trong cuộc đời bạn. Điều này cũng giúp bạn dễ dàng vượt qua những khoảnh khắc khó khăn trong cuộc đời, bởi bạn biết rằng mọi thứ rồi sẽ đều kết thúc.
4. “Detox” cuộc sống
Trong 10 ngày tu tập, bạn sẽ chứng kiến sự im lặng tuyệt đối. Bạn không được phép sử dụng bất kỳ thiết bị điện tử nào, đọc hay viết bất cứ thứ gì. Đây là một phương pháp đầy lạ lùng và khó khăn, nhất là trong thời đại con người liên tục bị kích thích bởi các yếu tố bên ngoài.
Loại bỏ sự xao nhãng sẽ giúp bạn tập trung toàn bộ tinh thần vào việc tập thiền. Ngoài ra, việc này cũng khiến cho dòng suy nghĩ của bạn chậm dần lại, bởi bạn không cần phải tiếp nhận bất kỳ thông tin gì mới. Nhờ đó, bạn có thể tập trung sâu hơn vào thiền và giải tỏa năng lượng.
5. Hạnh phúc
Những cảm xúc mà tôi trải qua trong 10 ngày tu tập giống như một phiên bản cô đọng của một năm ở thế giới bên ngoài. Bạn sẽ phải đối mặt với rất nhiều thách thức. Những cơn đau ở đầu gối và hông do ngồi một chỗ quá lâu. Hàng giờ đồng hồ chìm trong yên lặng.
Tuy nhiên, khi từng ngày trôi qua, bạn sẽ nhận ra mình đã có biết bao nhiêu thứ tốt đẹp trong cuộc sống. Việc sống một cuộc đời ẩn cư giúp bạn nhận ra mọi thứ mà mình đã xem nhẹ hàng ngày. Việc không được trò chuyện gợi nhắc bạn về gia đình và những người bạn tuyệt vời mà mình có.
Trong tương lai, bạn sẽ không cần đến điện thoại để sắp xếp một cuộc trò chuyện với bạn bè. Thời gian dài im lặng đã dạy bạn cách biết ơn những thứ tuyệt vời, những con người tuyệt vời mà mình có trong cuộc đời này.
6. Học cách thất bại
Trong quá trình thiền, bạn sẽ liên tục thất bại. Mục tiêu là tập trung tinh thần bằng cách tập trung vào hơi thở. Điều này sẽ giúp tâm trí bình lặng, nhưng bạn sẽ không bao giờ loại bỏ được toàn bộ suy nghĩ, trừ khi đã giác ngộ và đạt tới trạng thái vô thường.
Không ngừng tập luyện sau mỗi thất bại sẽ rèn cho bạn ý chí vững vàng lòng kiên trì bền bỉ. Sau này, bạn sẽ thoải mái hơn với sự thất bại, coi nó như một lẽ dĩ nhiên của cuộc đời mình.
7. Bình yên hơn
Trong bài giảng của mình, cố thiền sư Goenka đã nói, 10 ngày tu tập giống như một ca phẫu thuật tinh thần. Trong 10 ngày này, tôi đã hạn chế xuống mức tối thiểu những tác nhân gây căng thẳng từ bên ngoài. Mỗi ngày, thiền sinh chúng tôi luyện tập cách để duy trì tâm xả khi các tình huống khác nhau xuất hiện. Phương pháp luyện tập này giúp tôi có thể chứng kiến những tình huống căng thẳng mà không cần phải phản ứng một cách thái quá.
8. Mở rộng tầm nhìn
Một trong những câu chuyện tôi được nghe tại cơ sở tu tập là chuyện “Thầy bói xem voi”.
Có 6 ông thầy bói mù góp tiền để xem con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ một bộ phận của voi. Ông sờ vòi bảo con voi sun sun như con đỉa. Ông sờ ngà bảo con voi chần chẫn như cái đòn càn. Ông sờ tai bảo con voi như cái quạt thóc. Ông sờ chân nói con voi như cái cột đình. Ông sờ đuôi lại bảo con voi tun tủn như cái chổi sể cùn. Ông sờ bụng cho rằng con voi như cái tường.
Tất cả 6 ông thầy bói đều đúng. Lý do họ cảm nhận khác nhau là vì họ sờ vào những phần khác nhau của con voi. Trên thực tế, con voi giống như miêu tả của tất cả bọn họ.
Tập thiền sẽ giúp chúng ta mở rộng tầm nhìn trong mỗi tình huống. Thay vì nhìn trực diện mọi vấn đề ảnh hưởng đến mình, bạn sẽ nhận ra đó chỉ là sự biểu hiện suy nghĩ của riêng bạn. Bạn sẽ bắt đầu học cách tự chịu trách nhiệm với chính cuộc đời mình.
9. Cải thiện hiệu quả theo thời gian
Trong thời gian tu tập, lần đầu tiên tôi học được cách sống chậm lại và lắng nghe nhiều hơn. Trước đây, tâm trí tôi luôn ngập tràn những suy nghĩ như là “mình nên làm thế này, thế kia”. Sau khi dành 10 ngày ở đây, tôi nhận ra mình có rất nhiều thời gian mỗi ngày, nhưng tận dụng thời gian như thế nào mới là vấn đề.
Giờ đây, tôi chỉ tập trung vào 2-3 nhiệm vụ quan trọng mỗi ngày và bỏ qua tất cả những thứ khác. Tận hưởng từng khoảnh khắc hiện tại giúp tôi tập trung hơn khi tiến hành công việc. Nhờ đó, tôi làm việc nhanh hơn và hiệu quả hơn rất nhiều.
10. Cải thiện tính di động
Ngồi khoanh chân 10 tiếng/ngày thực sự rất đau đớn. Vài ngày đầu tiên, bạn sẽ cảm thấy toàn thân nhức mỏi. Tuy nhiên, trong 2 ngày cuối cùng, hông của tôi bắt đầu nở ra khi cơ thể đã quen với tư thế ngồi. Ngồi trong tư thế khoanh chân, thẳng lưng, xương cụt và đầu gối chạm xuống sàn sẽ giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn trong nhiều giờ.
Nếu dành đủ thời gian riêng cho bản thân để suy ngẫm về các câu hỏi quan trọng, bạn sẽ nhận về món quà vô giá, chính là sự hiểu biết rõ hơn về chính mình và những mong muốn trong cuộc đời.
(Theo Lifehack)