Syria: thương lượng Nga, Mỹ có ngăn Israel “ra đòn” Iran?

Những đụng độ vũ lực gần đây giữa Israel, Iran và Syria được ví như đổ thêm dầu vào “chảo lửa” Trung Đông, vốn đã đang vô cùng nóng bỏng.

Điểm nóng thực sự chính là “ranh giới đỏ”

Newsweek nhận định, trong khi cuộc xung đột Syria vẫn chưa đi đến hồi kết, vấn đề đáng quan ngại không phải là một cuộc chiến tranh tổng lực giữa Israel và Syria. Thay vào đó, những điểm nóng thực sự lại chính là viễn cảnh về sự hiện diện quân sự lâu dài của Iran tại Syria, và việc chuyển vận chuyển các vũ khí tối tân cho lực lượng Hezbollah. Cả hai động thái này đều bị coi là những lằn ranh giới đỏ cho Israel.

Căng thẳng mới đây nhất bắt đầu khi một thiết bị không người lái (UAV) của Iran xuất phát từ miền trung Syria, đã xâm nhập vào không phận của Israel và bị bắn rơi. Israel đáp trả bằng một cuộc không kích vào căn cứ không quân Tiyas tại Syria – nơi điều khiển thiết bị UAV trên.

Một phi cơ chiến đấu F-16l của Israel bị bắn hạ trong cuộc không kích trên, dẫn đến phản đòn cực nhanh và mạnh mẽ của Israel. Quân đội nước này phát động hai đợt tấn công, nhắm đến các căn cứ không quân, các đơn vị không lực và cơ sở kiểm soát, điều hành không lưu của Syria, cũng như các mục tiêu thuộc Iran.

Động thái trên là dấu hiệu rõ ràng cho thấy xung đột giữa các lực lượng Israel và Iran tại Syria, đang không ngừng leo thang. Trong những năm gần đây, phía Israel đã tiến hành nhiều cuộc không kích trên lãnh thổ Syria. Mục tiêu bao gồm các chuyến vận chuyển vũ khí thông minh tối tân cho lực lượng Hezbollah, những điểm buôn bán vũ khí, hàng loạt cơ sở vật chất của chính phủ Syria và cả một căn cứ còn đang trong quá trình xây dựng của Iran.

Israel tuyên bố rằng, các căn cứ quân sự lâu dài của Iran tại Syria, sự hiện diện của những tay súng Iran và Hezbollah tại biên giới phía bắc Israel, việc Iran cung cấp vũ khí thông minh cho Hezbollah và vận hành các nhà máy sản xuất tên lửa tại Lebanon – là không thể chấp nhận được.

Chính quyền Thủ tướng Benjamin Netanyahu từng ám chỉ, Israel không tìm kiếm leo thang hoặc mở rộng xung đột. Tuy nhiên, Israel cũng cảnh báo Iran rằng, họ sẽ bảo vệ đến cùng chủ quyền của mình. Theo Newsweek, những cuộc tấn công của Israel chính là “hồi chuông cảnh báo” từ Israel, không chỉ dành cho Iran, mà còn hướng tới cả Tổng thống Bashar al Assad – người hiện đang chấp nhận sự hiện diện của các lực lượng Iran và Hezbollah trong lãnh thổ Syria.

Binh lính Israel nhìn về phía nam Lebanon từ thị trấn Metula, dọc theo biên giới giữa Israel và Lebanon (ảnh: Newsweek).

Israel từng bỏ không ít nỗ lực để tránh khỏi liên quan trong cuộc xung đột Syria; tuy nhiên sự hiện diện của cả Iran và Hezbollah tại Syria, cùng với việc Hezbollah có khả năng sở hữu nguồn vũ khí thông minh hiện đại, đã trở thành một mối lo ngại đáng kể. Phía Israel đánh giá, Hezbollah hiện có thể đang sở hữu tới 150.000 hoả tiễn và tên lửa; các vũ khí thông minh có khả năng tấn công đúng mục tiêu cao, sẽ đóng vai trò quyết định “cuộc chơi”, cho phép Hezbollah nhắm tới các cơ sở hạ tầng và trung tâm dân cư trọng yếu của Israel. Đáng lưu ý là, trong cuộc đụng độ mới nhất, Israel đã tạm thời đóng cửa sân bay Ben Gurion – nút trung chuyển giao thông chính và là điểm tiếp cận của Israel với thế giới bên ngoài, trước lo sợ bị tấn công trả đũa.

Cùng lúc đó, Iran và Hezbollah cũng không mong chờ việc leo thang xung đột trong tương lai gần, nhất là khi cả hai đều đang ưu tiên tập trung cho cuộc chiến tại Syria. Tuy nhiên, việc Iran sẵn sàng sử dụng thiết bị không người lái để xâm  nhập không phận Israel, xây dựng các cơ sở hạ tầng quân sự tại Syria và tiếp tục tiến hành cung cấp vũ khí hiện đại cho lực lượng Hezbollah tại Lebanon, bất chấp sự phản đối của Israle – được coi là những hành động khiêu khích ở mức độ cao, và làm tăng nguy cơ xảy ra chiến tranh.

Chiến tranh sẽ như thế nào?

Nếu chiến tranh xảy ra giữa Israel ở một chiến tuyến và Iran cùng Hezbollah trên chiến tuyến còn lại, gần như chắc chắn, quy mô và tính huỷ diệt của cuộc chiến sẽ lớn hơn nhiều so với những gì từng xảy ra vào năm 2006. Hezbollah giờ đây có năng lực quân sự cao hơn trước, với kho hoả tiễn và tên lửa đủ sức mạnh tấn công sâu vào lãnh thổ Israel.

Về phần mình, Israel nhiều khả năng sẽ hướng tới một chiến thắng mang tính quyết định trên chiến trường – khác với hồi năm 2006 – và cố gắng phá huỷ năng lực của Hezbollah càng nhiều càng tốt. Các cuộc tấn công của Hezbollah vào những mục tiêu hạ tầng cơ sở và khu dân cư Israel, chắc chắn sẽ vấp phải những chiến dịch không kích dữ dội, nhắm tới các cơ sở hạ tầng tại Lebanon, cũng như một loạt các mục tiêu khác nhau của Hezbollah. Ngoài ra, các chiến dịch tổng lực trên mặt đất, cũng là điều mà Israel hoàn toàn có thể triển khai song song với không kích.

Newsweek cảnh báo, không như năm 2006, cuộc xung đột này có lẽ sẽ không giới hạn tại Lebanon và Israel. Với sự hiện diện của Iran và Hezbollah tại Syria, các cuộc tấn công của Israel gần như chắc chắn sẽ bao gồm cả những mục tiêu tại Syria.

Xung đột mở rộng với hiện diện Nga, Mỹ

Hơn nữa, việc các lực lượng Nga, Iran, và Mỹ cùng có mặt, cuộc xung đột rất có thể sẽ bị mở rộng. Israel có thể chính thức yêu cầu sự trợ giúp từ quân đội Mỹ trong trường hợp họ bị yếu thế trước các màn tấn công hoả tiễn và tên lửa của Hezbollah. Điều này nhiều khả năng khiến các lực lượng Mỹ phải thương lượng với cả Iran và Nga.

Trong bối cảnh cuộc chiến chống IS đang đi tới hồi kết, Mỹ có thể sẽ hợp tác với cả Israel và Nga tiến tới chấm dứt việc cung cấp vũ khí cho Hezbollah, đồng thời đảm bảo việc các lực lượng Iran và Hezbolla rút khỏi Syria để hạn chế tối đa nguy cơ leo thang xung đột.

Đây là một thách thức “khó nhằn”: Tehran chắc chắn sẽ phản đối nhất là khi Cộng hoà Hồi giáo đang không ngừng gia tăng ảnh hưởng tại Syria, bên cạnh những nỗ lực tìm kiếm cách tiếp cận dễ dàng hơn với đồng minh Hezbollah tại Lebanon.

Cùng lúc, Israel không thể bỏ qua sự hiện diện lâu dài của quân đội Iran tại vùng biên giới phía bắc của mình, cũng như việc Hezbollah sở hữu vũ khí thông minh tối tân hay các cơ sở sản xuất tên lửa tại Lebanon.

Trong khi không bên nào muốn khởi xướng một cuộc chiến tranh thật sự tại thời điểm hiện tại, các màn đụng độ quân sự gần như chắc chắn sẽ tiếp diễn, góp phần không nhỏ làm tăng khả năng một cuộc chiến quy mô lớn giữa Israel, Hezbollah và Iran.