Thảm họa cận kề khi Saudi sắp giáng bão lửa vào Yemen

Hôm thứ Ba – ngày 12/6, Hội Chữ thập đỏ Quốc tế và Liên hợp quốc (LHQ) đã rút nhân viên cứu trợ quốc tế của họ khỏi cảng Hodeidah của Yemen, lo ngại một cuộc tấn công sắp tới của các lực lượng thân chính phủ - có sự bảo trợ ủng hộ của Mỹ, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) vào thành phố này.

Nhà phân tích chính trị độc lập Marwa Osman nói với chương trình Loud & Clear của đài phát thanh Sputnik rằng nếu liên minh do Saudi dẫn đầu phong tỏa cảng Hodeidah – hiện do lực lượng nổi dậy Houthis kiểm soát, Yemen sẽ bị chìm sâu hơn nữa vào thảm họa nhân đạo. Theo ước tính của LHQ, khoảng 10.000 người Yemen đã thiệt mạng và 53.000 người đã bị thương kể từ khi liên minh do Saudi dẫn đầu tham chiến tại Yemen từ năm 2015, theo thông tin của Sputnik.

Cảng Hodeidah là nơi nhập khẩu chính hàng hóa và đồ viện trợ vào Yemen. (Nguồn: Reuters)

Liên minh của Saudi dẫn đầu ngày 12/6 đã sẵn sàng cho một cuộc tấn công quân sự vào cảng chính Hodeidah của Yemen. Động thái này là để chuẩn bị cho một trận chiến lớn nhất trong vòng 3 năm qua giữa các quốc gia Ả Rập và phong trào Houthis – được cho là thân cận với chính quyền Iran.

UAE – một thành viên trong liên minh trên đã ra hạn chót vào ngày 12/6 cho Houthis rút khỏi cảng Hodeidah theo tiến trình đàm phán được LHQ dẫn đầu.

"Đây là những giờ phút cuối cùng để có được bảo đảm vô điều kiện rằng Houthis sẽ rời cảng," Bộ trưởng Ngoại giao UAE Anwar Gargash nói với Reuters, nhưng từ chối thảo luận về các hoạt động quân sự.

"Nếu tình hình hiện tại tiếp tục, chúng tôi sẽ rơi vào một sự bế tắc về mặt chính trị", ông nói. "Điều cuối cùng chúng tôi phải lựa chọn là kéo dài cuộc chiến ở Yemen."

Cảnh báo thảm họa

"Vấn đề là thảm họa nhân đạo ở Yemen, đã và đang diễn ra trong ba năm rưỡi nay. Đây không phải là một điều gì đó mới mẻ. Tuy nhiên, nó có thể còn trầm trọng hơn nếu cảng Hodeidah bị phong tỏa", Osman giải thích. Hơn 70% hàng nhập khẩu của Yemen, bao gồm các lô hàng thực phẩm và viện trợ, đi qua cảng Hodeidah, tờ Independent cho biết vào tháng 5.

"Tình hình ở Hodeidah đang ngày càng nguy ngập. Một cuộc tấn công vào cảng này sẽ dấy lên hậu quả thảm khốc về nhân đạo ngay lập tức," Salem Jaffer Baobaid – một quan chức cấp cao tại cảng này cho biết trong một tuyên bố trong tuần này.

Theo Abdikadir Mohamud, giám đốc khu vực Yemen của nhóm cứu trợ Mercy Corps, nỗ lực cứu trợ tại Hodeidah đã bị chậm lại ngay cả trước khi cuộc tấn công nhắm tới quyền kiểm soát thành phố này diễn ra.

 “Người dân đang dần chết đói. Cảng này là nguồn cung cấp nhu yếu phẩm cần thiết về cả thực phẩm và các nguồn tài nguyên thiết yếu khác. Bất kỳ cuộc tấn công nào cũng sẽ gây nguy hiểm cho năng lực của đất nước này để nuôi sống bản thân. Chúng ta không nên phạm sai lầm, nếu cảng này không hoạt động, người dân Yemen sẽ chết".

"Nhiều tổ chức viện trợ đang bị buộc phải rời khỏi thành phố, các tài xế đang từ chối đưa xe tải của họ tới đó và các ngân hàng đang gặp khó khăn để chuyển tiền hỗ trợ," Mohamud nói trong một tuyên bố ngày 12/6 cho NPR.

Ước tính có 600.000 người sống trong khu vực sắp bị tấn công, và trong trường hợp xấu nhất, một trận chiến có thể cướp đi tới 250.000 mạng người, cũng như khiến hàng triệu người phải đối mặt với nạn đói và bệnh tật từ việc thiếu thốn viện trợ và nhu yếu phẩm.

Sức mạnh Mỹ tại Yemen?

Yemen đã và đang bị nhấn chìm trong một cuộc xung đột vũ trang giữa chính phủ do Tổng thống Yemen Abd Rabbuh Mansur Hadi dẫn đầu và phong trào Houthis ở miền bắc nước này kể từ năm 2015. Liên minh do Saudi dẫn đầu - chủ yếu là các quốc gia Ả Rập đang tiến hành các cuộc không kích chống lại Houthis theo đề nghị của Hadi kể từ tháng 3/2015. Mỹ cũng đã hỗ trợ cho Saudis bằng cách tiếp nhiên liệu cho máy bay Saudi và UAE, đồng thời cung cấp dịch vụ hỗ trợ xác định vị trí mục tiêu trên không và chia sẻ thông tin tình báo, theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế CSIS.

"Người dân Mỹ cần viết thư cho các thượng nghị sĩ của họ và các hạ nghị sĩ về khả năng lực lượng Mỹ đổ bộ vào Hodeidah. Một cuộc tấn công của UAE và Ảrập - được Mỹ ủng hộ - vào Hodeidah có thể khiến hàng ngàn người chết ở Yemen. Và không chỉ người dân ở Hodeidah sẽ bị ảnh hưởng bởi động thái này. Nhiều thành phố khác ở Yemen, đặc biệt là ở khu vực trung tâm và phía bắc, cũng có thể bị tàn phá", Osman nói với Sputnik.

Ngày 11/6, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã đưa ra tuyên bố, "Mỹ đang theo sát những diễn biến ở Hodeidah, Yemen. Tôi đã nói chuyện với các nhà lãnh đạo Emirate và bày tỏ mong muốn của chúng tôi về việc giải quyết các vấn đề an ninh của họ trong khi vẫn bảo vệ dòng chảy tự do của viện trợ nhân đạo và các nhu yếu phẩm phục vụ đời sống. "

"Chúng tôi hy vọng tất cả các bên tôn trọng cam kết của họ là làm việc với Văn phòng của Đặc phái viên LHQ về Yemen đối với vấn đề này, hỗ trợ một quá trình chính trị để giải quyết cuộc xung đột, đảm bảo quyền tiếp cận nhân đạo với người Yemen và thiết lập lộ trình ổn định tương lai chính trị cho Yemen, "Pompeo nói thêm.

Vào tháng 3, một nhóm các thượng nghị sĩ lưỡng đảng đã đưa ra một dự luật nhằm hạn chế khả năng triển khai lực lượng quân sự của Tổng thống Mỹ ở những nơi quốc hội không bỏ phiếu tuyên bố là có chiến tranh- điều sẽ buộc Lầu Năm Góc rút quân khỏi những nơi như Yemen. Tuy nhiên, dự luật này đã không được thông qua.

Vào tháng 5, một bản tin của tờ New York Times tiết lộ rằng lực lượng tinh nhuệ Mũ nồi Xanh của Mỹ đã hiện diện tại biên giới Yemen – Saudi, Kiriakou- một nhà tình báo kỳ cựu cho biết vào thời điểm đó.

Trong một lá thư hôm thứ Ba, một nhóm thượng nghị sĩ Mỹ đã kêu gọi Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ các nỗ lực đàm phán giải quyết xung đột và khuyến khích tất cả các bên tránh các bước đi cản trở quyền tiếp cận của người dân Yemen đối với thực phẩm, nhiên liệu và y học.