Trong bài viết dưới đây, ông Tony Dzung - Chủ tịch HĐQT HBR Holdings sẽ đưa ra những cách thức nhận biết cơ bản nhất về mô hình này nhằm giúp mọi người, đặc biệt là các nhà đầu tư tránh xa cạm bẫy.

Mô hình Ponzi được đặt tên theo Charles Ponzi - một tay lừa đảo khét tiếng tại xứ sở cờ hoa từ những năm 20 của thế kỷ trước. Lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin của mọi người, hắn kêu gọi các nhà đầu tư đóng góp vốn để giao dịch chứng khoán với lời hứa hẹn mang lại lợi nhuận 100% chỉ trong vòng 3 tháng. 

Lời hứa hẹn này lập tức tỏ ra hiệu nghiệm khi có hàng trăm nhà đầu tư "sa bẫy" chỉ trong một thời gian ngắn. Nhưng có trong tay số tiền lớn, Ponzi không làm theo cam kết mà chỉ lấy tiền từ người mới trả lãi cho người cũ và ăn phần chênh lệch.

Mô hình Ponzi cơ bản (nguồn: Depositphotos.com).

Tròn 100 năm sau, những mánh khóe này vẫn phát huy tác dụng với nhiều biến tướng khó lường như mô hình "chân rết", "kim tự tháp", "vòi bạch tuộc",... 

Vẫn với chiêu thức "lấy tiền từ người mới trả lãi cho người cũ và ăn phần chênh lệch", mô hình Ponzi đã khiến nhiều người lâm vào cảnh túng quẫn, nợ nần, tiền mất tật mang. Với kinh nghiệm khởi nghiệp và đầu tư trong hơn 10 năm nay, ông Tony Dzung đã chỉ ra 4 dấu hiệu cơ bản mà mọi nhà đầu tư cần tránh, bao gồm:

1. Được quảng cáo về khoản lợi nhuận khổng lồ trong thời gian ngắn:

Trên thực tế, không phải không có những thương vụ kinh doanh hay mặt hàng sản xuất mang lại lợi nhuận khổng lồ cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, tất cả đều phải dựa trên tình hình thực tế. 

Nếu sản phẩm/dịch vụ mà bạn đang định xuống tiền hoàn toàn không có một ưu thế nào so với các đối thủ, vậy thì khả năng cao lời quảng cáo kia chỉ là… "bánh vẽ"! Nên nhớ, chỉ bằng cách "vẽ" ra các "dự án ma", Ponzi đã thu về thành công 15 triệu USD (tương đương với 1,1 tỷ USD ở thời điểm hiện tại).

2. Được khẳng định là đầu tư ít rủi ro, thậm chí không phụ thuộc vào thị trường:

Là doanh nhân, ông Tony Dzung đã không ít lần nhận được những lời chào mời đầu tư như vậy. Tuy nhiên, ông nhanh chóng chỉ ra "kẽ hở": "Đây là điều vô lý cả ở trên lý thuyết lẫn thực tiễn, bởi lẽ thị trường là môi trường tồn tại của hoạt động kinh doanh. Không có thị trường, sẽ chẳng có bất cứ sản phẩm hay dịch vụ nào được đem ra tiêu thụ. Và khi không tiêu thụ, lấy đâu khoản lãi để nhà đầu tư thu về?".

Bởi vậy, nếu nhận được lời mời đầu tư như vậy, thì từ chối chính là lựa chọn sáng suốt nhất của bạn.

3. Mọi thông tin về doanh nghiệp, sản phẩm,... đều không rõ ràng:

Để giải thích cho việc không rõ ràng này, nhân viên chăm sóc khách hàng thường nói với bạn "Đây là thông tin mật", "Thủ tục chưa hoàn thiện" và nhất là "Ưu đãi này chỉ dành cho rất ít người nên không công khai". Nghe xong lý do cuối này, rất nhiều người sẽ có tâm lý "nếu không xuống tiền, mình sẽ bỏ lỡ một món hời" mà không biết bản thân đã bị "dắt mũi".

Hãy nhớ rằng: không có bữa ăn nào miễn phí. Và nếu doanh nghiệp không cung cấp đủ cho bạn những thông tin cơ bản về hoạt động kinh doanh của họ, hãy coi chừng mọi lời chào mời đều có thể là "miếng pho-mát trong bẫy chuột".

4. Một khi đã nộp tiền thì rất khó để lấy lại:

Đương nhiên khi họ đã muốn lừa bạn, không đời nào họ sẽ cho bạn rút lại số tiền đã bị lừa! Bởi vậy, nếu thấy doanh nghiệp lập lờ, thiếu rõ ràng về thủ tục hoàn trả, nhà đầu tư tốt nhất nên tránh xuống tiền.

Kinh doanh, làm giàu là một ước mơ chính đáng. Nhưng vì thiếu hiểu biết mà nhiều người đã để các kẻ lừa đảo lợi dụng, khiến công sức của mình bị đổ sông đổ bể. 

Nhằm giúp cộng đồng, nhất là các bạn trẻ có một nền tảng tri thức vững chắc về kinh doanh, trong nhiều năm qua, ông Tony Dzung đã trực tiếp giảng dạy ở nhiều khóa học, hội thảo. "Có tri thức rồi, bạn sẽ không dễ bị lừa, không dễ nghe theo những lời quảng cáo trên trời nữa. Lúc đó, bạn sẽ hiểu ra những gì mình làm được và tích lũy hằng ngày chính là thành quả quý giá nhất" - ông Tony Dzung khẳng định.

Các khóa học của vị CEO này được tổ chức hàng tháng tại Hà Nội. Độc giả quan tâm có thể truy cập https://hbr.edu.vn/tony-dzung-la-ai để được tư vấn và hỗ trợ 24/7.

Ông Tony Dzung trực tiếp huấn luyện tại các khóa học của HBR.

Thanh Xuân