Từ số lượng "khủng" máy bay không người lái, "đọc vị" thế giới chuẩn bị cho chiến tranh

Theo một bản báo cáo mới công bố của Trung tâm nghiên cứu máy bay không người lái thuộc Đại học Bard, trong vòng một thập kỷ qua, con số các quốc gia sở hữu máy bay không người lái đã tăng chóng mặt lên tới gần 100 nước.

Tác giả bản báo cáo Dan Gettinger cho hay, hiện có 171 loại máy bay không người lái đã được đưa vào sử dụng. Trên thế giới có ít nhất 21.000 máy bay không người lái đang hoạt động, nhưng số lượng thực tế thậm chí còn có thể cao hơn. Ngoài ra, có hơn 200 máy bay không người lái quân sự đang vận hành trong lực lượng vũ trang tại ít nhất 58 quốc gia.

Xu thế trên được đánh giá là sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới, đặc biệt khi các nước như Trung Quốc không ngừng xuất khẩu máy bay không người lái ra khắp toàn cầu – cả theo cách có kiểm soát và không thể kiểm soát.

Máy bay không người lái đang trở thành một yếu tố không thể thiếu trong các cuộc chiến tranh hiện tại và tương lai (ảnh: getty)

"Tôi cho rằng, máy bay không người lái là một sự hiện diện không thể thiếu trên các chiến trường tương lai", ông Gettinger nói với trang Business Insider. Ông cũng nhận định, công nghệ máy bay không người lái đang đóng góp lớn vào sự phát triển của chiến tranh. "Chúng đại diện cho sự gia tăng trong năng lực chiến đấu, mở rộng khả năng tiến hành chiến tranh của một quốc gia".

"Chúng ta gần như chắc chắn sẽ nhìn thấy các máy bay không người lái xuất hiện ngày càng nhiều trong các sự kiện toàn cầu, đặc biệt là tại các khu vực được coi là đang diễn ra căng thẳng địa chính trị", ông Gettinger cho hay. "Chúng ta đã chứng kiến điều đó ở vịnh Ba Tư, Yemen, Ukraine và các cuộc xung đột khác".

Các máy bay không người lái có nhiều hình dạng, kích cỡ và mức độ hiện đại khác nhau. Chúng đã trở thành những công cụ quan trọng cho cả các quốc gia và cả các thể chế phi quốc gia, như nhóm khủng bố IS, lực lượng Taliban tại Afghanistan hay nhóm nổi dậy Houthis tại Yemen.

Trong những tháng gần đây, việc các máy bay không người lái quân sự nhận được nhiều sự chú ý trên toàn thế giới, càng chứng tỏ tầm quan trọng của các hệ thống không có người điều khiển.

Vài tuần trước, Stingray MQ-25, một máy bay không người lái của Mỹ dự kiến được đưa vào hoạt động trên các tàu sân bay, đã có chuyến bay đầu tiên. Nga từng "khoe" máy bay không người lái mới Okhotnik bay trình diễn bên cạnh phi cơ chiến đấu thế hệ năm Su-57 – một bước tiến mới trong tham vọng kết hợp các hệ thống không người điều khiển/do người điều khiển. Và Trung Quốc mới đây đã hé lộ các mẫu máy bay không người lái gián điệp siêu thanh và máy bay tấn công tàng hình trong dịp chuẩn bị cho lễ diễu binh chào mừng ngày quốc khánh.

Tuy nhiên, sự kiện "nóng" nhất trong những ngày qua chắc hẳn là vụ tấn công tên lửa hành trình và máy bay không người lái vào các cơ sở chế xuất dầu mỏ tại Arab Saudi, khiến sản lượng dầu mỏ hàng ngày của vương quốc này sụt giảm gần một nửa và giá dầu thế giới bất ngờ tăng mạnh.

Theo chuyên gia Holland Michel, đồng nghiệp của ông Gettinger tại Trung tâm nghiên cứu máy bay không người lái, vụ tấn công xác nhận "một trong những nỗi lo ngại lớn nhất của các lực lượng quân sự và thi hành luật pháp về việc loại công nghệ này [máy bay không người lái] có thể đem tới những thiệt hại như thế nào".

Ông Michel gọi vụ việc là một "hồi chuông cảnh tỉnh"; tuy nhiên, đó không phải là trường hợp duy nhất trong những năm gần đây. Vụ tấn công dầu mỏ Arab Saudi đánh dấu lần thứ hai trong vòng chỉ vài tháng Mỹ phải tìm cách phản ứng trước một vụ việc liên quan tới máy bay không người lái và yếu tố Iran. Hồi tháng 6, quân đội Iran từng bắn hạ một máy bay do thám không người lái đắt tiền của Mỹ là RQ-4A Global Hawk.

Vụ việc tháng 6 gần như đã châm ngòi cho một cuộc xung đột vũ trang giữa Mỹ và Iran. Tổng thống Donald Trump đã lên kế hoạch trả đũa Iran bằng tên lửa và chỉ quyết định huỷ bỏ cuộc tấn công vào phút cuối do những lo ngại về khả năng thương vong cho dân thường.  

Phản ứng của Mỹ, đặc biệt là những đe doạ của Tổng thống Trump về tấn công Iran nhằm đáp trả vụ máy bay không người lái bị bắn hạ, càng khẳng định những thách thức của việc đối phó với khả năng tấn công từ các máy bay không người lái quân sự.

"Mỹ và các nước khác sẽ phải phát triển một khung làm việc để nghiên cứu và hiểu rõ các hệ thống không người điều khiển của đối thủ, cũng như cách đối phó với chúng và đòn đáp trả của chúng sẽ là như thế nào", ông Gettinger chỉ ra. "Máy bay không người lái đang ngày càng trở thành một yếu tố quan trọng của quân đội, và Mỹ cùng các nước khác sẽ phải làm việc để đối phó với điều đó".