Vùng Vịnh bị vây hãm giữa cuộc cạnh tranh Mỹ - Trung

Quan hệ của Israel với Trung Quốc đã trở thành tiêu đề trong những tuần gần đây, nhưng phép thử về việc Mỹ muốn giảm ảnh hưởng của Bắc Kinh ở Trung Đông có thể sẽ nằm ở vùng Vịnh.

Trong cuộc hội đàm tháng trước với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo, các nhà lãnh đạo Israel đã nói rõ rằng trong khi muốn duy trì quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc, họ sẽ không mạo hiểm gây nguy hiểm cho mối quan hệ lâu dài với Mỹ, đồng minh thân cận nhất của họ.

Mỹ nhận tín hiệu tích cực từ Israel

Vài ngày sau chuyến thăm của ông Pompeo, Israel đã trao một gói thầu lớn cho một công ty của Israel chứ không phải là một công ty Trung Quốc có tính cạnh tranh cao.

Tương tự như vậy, các quan chức Israel nói rằng Israel khó có thể thông qua đề nghị về 5G của công ty viễn thông khổng lồ của Trung Quốc Huawei vì những cân nhắc về an ninh của chính họ. Mỹ đã vận động chống lại việc tích hợp các thành phần của Huawei vào mạng lưới 5G của các đồng minh.

Phép thử thực sự mà Israel phải đối mặt có thể diễn ra vào năm tới khi Trung Quốc tiếp quản quyền quản lý cảng Haifa – nơi thường được các tàu của Hạm đội Sáu Hoa Kỳ thường xuyên lui tới. Các quan chức Mỹ từng ám chỉ rằng sự kiểm soát của Trung Quốc đối với cảng này có thể ảnh hưởng đến sự sẵn lòng của Hải quân Hoa Kỳ khi sử dụng cơ sở Haifa.

Trái ngược với Israel, Mỹ có thể sẽ thấy khó khăn hơn trong việc thuyết phục các quốc gia vùng Vịnh hạn chế liên kết với Trung Quốc, bao gồm cả Huawei, tập đoàn đã có các hoạt động quan trọng trong khu vực.

Giống như Israel, các quan chức Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất UAE đã tìm cách truyền đạt tới Mỹ rằng họ thấy quan hệ với Mỹ là không thể thiếu, mặc dù điều đó vẫn chưa được thử nghiệm khi nói đến yếu tố Trung Quốc.

"Hoa Kỳ là đối tác chiến lược quan trọng nhất của chúng tôi. Đôi khi mọi người, khi họ nghĩ về mối quan hệ của chúng tôi với Mỹ, họ chỉ nhìn vào góc độ chính trị/quân sự. Nhưng mối quan hệ này thực sự rất nhiều, rộng hơn rất nhiều", Bộ trưởng Bộ Ngoại giao UAE Anwar Gargash cho biết.

Một mối quan hệ như vậy, ông nói thêm, sẽ xuất hiện trong lĩnh vực "IT, trong kinh doanh, đầu tư, quyền lực mềm, với sự hiện diện của các tổ chức như NYU Abu Dhabi hay ở những người như tôi - đã trải qua những năm tháng tuyệt nhất trong cuộc đời của họ ở Mỹ"

Gargash đã đưa ra phát biểu trên sau chuyến thăm của ông Pompeo tới Israel và sau khi một quan chức cấp cao của Mỹ đưa ra cảnh báo trực tiếp tới các quốc gia vùng Vịnh.

"Các quốc gia này phải cân nhắc giá trị của mối quan hệ đối tác với Hoa Kỳ. Chúng tôi muốn các quốc gia đối tác của chúng tôi có sự thẩm định", Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ David Schenker cho biết.

Ông Schenker cũng cảnh báo rằng việc Huawei tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng 5G ở vùng Vịnh sẽ gây khó khăn cho lực lượng Mỹ và Vùng Vịnh trong việc liên lạc. Huawei đã ký thỏa thuận với UAE, Ả Rập Saudi và Bahrain.

"Chúng tôi không ép buộc các quốc gia phải lựa chọn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc", ông Schenker nói. "Các quốc gia có thể và nên duy trì mối quan hệ lành mạnh với cả hai, nhưng chúng tôi muốn nêu bật cái giá đi kèm với một số cam kết nhất định từ Trung Quốc".

Chương trình nghị sự khác biệt

Trong một thông điệp gửi tới Israel, và cũng dành cho vùng Vịnh, Đại sứ Hoa Kỳ David Friedman đã nêu ra những lo ngại của Hoa Kỳ.

"Đối với hai quốc gia gần gũi với nhau như Israel và Mỹ, khi họ hợp tác và trao đổi thông tin tình báo và các bí mật khác để bảo vệ lẫn nhau ở mức độ mạnh mẽ như vậy, cả hai nước cần thực sự cẩn trọng về việc tiết lộ mức độ hợp tác đó với một thế lực bên ngoài - bên có thể có một chương trình nghị sự khác nhau", ông nói.

Friedman khẳng định rằng Trung Quốc sử dụng các dự án đầu tư và cơ sở hạ tầng để thâm nhập vào các quốc gia này. "Các công ty [Trung Quốc] này có khả năng bật các thiết bị chuyển mạch khác nhau và có quyền truy cập vào các thông tin liên lạc nhạy cảm nhất".

Đại sứ quán Mỹ tại Abu Dhabi, trong một tín hiệu gửi tới vùng Vịnh, tháng trước đã từ chối lời đề nghị của UAE về việc nước này hỗ trợ xét nghiệm virus corona đối với nhân viên của họ.

Một quan chức Mỹ cho biết các xét nghiệm này đã bị từ chối vì chúng là do Trung Quốc sản xuất hoặc có liên quan đến BGI, một công ty gen Trung Quốc hoạt động ở vùng Vịnh – điều gây lo ngại về quyền riêng tư của bệnh nhân.

Tuy nhiên, nỗ lực kiềm chế Trung Quốc của Mỹ bị cản trở bởi thực tế là không có công ty Mỹ nào sản xuất được sản phẩm thay thế 5G.

"5G là tương lai. Để hạn chế Huawei, Mỹ phải đưa ra một giải pháp thay thế. Cho đến nay, họ chưa làm được điều như vậy", một quan chức vùng Vịnh xin ẩn danh nói với tờ Inside Arabia, nơi bài báo này được xuất bản lần đầu.

"Vấn đề nan giải tương tự áp dụng đối với mong muốn của Hoa Kỳ nhằm giảm bớt các cam kết của Trung Quốc tại Trung Đông. Trong cuộc cạnh tranh toàn cầu với Trung Quốc, Mỹ không đủ khả năng tạo ra khoảng trống mà Trung Quốc và Nga không thể lấp được trong ngắn hạn".

Một nhà phân tích vùng Vịnh yêu cầu giấu tên nói: "Hoa Kỳ không thể cạnh tranh về 5G với Trung Quốc và không thể cạnh tranh với Nga về an ninh. Đây là tình huống lúc này và một loạt các mối quan hệ như vậy đòi hỏi sự hiệu chỉnh cẩn trọng".