(Tổ Quốc) - Một ngày sau khi thông báo gần như cạn kiệt nhiên liệu, Sri Lanka đã cử các bộ trưởng năng lượng đến Nga và Qatar trong nỗ lực tìm mua nguồn dầu giá rẻ.
Bộ trưởng Năng lượng Sri Lanka Kanchana Wijesekera ngày 26/6 cho biết ông sẽ đến Qatar, còn hai người đồng cấp sẽ tới Nga hôm nay để thảo luận về việc mua thêm dầu với điều khoản ưu đãi, sau khi nhập khoảng 90.000 tấn dầu thô nhẹ khai thác ở Siberia, Nga cuối tháng 5.
Moskva và Doha chưa bình luận về thông tin. Nga đã bán dầu với giá chiết khấu cho một số đối tác như Trung Quốc và Ấn Độ sau khi phương Tây tìm cách đoạn tuyệt với năng lượng của nước này.
Bộ trưởng Năng lượng Sri Lanka Kanchana Wijesekera ngày 25/6 xin lỗi người dân vì các chuyến hàng dầu đáng lẽ cập cảng nước này vào tuần trước đã không xuất bến, trong khi những chuyến dự kiến đến vào tuần tới cũng không thể tới Sri Lanka vì các lý do liên quan đến "ngân hàng".
Tập đoàn Dầu khí Ceylon (CPC) thông báo tăng giá dầu diesel, vốn được sử dụng rộng rãi trong các phương tiện giao thông công cộng, sẽ tăng 15%, lên 1,27 USD/lít, còn giá xăng tăng 22%, lên 1,52 USD/lít.
Đại sứ quán Mỹ tại Colombo cho hay một phái đoàn từ Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao nước này đã đến Sri Lanka để thảo luận về "những cách hiệu quả nhất Mỹ có thể hỗ trợ những người dân đang cần trợ giúp".
"Trong lúc người dân Sri Lanka phải trải qua hàng loạt thách thức kinh tế lớn nhất trong lịch sử, những nỗ lực của chúng tôi nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và củng cố các thể chế dân chủ chưa bao giờ trở nên quan trọng đến thế", Đại sứ Mỹ tại Sri Lanka Julie Chung nói.
Đại sứ quán cho biết Mỹ đã cam kết tài trợ mới 158,75 triệu USD trong hai tuần qua để giúp đỡ người dân Sri Lanka.
Liên Hợp Quốc cũng đã đưa ra lời kêu gọi khẩn cấp nhằm quyên góp 47 triệu USD để hỗ trợ những cộng đồng dân cư dễ bị tổn thương nhất trong 22 triệu cư dân của đảo quốc.
Sri Lanka đang thiếu hụt ngoại hối nghiêm trọng để nhập khẩu những mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, nhiên liệu và thuốc men.
Bộ trưởng Wijesekera cho hay CPC không thể biết chắc khi nào các lô dầu mới sẽ cập bến Sri Lanka. Tập đoàn này đã phải đóng cửa nhà máy lọc dầu duy nhất của mình do thiếu dầu thô. Ông cũng lấy làm tiếc vì việc chuyển giao các lô "xăng, dầu diesel và dầu thô đến hạn vào đầu tuần trước cũng như trong tuần tới" không được thực hiện đúng lịch trình do "các vấn đề về ngân hàng và hậu cần".
Bộ trưởng cho biết sẽ có sự chậm trễ vô thời hạn trong việc nhận các chuyến hàng dầu mới và kêu gọi những người lái xe ô tô không xếp hàng cho đến khi giới thiệu hệ thống mã thông báo cho một số lượng xe hạn chế hàng ngày.
Hàng dài xe xếp hàng cả km để chờ được tiếp nhiên liệu dù cuối cùng vẫn phải về tay không.
Ông cho biết, người dân đã xếp hàng dài hàng km bên ngoài các trạm bơm nhiên liệu. Tuy nhiên, họ khó có thể mua được nhiên liệu vì chính phủ sẽ tập trung vào việc cung cấp các kho dự trữ còn lại cho giao thông công cộng, sản xuất điện và dịch vụ y tế.
Nguồn cung khan hiếm còn lại trong nước sẽ được phân phối thông qua một số trạm bơm được chỉ định, Bộ trưởng Wijesekera cho biết. Quân đội Sri Lanka tuần trước đã nổ súng dập tắt bạo loạn tại một trạm nhiên liệu ở Visuvamadu, cách thủ đô Colombo 365 km về phía bắc.
Chính phủ đã đóng cửa những cơ sở nhà nước không thiết yếu cùng với các trường học trong hai tuần để giảm lượng người đi làm vì khủng hoảng năng lượng, đồng thời cho công chức nghỉ việc để tăng gia sản xuất. Một số bệnh viện trên khắp cả nước rơi vào tình trạng thiếu nhân viên y tế vì họ không có nhiên liệu cho phương tiện di chuyển.
Thủ tướng Ranil Wickremesinghe hôm 22/6 cảnh báo Sri Lanka sẽ tiếp tục phải đối mặt với khó khăn trong vài tháng nữa và kêu gọi mọi người sử dụng tiết kiệm nhiên liệu. Do không thể trả khoản nợ nước ngoài lên đến 51 tỷ USD, chính phủ Sri Lanka hồi tháng 4 tuyên bố vỡ nợ và đang đàm phán với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) để có được một gói cứu trợ.
Theo Báo cáo do Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) có trụ sở tại Phần Lan công bố hôm 13/6, Nga đã kiếm được 98 tỉ USD từ xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch trong 100 ngày đầu tiên của cuộc xung đột ở Ukraina, với Liên minh Châu Âu (EU) là nhà nhập khẩu lớn nhất.
Một số quốc gia khác đã tăng mua dầu từ Nga, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Pháp.
Việc Nga đẩy mạnh xuất khẩu sang châu Á đã bù đắp phần nào những thiệt hại từ các lệnh trừng phạt của châu Âu. Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ dầu nhiều nhất thế giới, đã tận dụng các đợt giảm giá và nhập 2 triệu thùng/ngày.
Tương tự, Ấn Độ đã trở thành nhà nhập khẩu lớn dầu thô của Nga, mua 18% lượng xuất khẩu của Moscow, nhập khẩu lên gần 900.000 thùng/ngày trong tháng 5, trong đó một phần đáng kể dầu thô được tái xuất dưới dạng các sản phẩm dầu tinh chế sang Mỹ và các nước Châu Âu.
Mỗi thùng dầu thô Ural được Nga bán rẻ hơn 35 USD so với mức chuẩn toàn cầu của dầu Brent, vốn đang được giao dịch quanh mốc 113 USD/thùng. Điều này đã thu hút các quốc gia trên thế giới tăng cường mua dầu của Nga trong bối cảnh thị trường hàng hóa tăng cao kể từ khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra.
Tham khảo: The guardian, Aljazeera
Khánh Vy