Tác động nào mang lại rủi ro lớn nhất cho kinh tế toàn cầu?

Theo hãng CNN, khoảng 400 triệu người ở 45 thành phố của Trung Quốc hiện đang bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ khi Trung Quốc vẫn tiếp tục duy trì chiến lược 0-Covid. Theo dữ liệu từ Nomura Holdings, 45 thành phố này đóng góp 40% (7,2 nghìn tỷ USD) GDP hàng năm cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Các nhà phân tích bày tỏ nhiều lo ngại về tình hình kinh tế thế giới hiện tại, đồng thời cho rằng các nhà đầu tư vẫn chưa đánh giá đúng mức độ nghiêm trọng của suy thoái kinh tế toàn cầu từ tác động của các lệnh phong tỏa kéo dài.

"Từ góc nhìn kinh tế hiện tại, thế giới có thể vẫn đánh giá thấp các ảnh hưởng từ Trung Quốc mà tập trung nhiều hơn vào diễn biến căng thẳng Nga-Ukraine cũng như việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ nâng lãi suất", Nhà kinh tế trưởng phụ trách thị trường Trung Quốc tại Tập đoàn dịch vụ tài chính toàn cầu Nomura, ông Lu Ting nhận định.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, điều đáng lo ngại nhất vào thời điểm hiện tại là tình trạng phong tỏa ở Thượng Hải chưa biết khi nào kết thúc. Thượng Hải đang là một trong những trung tâm sản xuất và xuất khẩu hàng đầu của Trung Quốc.

Lệnh phong tỏa cũng dẫn đến tình trạng thiếu lương thực, hạn chế khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế. Thành phố cảng lớn nhất thế giới hiện cũng đang đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực. Cảng Thượng Hải ước tính chiếm hơn 20% lưu lượng hàng hóa của Trung Quốc trong năm 2021 hiện vẫn đang ảnh hưởng lớn từ lệnh phong tỏa. Nguồn cung thực phẩm bị mắc kẹt trong các thùng vận chuyển và không thể đến tay người tiêu dùng.

Hàng hóa hiện bị kẹt ở cảng Thượng Hải trước khi được vận chuyển đến nơi khác. Các hãng hàng không phải hủy tất cả các chuyến bay trong và ngoài thành phố. Hơn 90% xe tải hỗ trợ giao hàng xuất nhập khẩu đã ngừng hoạt động.

Theo số liệu của chính phủ nước này năm 2021, bởi Thượng Hải sản xuất 6% hàng xuất khẩu của Trung Quốc nên việc đóng cửa các nhà máy quanh thành phố đang làm chuỗi cung ứng thêm xáo trộn.

Nhiều nhà máy tại Trung Quốc tạm dừng sản xuất

Theo hãng CNN, các nhà máy cung cấp linh kiện quanh Thượng Hải như Sony và Apple cũng đã tạm dừng hoạt động. Quanta, nhà sản xuất máy tính xách tay theo hợp đồng lớn nhất thế giới và là nhà sản xuất MacBook đã dừng sản xuất hoàn toàn. Nhà máy này chiếm khoảng 20% công suất sản xuất máy tính xách tay. Trước đó, công ty này cũng ước tính sẽ xuất xưởng 72 triệu chiếc trong năm nay. Trong khi đó, phía Tesla hiện cũng đã đóng cửa nhà máy Giga ở Thượng Hải.

Vào ngày 15/4, trong một tuyên bố, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc cho biết đã cử một nhóm làm việc đến Thượng Hải theo kế hoạch nhằm hỗ trợ tiếp tục hoạt động sản xuất tại 666 nhà máy sản xuất chủ chốt của thành phố. Giám đốc Điều hành của Tesla hy vọng sẽ sớm mở cửa nhà máy trở lại và chấm dứt tình trạng tạm dừng lâu nhất kể từ khi mở cửa vào năm 2019. Theo hãng Reuters, nhà sản xuất ô tô đã mất hơn 50.000 đơn vị sản xuất đến hiện tại.

"Tác động đến Trung Quốc là lớn và ảnh hưởng lan rộng ra kinh tế toàn cầu là rất đáng kể. Tôi cho rằng chúng ta sẽ phải đối mặt với nhiều biến động và gián đoạn kinh tế - xã hội trong ít nhất 6 tháng tới", ông Michael Hirson, Giám đốc phụ trách Trung Quốc và Đông Bắc Á của Eurasia Group cho biết.

Quá trình gián đoạn kéo dài đối với hoạt động sản xuất và vận chuyển của Trung Quốc có thể thúc đẩy giúp Mỹ đưa ra các sáng kiến quan trọng nhằm giảm đi phụ thuộc vào các sản phẩm và chuỗi cung ứng của Trung Quốc. Tuy nhiên quá trình này vẫn đi kèm với các hậu quả kinh tế nghiêm trọng.

Trong một báo cáo vào tuần trước, Tổ chức Thương mại Thế giới đã cảnh báo về một kịch bản tồi tệ nhất cho kinh tế toàn cầu. Thương mại Mỹ - Trung gián đoạn do căng thẳng giữa Nga và Ukraine có thể tiếp tục làm giảm GDP toàn cầu thêm 5% trong dài hạn. Theo dữ liệu từ Rhodium Group, quá trình gián đoạn chuỗi cung ứng cũng ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ tài chính giữa Washington và Bắc Kinh. Đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu giữa hai nước đạt 3,3 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2020.

"Mỹ và Trung Quốc có mối liên hệ chặt chẽ về thương mại. Mối liên kết này không thể đảo ngược một cách dễ dàng cái giá phải trả đối với cả Mỹ và kinh tế toàn cầu là rất lớn", ông Hirson nhấn mạnh.

"Trong thời gian tới, sẽ ngày càng khó khăn để tách riêng vấn đề kinh tế ra khỏi các vấn đề rộng lớn hơn về lợi ích quốc gia, bao gồm cả an ninh quốc gia", Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nói trong bài phát biểu trước Hội đồng Đại Tây Dương vào tuần trước.

Bà Janet Yellen bày tỏ hy vọng có thể tránh được "chia rẽ lưỡng cực" giữa Trung Quốc và Mỹ. Thêm vào đó, 1/3 khu vực ở Trung Quốc hiện đang bị ảnh hưởng bởi phong tỏa và nền kinh tế nước này cũng đối mặt với các khó khăn.

Theo nghiên cứu từ Đại học Trung văn Hong Kong, đại dịch đã khiến Trung Quốc mất ít nhất 46 tỷ USD mỗi tháng (tương đương 3,1% GDP) vì biện pháp phong tỏa. Các nhà phân tích nghi ngờ mức độ khả thi để đạt được mục tiêu kỳ tăng trưởng kinh tế 5,5% vào năm 2022 của Trung Quốc. Ngân hàng thế giới World Bank tuần trước dự tính tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2022 có thể ở mức 5%, tuy nhiên, sau những diễn biến hiện tại, tốc độ tăng trưởng có thể rơi xuống 4%.