Giã biệt năm Nhâm Dần 2022 - năm "bản lề" của Đại hội XIII của Đảng - có thể khẳng định rằng, với sự đoàn kết và nỗ lực vượt bậc của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tiếp tục đổi mới, chủ động vượt qua những thách thức to lớn, có mặt gay gắt, hiểm nghèo, trong cuộc tái thiết đất nước, sau Đại dịch Covid-19, giữa lúc thế giới còn nghiêng ngả, chúng ta tiếp tục gặt hái những thành tựu quan trọng, có tính chất toàn diện và với tốc độ tăng trưởng rất đáng nâng niu (8,02%), mức chưa từng thấy trong vòng một thập kỷ qua.         

Thế và lực của Việt Nam không ngừng được tăng cuờng, vị thế và uy tín của Đất nước trong khu vực và trên trường quốc tế không ngừng được khẳng định và tôn vinh.    

Đó là thành quả của Đổi mới, của tinh thần Đại đoàn kết toàn Dân tộc, của  sự ủng hộ, hợp tác quốc tế và sự phù trợ của anh linh muôn bậc tiên hiền Tổ tiên ta … Tất cả dồn tụ, kết tinh thành sức mạnh và uy tín và theo đó, mới tạo nên địa vị và danh tiếng với cơ đồ và sự vẻ vang Đất nước như thế!  

Gương mặt Việt Nam xã hội chủ nghĩa không ngừng tỏa sáng!

Hiện nay, thời kỳ cạnh tranh và phát triển mới của thế giới, với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong không gian phẳng và tốc độ toàn cầu hóa, đã và đang mở ra những cơ hội phát triển mới mẻ chưa từng có, với quy mô, tốc độ đột phá nhưng cũng đặt ra những thách thức tụt hậu nan giải đối với tất cả các quốc gia, dân tộc, trên quy mô toàn cầu trong một thế giới đầy biến động, cũng đồng thời mở ra một kỷ nguyên hội nhập, đua tranh mới, gay gắt của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế. 

Sau Đại dịch Covid-19, trong cuộc tái thiết Đất nước, thách thức ấy càng khắc nghiệt.

Chúng ta phải tiếp tục đổi mới không chỉ tầm nhìn, quyết sách mà còn chỉnh đốn, sửa sang về nền móng căn bản, kế sách lâu dài, cơ chế chiến lược phát triển phù hợp với Đất nước và thời đại: Đổi mới tầm nhìn chiến lược, trỗi dậy toàn diện, đồng bộ sức mạnh Đại đoàn kết toàn Dân tộc, thâu thái sức mạnh thời đại xây dựng nền tảng cho một xã hội phồn vinh và bền vững, với khát vọng Việt Nam trở thành một quốc gia hùng cường và  nhân văn, giữ vị thế xứng đáng trong cộng đồng quốc tế.

Việt Nam độc lập, thống nhất, dân chủ, tự do, nhân văn và hùng cường.

Đó là triết lý văn hóa phát triển Việt Nam!

Đó là con đường phát triển duy nhất đúng, nếu muốn bảo đảm thành công của công cuộc đổi mới toàn diện và đồng bộ tương dung với xu thế phát triển của thế giới. Càng không thể chờ đợi, cầu toàn theo kiểu "dàn hàng ngang" hoặc thái độ do dự, ngập ngừng và càng không thể chấp nhận hành động nửa vời, chắp vá. Lúc này, đất nước chỉ có hoặc tụt hậu hoặc phát triển; trong thế giới hiện nay, không thể đứng im, cũng bởi hơn hết bao giờ, đứng im, dù ở bất cứ phương diện nào, cũng chính là tụt hậu, trong thế giới biến động khôn lường ngày nay. 

Chúng ta phải đi con đường của riêng mình, nếu không muốn lẽo đẽo đi theo người khác, lệ thuộc vào người khác! Vì thế, nếu không định vị chiến lược phát triển phù hợp Đất nước, ngang tầm quốc tế và hiện thực hóa thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa song trùng với bảo vệ và phát triển môi trường sinh thái bền vững thì Đất nước nhất định sẽ khó tìm được chỗ đứng xứng đáng trên trường quốc tế và càng khó có cơ hội góp phần mình cùng nhân loại xây dựng thế giới phát triển. Theo đó, phải kiến tạo các trung tâm phát triển kinh tế xã hội quốc gia, các chuỗi giá trị quốc gia một cách độc đáo "Made in Vietnam" phù hợp với giá trị chung toàn cầu. Đó là gương mặt đổi mới của Đất nước, là sứ mệnh phát triển độc lập của Quốc gia và là danh dự thiêng liêng của Dân tộc!   

Thể chế! Thể chế! Và, thể chế phải là mệnh lệnh Đổi mới, sáng tạo; phải là khâu đột phá xứng tầm để giải phóng nội lực và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, để khẳng định và phát triển mình nhịp bước cùng thời đại trong thị trường toàn cầu. 

Và, khi thế giới càng toàn cầu hóa thì vấn đề con đường phát triển riêng đối với mỗi quốc gia càng nổi lên như một mệnh đề quan thiết. Do đó, xử lý vấn đề dân tộc vì sự phát triển toàn cầu và chủ động tiên lượng nắm lấy tổng thể sự vận động toàn cầu để  giải quyết cụ thể, thiết thực những công việc của Dân tộc phải và đang trở thành mệnh lệnh hành động song trùng một cách tự nhiên và tất yếu. Không có phương lược phát triển nào khác hơn là, trên đường văn hóa, chủ nghĩa dân tộc Việt Nam, dưới ngọn cờ của Đảng, phải trở thành động lực căn bản và to lớn trong tiến trình phát triển Đất nước hiện nay và tương lai. Sức mạnh và uy tín Việt Nam đó là đích đến của kinh tế hay chính trị, của ngoại giao hay quốc phòng, của xã hội với môi trường sinh thái… thấm đấm chủ nghĩa nhân văn Việt Nam. Chúng ta đi trên con đường văn hóa của mình một cách độc lập và sáng tạo bằng những phương pháp và những biện pháp riêng của mình trên đường lớn nhân loại. Lãng quên văn hóa trong phát triển chúng ta sẽ trả giá bằng nhiều thế hệ. Buông lơi, hạ thấp văn hóa, chúng ta sẽ "đánh mất mình", là cầm chắc sự thất bại ngay từ nền móng và không còn gì là bản sắc và sẽ bị hòa tan. Rốt cục, sẽ không có bất cứ sự phát triển nào mạnh mẽ và nhất định càng không thể nào bền vững và nhân văn!

Vì thế, 23 năm tới, trong tầm nhìn tới năm 2045, trước mắt năm 2030, với công cuộc đổi mới, sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Việt Nam phải trở thành một nước công nghiệp, hiện đại phát triển, vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, với bản lĩnh Việt Nam; nơi hội tụ của niềm tin, tri thức và tấm lòng rất mực thủy chung, nhân ái, chan hòa với bạn bè quốc tế; một Quốc gia xanh hòa hợp với thiên nhiên và tôn trọng Con người; và là một thành viên của thế giới thống nhất, nhân văn, hòa bình và tiến bộ trong chỉnh thể hoàn cầu.  

Đó là chủ nghĩa xã hội Việt Nam - chủ nghĩa nhân đạo hoàn bị - dưới ngọn cờ của Đảng! 

Đó là sự lựa chọn và kết tinh văn hóa mang tầm chiến lược, là lòng tin chính trị mang tầm quốc tế thấm đẫm chủ nghĩa nhân văn Việt Nam trong thế giới hiện nay. 

Thể chế - Công nghệ và Con người.

Đó là ba nhân tố quyết định sự phát triển hiện nay. 

Trong cuộc cạnh tranh khốc liệt và phát triển của thế giới, thực tiễn xác tín, lãng phí lớn nhất là lãng phí nhân tài, cạnh tranh lớn nhất là cạnh tranh nhân tài. Không một quốc gia nào trở nên hùng cường mà không thu hút và trọng dụng nhân tài. Đất nước không thể trở nên hùng cường và Dân tộc không thể trường tồn, nếu buông lơi việc tôn vinh, trọng dụng con người, nhất là chưa đối đãi xứng đáng với những bậc hiền tài. 

"Phi trí bất hưng"! 

Càng về cuối thế kỷ XX, lịch sử của chúng ta là lịch sử của sự phát triển rút ngắn, thậm chí là phát triển nhảy vọt, khi thời cơ lịch sử chín muồi và thế lực phát triển tới độ. Trong ba nhân tố thể chế, công nghệ và lực lượng, chúng ta cần những con người viễn kiến, đi tiên phong giữ vai trò đột phá thậm chí quyết định sự phát triển. Đó cũng chính là cách tạo ra thời cơ phát triển. Bởi vậy, càng phải chăm lo phát triển Con người ngay từ gốc, vun đắp Nguyên khí ngay từ căn bản. Đó là bài học lớn về phát triển con người và trọng đãi nhân tài và cũng là yêu cầu của công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ trong tầm nhìn năm 2045: Tất cả vì Hạnh phúc của Nhân dân. Đó là Quốc sách phát triển mạnh mẽ, nhân văn và bền vững của Việt Nam.  

Khâu đột phá của đột phá về phát triển nguồn nhân lực chính là phát triển nhân tài mà rường cột là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chiến lược và đội ngũ doanh nhân Việt Nam. Công cuộc đổi mới cần những người có cá tính sáng tạo khác thường: nhìn thấy những điều chưa ai nhìn thấy, nói những điều ít ai dám nói, làm những việc không ai dám làm; chịu trách nhiệm khi không ai dám chịu trách nhiệm…; càng cần sự đột phá, sáng tạo, vượt trước… hoặc làm thay đổi thực trạng hoặc tạo ra điều mới chưa từng có hoặc tạo ra thời thế hoặc chuyển vần lịch sử hoặc tạo ra vận khí quốc gia hoặc thậm chí đảo lộn đời sống quốc gia, quốc tế, vượt thời đại…  Đổi mới cần những người có óc nghĩ trước, dũng cảm đi trước, tiên phong chịu trách nhiệm, thậm chí chấp nhận hy sinh trước, vì quốc gia dân tộc, một cách xứng đáng và ngang tầm. Đây là  lực lượng có vai trò quyết định dẫn dắt quốc gia và đi tiên phong hội nhập quốc tế, bảo đảm song hành sự phát triển bền vững chính trị đồng bộ với phát triển kinh tế, chính trị với kỹ trị, kinh tế với xã hội và môi trường sinh thái… phù hợp với quy mô, tốc độ, yêu cầu đổi mới và hội nhập toàn cầu. 

Tiếp tục hoàn thiện và thực thi Chiến lược Phát triển nhân tài quốc gia trong tầm nhìn 2045, trước mắt tới năm 2030, trong đó đội ngũ nhân tài quốc gia giữ vị thế xứng đáng, với tư cách là một quốc sách xứng tầm. Đổi mới cơ chế, hoàn thiện bộ thể chế tương dung bảo đảm sự hoạt động sáng tạo và thống nhất đội ngũ chính trị gia -  chiến lược gia - quản trị gia - kỹ trị gia và doanh nhân gia, không kể nguồn gốc xuất thân một cách cách tổng thể, với phương châm: Trọng thị - Trọng dụng - Trọng đãi thật cầu thị và chân thành, thật công bình và chính trực, thật dân chủ và khoa học, thật quang minh và chính đại mang tầm chiến lược. Quyết không để cho những bậc hiền tài "rũ áo khoanh tay", những trang tuấn kiệt và "sỹ phu ngoảnh mặt". Ở đây, không có chỗ cho sự hẹp hòi, thiển cận, cục bộ, càng không dung thứ những thói kỳ thị, thậm chí xa lánh và kém nát nhân văn. Do đó, vì danh dự chính trị quốc gia, trước hết tiếp tục định vị, xây dựng và phát triển  môi trường xã hội – chính trị xứng đáng, chăm lo và bảo vệ văn hóa chính trị, để đội ngũ lãnh đạo quốc gia, những nhân tài Việt Nam không ngừng giữ vai trò tiên phong dẫn dắt Quốc gia và là động lực phát triển Đất nước ngang tầm thế giới là hành động trước hết và cực kỳ quan trọng.  

"Tôn tài đại thịnh"!

Đó là sự kết tinh và tỏa sáng sức mạnh chủ thể quốc gia làm nên sứ mệnh phát triển mạnh mẽ, bền vững và nhân văn Việt Nam!  

Hai người đoàn kết thì ý chí của họ có thể xuyên thủng đá núi. Đoàn kết làm nên sức mạnh, là một điều kiện tiên quyết mang ý chí của sự sống còn, tồn tại và phát triển của Dân tộc ta trải mấy ngàn năm. Mọi sự cải cách, canh tân hay bất cứ một sự khát vọng phát triển nào, dù tốt đẹp và chính đáng đến mấy, rốt cuộc cũng chỉ là ảo tưởng, nếu không mở tầm nhìn chính trị viễn kiến, không nâng niu Đại đoàn kết toàn Dân tộc và không thật sự bảo vệ và phát triển Nhân tài. 

Công cuộc đổi mới trong tầm nhìn năm 2045 đang thách thức, nếu không dũng cảm đổi mới, sáng tạo, không nâng niu, phát triển Con người, không phát huy tinh thần Đại đoàn kết, vì Hạnh phúc của Nhân dân, nhất định không có sự đột phá giải phóng tiềm năng và thực lực phát triển nào như mong muốn, càng rất khó có sự bứt tốc và thành công nào như khát vọng.

Thời kỳ nào có sự đoàn kết, thời kỳ đó có chiến thắng. Sinh ra, phát triển và khẳng định mình ở một vị trí mang tầm vóc địa chính trị, địa kinh tế án ngữ ngã ba con đường giao lưu từ Á sang Âu, cũng là địa quân sự hiểm yếu nhìn ra Biển Đông, nối khắp những biển lớn: từ Thái Bình Dương tới Ấn Độ Dương, đồng thời là nơi hợp lưu tiếp biến và thâu hóa những dòng văn hóa lớn lên mặt Bắc, xuống phương Nam, ra phía Đông… Việt Nam không chỉ là nơi bồi tụ và phát triển  tinh thần và lực lượng Đại đoàn kết, mà bước theo tiến trình lịch sử dựng nước, giữ nước và giao lưu quốc tế của mình, nối đời không ngừng chăm lo, bảo vệ và nâng tầm tinh thần và hành động Đại đoàn kết bất diệt ấy.  

Đó phẩm giá văn hóa truyền đời của Dân tộc ta suốt mấy ngàn năm qua! 

Chưa khi nào như hiện nay, đất tựa đất thành tường, người đoàn kết với người thành thành. Sức mạnh Nhân dân đoàn kết vô địch!  Trải mấy ngàn năm qua, lợi ích quốc gia - dân tộc luôn là mục tiêu tối thượng. Hiện nay, càng phải bảo vệ nó trước bất cứ ai, trong bất cứ cảnh huống nào. Chân lý "Không có gì quý hơn Độc lập tự do" càng phải tỏa sáng trong ý nghĩ, tư tưởng, tình cảm và hành động của mỗi người. Không có Đoàn kết không thể có độc lập, tự do và thống nhất giang sán, càng không có bất cứ một sự tự quyết chính trị nào và nhất định càng không thể nói tới bất cứ một sự phát triển Đất nước xứng đáng nào. Nếu không biết giữ lấy bằng mọi giá và chăm lo vun đắp không ngừng Đại đoàn kết để Đất nước ngày càng tự mình độc lập, thống nhất, dân chủ và hùng cường, thì họa quốc gia suy vong, ách lệ thuộc mới sẽ tới và theo đó, thân phận mỗi  đồng bào lâm vào nguy cơ vong quốc nô mới, sẽ cận kề! Đoàn kết là bộ gien di truyền phải tiếp tục chảy siết trong huyết quản gần 100 triệu đồng bào Việt Nam hiện nay, vốn được tuyển lựa, rèn đúc và không ngừng tỏa sáng trăm nghìn thế hệ, kể từ khi lập nước Văn Lang đã mấy ngàn năm. Dù ở khắp hoàn cầu, hễ là người Việt Nam, nguyện giữ một chữ Đồng, để bảo vệ và tôn vinh vị thế, sức mạnh, danh dự và uy tín Việt Nam trước hoàn cầu. Mất nước là sự sỉ nhục lớn. Nhưng nghèo hèn là nỗi sỉ nhục lớn gấp nhiều lần. Vì thế, chúng ta phải tự mình trở nên hùng mạnh. Đó là phương lược giữ nước từ sớm, từ xa và tốt nhất, để bất cứ ai không thể xem thường, không thể khinh khi hay cả gan dám xâm lược, cả gan dám chà đạp danh dự Dân tộc Việt Nam.

Phải đổi mới giải quyết hài hòa vấn đề cốt lõi của tất cả các mối quan hệ của Đất nước dù trong nước hay quốc tế mới có thể xây dựng và động lực phát triển quốc gia. Càng tiếp tục đổi mới càng phải lại nhận thức và hành động đúng quy luật vận động của Đất nước một cách tổng thể, trước hết và trực tiếp trong việc giải quyết vấn đề trung tâm là lợi ích Quốc gia; tôn trọng và bảo vệ lợi ích chính đáng của tất cả các nước, các dân tộc trên tầm quốc tế mang tính thống nhất chỉnh thể và đa dạng với tinh thần Đại đoàn kết. Trọng người thì người trọng! Đó là phương lược hành xử nghìn đời của Việt Nam văn hiến, là nguồn lực vô tận phát triển bền vững của chúng ta và là xu thế phát triển chủ đạo của thế giới ngày nay.

Với tư cách là người lãnh đạo, cầm quyền, Đảng phải là tấm gương mẫu mực về tinh thần đoàn kết một cách đạo đức, văn minh từ trong nội bộ, xứng đáng là hạt nhân, là giềng mối đoàn kết trong hệ thống chính trị, đoàn kết toàn Dân tộc và đoàn kết quốc tế. Đảng kết tinh và tiêu biểu cho Đạo lý Việt Nam. Đạo lý thịnh thì Quốc gia vượng, Đạo lý Dân tộc tỏa sáng thì Đất nước hùng cường. Những người mang sứ mệnh dẫn dắt Quốc gia nhất định cần nhớ: "Có 5 nguy cơ sẽ làm mất nước: Một là, trẻ không trọng già; hai là, trò không kính thày; ba là, binh kêu tướng thoái; bốn là, tham nhũng tràn lan; năm là, sỹ phu ngoảnh mặt"; và càng phải khắc cốt ghi tâm: "Tôn tộc đại quy. Tôn nịnh đại suy. Tôn tài đại thịnh. Tôn lộc đại nguy". Vì thế, nếu không phòng, chống thành công qan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực nhất định Quốc gia bị bạc nhược, sinh khí Dân tộc bị tổn hao và dứt khoát Đất nước không có bất cứ sự phát triển nào như mong muốn, thậm chí sẽ có ngày nguy cơ rơi vào vòng lệ thuộc và làm tôi tớ cho người khác. Bởi đó là phản văn hóa, phản nhân sinh, phản Con người, phản đạo lý, phản văn minh và phản Dân tộc!   

Dân tộc tiếp tục hành động quyết liệt và khôn ngoan hoặc bắt đầu ngay từ bây giờ hoặc sẽ không thể bao giờ nếu do dự, nửa vời, sẽ trở thành người lẽo đẽo đi sau và làm tôi tớ cho người khác, nếu buông lỏng Đại đoàn kết, trong tầm nhìn tới giữa thế kỷ XXI, thậm chí cả trăm năm sau đó! Đoàn kết, Đất nước ngày càng đứng vững; chia rẽ và bị chia rẽ, Dân tộc nhất định yếu hèn, Đất nước nguy cơ nhất định lâm phận tôi đòi. Sức mạnh của sự đồng lòng toàn Dân tộc nhất định khiến cho bất cứ ai phải tôn vinh phẩm giá Việt Nam và uy tín Việt Nam nhất định sẽ chói lọi  có thể chiếu sáng cả hành tinh. Tất cả phải nhằm mục tiêu cao cả: bảo vệ và phát triển lợi ích tối thượng của mỗi người, của từng tổ chức trong xã hội, của quốc gia dân tộc Việt Nam  trong thế giới đương đại. Lợi ích của Đất nước hóa thân trong Hạnh phúc của Nhân dân phải là hạt nhân mà mọi sự đổi mới, đoàn kết và phát triển đều xoay chung quanh nó, chứ tuyệt đối không phải ngược lại. Đó chính là đỉnh cao của văn hóa độc đáo Việt Nam.

Đổi mới - Nhân tài - Đoàn kết - Hùng cường phải trở thành linh hồn, là giềng mối của triết lý phát triển mạnh mẽ, nhân văn và bền vững Việt Nam hiện tại và tương lai, để định vị chiến lược và phát triển Việt Nam văn hiến trong toàn cầu thế kỷ XXI. 

Đó là ý chí, lương tri, là nhân phẩm, đạo lý, là bản lĩnh và khí phách Dân tộc ta suốt mấy ngàn năm dồn tụ, kết tinh và trở thành Quốc bảo thiêng liêng dựng nước và giữ nước Việt Nam, vì độc lập, thống nhất, dân chủ, tự do và hội nhập thế giới. Và, đó chính là hồn phách Đất nước, là bản lĩnh Dân tộc đang tỏa sáng, dưới ngọn cờ của Đảng, xuyên suốt mọi sự chủ động hành xử và hội nhập toàn cầu, để thích ứng với mọi sự đổi thay của thời cuộc và mọi sự biến động khôn lường của thế giới trên lộ trình đổi mới toàn diện, đồng bộ, vì Hạnh phúc của Nhân dân.  

Trên đường văn hiến Việt Nam, Đất nước chào Xuân Quý Mão 2023, với gia tốc phát triển mới của hơn 36 năm đổi mới, toàn Dân tộc đồng lòng, cả nước gắng sức, nhất định chuyển thời cơ và tiềm năng thành hiện thực to lớn, Tổ quốc  phát triển mạnh mẽ, nhân văn và bền vững, vì danh dự và uy tín Việt Nam độc lập, thống nhất, dân chủ, công bằng, văn minh, nhân văn và hùng cường.            

                                                                                                TS. Nhị Lê

                                                 Nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản