Điều này càng trở nên khó khăn trong thời đại kỹ thuật số, khi mà các thiết bị điện tử trở thành một phần tất yếu của cuộc sống. Mọi hoạt động từ học tập, vui chơi... đều có đầy đủ trong một chiếc điện thoại. Nhiều phụ huynh chia sẻ: "Khi nào cần làm việc hoặc cần không gian riêng tư, cứ cho con một chiếc iPad hoặc mở tivi là xong".
Thế nhưng với chị Hồng An (sống tại Hà Nội) thì từ khi có con, trong nhà chị hạn chế dùng các thiết bị điện tử nhất một cách có thể. Chị thừa nhận không xem tivi, càng không sử dụng điện thoại trước mặt con. Khi chơi với con, thời gian chất lượng hoàn toàn là dành cho bé, không bao giờ có chuyện vừa làm việc vừa dạy con học, hay vừa nói chuyện với bạn bè qua điện thoại vừa chơi với con.
"Nghe có vẻ khó tin nhưng từ khi có con, nhà mình đã không còn xem tivi nữa. Dù trước đó, bật tivi cho vui nhà vui cửa đã trở thành thói quen của vợ chồng mình. Thậm chí, dù không xem nhưng chúng mình cũng bật cho có tiếng nói. Thế nhưng, từ khi có con và tìm hiểu những tác động tiêu cực mà các thiết bị điện tử đem lại, đặc biệt với trẻ dưới 3 tuổi, thì chúng mình cùng nhau hạn chế hết mức có thể.
Không phải là cấm hoàn toàn mà sử dụng chúng một cách khoa học. Cụ thể, mình không cho con dưới 3 tuổi xem điện thoại, iPad, các chương trình hoạt hình, video trên Youtube. Thay vào đó, mình cho con nghe các bài tiếng Anh, các câu chuyện trên đó một cách thụ động và có giờ cố định. Phải thừa nhận điện thoại rất thu hút, thế nên nếu ba mẹ không kiên trì thì việc không sử dụng thiết bị điện tử trước mặt con trở nên khó khăn hơn bao giờ hết", chị An nhận định.
Xem thiết bị điện tử khiến trẻ đối mặt hàng loạt nguy cơ
Thời gian chơi tự do có giá trị với quá trình phát triển não của trẻ nhỏ, hơn nhiều so với các thiết bị điện tử. Đặc biệt, trẻ dưới 2 tuổi có khả năng học hỏi và ghi nhớ các thông tin từ các sự kiện có thật tốt hơn việc học từ các video/ hình ảnh.
Tới mốc 2 tuổi, trẻ có thể hưởng lợi từ các loại hình thiết bị điện tử khác nhau, như các chương trình với âm nhạc, vận động và kể chuyện.
Bằng cách xem cùng nhau, bạn có thể giúp con hiểu được rằng con đang xem gì và áp dụng vào đời thực. Dù vậy, hoạt động bị động này không nên được chọn làm phương án thay thế hoàn toàn cho các hoạt động bổ ích khác như đọc sách, chơi đùa hoặc giải quyết vấn đề qua từng tình huống cụ thể.
Cần nhớ rằng nếu trẻ dành quá nhiều thời gian xem màn hình điện tử hoặc các chương trình kém chất lượng có thể dẫn đến:
- Béo phì.
- Rối loạn lịch trình ngủ, khó ngủ hoặc thiếu ngủ.
- Các vấn đề liên quan đến hành vi: tâm lý, thể chất hoặc sai tư thế.
- Mất kỹ năng xã hội.
- Bạo lực.
- Ít thời gian tham gia các hoạt động thể chất.
Quy tắc thiết lập thời gian sử dụng màn hình điện tử cho trẻ nhỏ
- Nếu cha mẹ giới thiệu các thiết bị điện tử cho trẻ trong khoảng 18 - 24 tháng tuổi, hãy đảm bảo đó là các chương trình chất lượng tốt và hạn chế việc trẻ sử dụng thiết bị một mình.
- Đối với trẻ từ 2 - 5 tuổi, hãy giới hạn thời gian sử dụng trong 1 giờ/ngày cùng với các chương trình mang nội dung hữu ích.
- Khi ở độ tuổi lớn hơn, cách áp dụng quy tắc trên sẽ không còn phù hợp. Bạn cần quyết định thời gian sử dụng các phương tiện của con bao nhiêu giờ trong một ngày là đủ và loại nội dung nào phù hợp, đặt ra quy tắc và yêu cầu con nghiêm túc tuân theo.
Không cho con xem tivi, iPad, vậy chơi với trẻ như thế nào?
Đây là câu hỏi mà chị An nhận được rất nhiều từ các phụ huynh khác. Họ cho rằng một ngày có 24 giờ, ngoài thời gian ngủ, con cần chơi và nếu chỉ dành ra một vài tiếng cho con xem tivi thì cũng không sao cả. Tuy nhiên, theo chị An, dù 10 phút hay một tiếng thì nó cũng dần trở thành thói quen nếu được lặp đi lặp lại, đều đặn hàng ngày. Và đó là một thói quen xấu.
"Các bố mẹ có thể nghĩ mỗi ngày 1 tiếng thì đã sao. Thế nhưng với trẻ nhỏ, 1 tiếng là quá nhiều. Theo các nghiên cứu, trẻ dưới 3 tuổi chỉ nên tiếp xúc với các thiết bị điện tử từ 10-30 phút mỗi ngày, và nội dung chúng xem cũng vô cùng quan trọng. Mình biết có những ba mẹ rất bận, chúng ta có thể tìm cách khác thay vì cho con xem tivi.
Con thích xem tivi, đòi chơi game trên iPad, không có điện thoại thì không chịu được... đó là vì cha mẹ không thiết lập quy tắc cho bé. Một đứa trẻ không được giới thiệu thiết bị điện tử thì chúng sẽ không biết nó là cái gì, hoàn toàn hài lòng với việc chơi tự do hay các đồ chơi khác. Bố mẹ sẽ thấy sự khác biệt của một đứa trẻ được xem và không được xem tivi từ sớm, ngay trước khi chúng 3 tuổi.
Thời gian chơi với con, mình hoàn toàn tập trung vào bé bằng cách cùng đọc truyện, cùng chơi đồ chơi, vừa chơi vừa tâm sự, trò chuyện. Lúc mẹ bận, con sẽ chơi tự do, trong lúc đó mình có mở một số video ca nhạc bằng tiếng Anh và tiếng Việt cho con nghe, tuyệt đối không xem. Lâu dần sẽ trở thành thói quen tốt", chị An nhận định.