Bài 3: "Ai đề xuất nhân sự kém thì phải quy trách nhiệm công khai, phải giáng chức..."

(Tổ Quốc) - Đừng để tình trạng không rõ ràng về trách nhiệm, tìm được cán bộ tốt cũng không biết công của ai, đưa cán bộ không tốt lên cũng chẳng biết khuyết điểm của ai giới thiệu, tất cả là do tập thể, trách nhiệm chung của tập thể, chẳng ai phải chịu trách nhiệm cá nhân.

TS. Vũ Ngọc Hoàng - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh điều này khi trả lời phỏng vấn Báo Điện tử Tổ Quốc:

- Tại Hội nghị cán bộ toàn quốc vừa diễn ra, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: Công tác cán bộ nói chung và công tác nhân sự Đại hội nói riêng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhưng cũng cực kỳ phức tạp, khó khăn. Ông nhận định thế nào về khó khăn này?

Ông Vũ Ngọc Hoàng: Công tác cán bộ luôn là công việc quan trọng bậc nhất và nói chung cái gì quan trọng cũng đều không dễ làm.

Mặt khác, tình hình cán bộ và công tác nhân sự ở nước ta hiện nay đúng là đang có không ít khó khăn. Đánh giá đúng cán bộ là cơ sở quan trọng nhất để bố trí, nhưng nhiều nhiệm kỳ qua đây vẫn là khâu khó nhất. Hiểu cho đúng con người là việc không hề dễ dàng.

Người tốt cũng nhiều và kẻ xấu cũng không ít. Rồi tốt xấu lẫn lộn, lúc này tốt nhưng lúc sau không tốt nữa, làm ở cương vị quyền lực ít hơn thì còn tốt, nhưng nắm quyền lực nhiều hơn thì lại hỏng, mặt này thì tốt, mặt khác thì không tốt…Rất phức tạp. Trong khi những người đánh giá cán bộ thì chưa nhiều người giỏi, có được con mắt "tinh đời" như Tổng Bí thư nói; đó là chưa kể không phải ai cũng vô tư, trong sáng và khách quan. Mặt khác, trong đội ngũ cán bộ hiện có thì sự thoái hóa đã khá nhiều, tính trung thực và tự trọng đã giảm đi, họ cơ hội và lắt léo, chạy chọt. Cơ chế kiểm soát quyền lực thì chưa đủ. Cơ chế để nhân dân tham gia cũng còn thiếu nhiều. Cần phải nỗ lực rất lớn thì mới có thể giải quyết tốt công việc.

- Đánh giá cán bộ là khâu vô cùng khó. Vậy nên mới xảy ra việc chọn nhầm cán bộ dẫn tới việc bố trí, sắp xếp không đúng người, đúng việc và hậu quả là gây hại cho cả bộ máy tổ chức của Đảng, của cả hệ thống chính trị, thưa ông? 

Ông Vũ Ngọc Hoàng: Chọn người sai thì bố trí nhất định sẽ sai, vừa không thể hoàn thành nhiệm vụ và đáp ứng yêu cầu công việc được, vừa dẫn đến sự thoái hóa tiếp tục trước mắt và để lại hậu quả lâu dài cho bộ máy, nội bộ sẽ mất đoàn kết và không có sức mạnh; gây mất uy tín, mất lòng tin trong nhân dân, không được nhân dân ủng hộ. Cán bộ như thế nào thì đó là sự đại diện cho một bộ máy, một tổ chức.

Nhìn cán bộ để người ta đánh giá một bộ máy, một tổ chức. Cán bộ mất uy tín do năng lực và đạo đức thì Đảng mất uy tín, Nhà nước mất uy tín. Chứ trong nhìn nhận của mọi người khó có thể cho rằng, cán bộ cho dù xấu đến bao nhiêu nhưng Nhà nước và Đảng thì vẫn tốt

- Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nói: Về tiêu chuẩn Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong thời điểm hiện nay cần nhấn mạnh phải có bản lĩnh chính trị thật vững vàng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Cương lĩnh, đường lối của Đảng, Hiến pháp của Nhà nước và lợi ích của quốc gia - dân tộc; có phẩm chất đạo đức và lối sống trong sáng, thật sự gương mẫu, không tham nhũng, cơ hội, tham vọng quyền lực, có ý thức giữ gìn và bảo vệ sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, được quần chúng tin cậy, tín nhiệm… Tiêu chuẩn này, theo ông có khó tìm không?

Ông Vũ Ngọc Hoàng: Nói khó tìm cũng đúng, vì các lý do như tôi đã nói ở trên. Tiêu chuẩn cán bộ thì tuy nêu ra nhiều nội dung nhưng trong đó cũng có nhiều mặt còn chung chung, trừu tượng, mới dừng lại ở định tính, khó đo đếm. Nhưng nếu nói không khó tìm thì cũng đúng vì trong Đảng và trong nhân dân rất nhiều người có tài đức, chỉ cần thay đổi cách tiếp cận, cách lựa chọn là có thể có rất nhiều cán bộ.

Hãy nhớ xem thời mới thành lập nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Bác Hồ đã làm thế nào mà có nhiều cán bộ tốt và giỏi như thế. Theo tư duy của Hồ Chí Minh, và ngày xưa Nguyễn Trãi cũng vậy, hai cụ cho rằng phải đi tìm trong dân những người hiền tài ra giúp nước. Người tài có thể đang ở trong hàng quan nhỏ, ở nơi bìa rừng, nơi đồng nội, họ ẩn dật đâu đó, không đem ngọc bán rao, phải chủ động đi tìm họ chứ không phải ngồi đó để đợi họ chạy đến xin chức này hay mua chức nọ….

-Trên thực tế, thời gian qua có những cán bộ vướng vào vòng lao lý (trong đó có cả Ủy viên TƯ, Bộ trưởng)…Họ cũng từng được lựa chọn đúng quy trình. Vậy theo ông nhiệm kỳ này chúng ta cần rút kinh nghiệm thế nào? 

Ông Vũ Ngọc Hoàng: Qua việc có nhiều cán bộ hư hỏng như đã thấy cho ta hiểu sâu sắc thêm một lần nữa về nguyên nhân của mọi nguyên nhân thuộc về công tác tổ chức cán bộ mà các nghị quyết của Đảng về xây dựng bộ máy đã chỉ ra rất sớm từ 6-7 nhiệm kỳ trước đây. Nhìn thấy tình hình thì sớm nhưng quyết tâm khắc phục thì chưa tốt, chưa đủ. Tình hình cũng cho thấy cách làm công tác cán bộ như lâu nay vẫn có cái gì đó chưa ổn, chưa đạt hiệu quả tốt, suy thoái ngày càng trầm trọng hơn.

Mặc dù nhiệm kỳ XII này công tác cán bộ đã có nhiều cố gắng đáng ghi nhận (về quy hoach, phát hiện người, điều chỉnh việc bố trí, cải tiến quy trình và đề ra cơ chế kiểm soát quyền lực) nhưng bệnh nặng đã lâu ngày nên không dễ chuyển biến nhanh. Cần tập trung nghiên cứu đổi mới căn bản cách chọn người, phải có tranh cử thực chất thay cho cách sắp đặt bố trí như đã làm chủ yếu lâu nay.

-Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đã nhấn mạnh đến trách nhiệm của người đề xuất, giới thiệu nhân sự. Ông có thể chia sẻ về điều này? 

Ông Vũ Ngọc Hoàng: Trách nhiệm của người làm công tác cán bộ, người đề xuất giới thiệu nhân sự là rất lớn và quan trọng. Nên có quy định cụ thể về trách nhiệm và thưởng phạt. Ai đề xuất được cán bộ tốt giỏi phải được ghi công, khen thưởng, đưa thăng tiến lên vị trí quan trọng hơn, còn ai đề xuất người kém thì phải quy rõ trách nhiệm một cách công khai, không để họ đề xuất giới thiệu nữa, phải giáng chức xuống một hoặc nhiều bậc.

Tôi đã nghe Tổng Bí thư và Trưởng ban Tổ chức Trung ương nói về trách nhiệm của người đề xuất giới thiệu. Về quan điểm thì tốt rồi, bây giờ phải có quy định cụ thể để thực hiện.

Đây là việc mới và cần thiết. Đừng để tình trạng không rõ ràng về trách nhiệm, tìm được cán bộ tốt cũng không biết công của ai, đưa cán bộ không tốt lên cũng chẳng biết khuyết điểm của ai giới thiệu, tất cả là do tập thể, trách nhiệm chung của tập thể, chẳng ai phải chịu trách nhiệm cá nhân.

Đành rằng tập thể cũng phải chịu trách nhiệm, nhưng quan trong hơn là làm rõ trách nhiệm cá nhân. Còn trách nhiệm tập thể nào cũng không được tách rời trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu.

Để việc đề xuất giới thiệu có chất lượng thì người tiến cử đương nhiên phải trong sáng công tâm, có kinh ngiệm nhìn người và hiểu biết yêu cầu công việc, nhưng đồng thời phải thống nhất quan điểm là chọn người có tư duy độc lập, có bản lĩnh và chính kiến rõ ràng, chứ không phải là những người "ngoan ngoãn", nói theo. Mà những người như vậy thì nhiều lúc họ có ý kiến khác với lãnh đạo, đừng vì thế mà quy chụp quan điểm và cho rằng họ không tốt.

Nếu cứ vậy sẽ không tập hợp được người tài đâu!

- Xin cảm ơn ông!

>> Kỳ tới: PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc: "Đánh giá cán bộ để lựa chọn nhân sự khóa XIII phải trung thực, khách quan, loại bỏ việc "chạy phiếu bầu"