7 ngày bỏ thuốc tiểu đường người phụ nữ bị suy thận, hạ natri máu, viêm ruột

Ngày 15/8/2022, bác sĩ CKII Lê Hồng Hải, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Tâm Anh TP HCM, cho biết đơn vị vừa tiếp nhận bệnh nhân nữ N.T.M.T (61 tuổi, tại TP HCM), nôn ói liên tục sau 1 tuần bỏ thuốc trị đái tháo đường.

Cách đây một năm, bà T. phát hiện mắc bệnh đái tháo đường và điều trị đều đặn tại bệnh viện gần nhà. Gần đây, bà tự ngưng thuốc bác sĩ kê toa, tìm đến các bài thuốc dân gian qua lời người quen giới thiệu. Sau một tuần bỏ thuốc điều trị bệnh đái tháo đường, người bệnh mệt lả, bụng đau râm ran nên đến phòng phám gần nhà điều trị nhưng các triệu chứng không giảm. Người nhà liền đưa đến bệnh viện cấp cứu.

Kết quả xét nghiệm máu, định lượng ceton, urê, siêu âm ổ bụng ghi nhận chỉ số HbA1C (phản ánh tình trạng glucose) rất cao đến 13,7% (bình thường 4% – 6%).  Dựa trên kết quả xét nghiệm, bác sĩ Hải nhận định người bệnh không kiểm soát tốt đường huyết trong vòng 3 tháng nay và việc bỏ thuốc trong 7 ngày qua dẫn đến nhiều hệ lụy.

Cụ thể, bà T suy giảm chức năng thận, giảm natri máu và viêm ruột do không kiểm soát đường huyết. Ngoài ra, người bệnh còn nhiễm toan ceton – một biến chứng cấp tính nghiêm trọng của đái tháo đường.

Bác sĩ Hải cảnh báo, một trong những biến chứng đáng sợ của đái tháo đường là nhiễm toan ceton, xảy ra khi cơ thể không đủ insulin để chuyển hóa glucose theo con đường yếm khí tạo ra ceton gây ceton máu. Nếu tình trạng kéo dài sẽ gây ra đau bụng, hôn mê, suy thận cấp,…. và có thể ảnh hưởng tới tính mạng. Tình trạng này thường gặp ở người bệnh đái tháo đường tuýp 1 do tuyến tụy không tạo ra bất kỳ insulin nào.

Ở người bệnh tiểu đường tuýp 2, nhiễm toan ceton xảy ra khi không điều trị, điều trị không đúng theo chỉ định của bác sĩ, không điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp trong thời gian dài. Ngay khi tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân nhiễm toan ceton, bác sĩ thường truyền insulin, theo dõi kali máu, đảm bảo đầy đủ nước và điện giải. Người bệnh hết nhiễm ceton máu, bác sĩ sẽ điều chỉnh dùng insulin dạng uống hoặc phối hợp giữa tiêm và uống. Người bệnh cần tái khám thường xuyên với bác sĩ để theo dõi sức khỏe.

Ở trường hợp của bà T. do bị tiểu đường tuýp 2 nên được dùng thuốc chống nôn, truyền insulin, bù dịch,… Sau điều trị, tình trạng thận suy cải thiện, natri máu bình thường trở lại, không còn viêm ruột. Người bệnh tiếp tục được bác sĩ khoa Cấp cứu phối hợp với bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường lên phác đồ điều trị lâu dài. Khi đường huyết đã cải thiện, bà T. được tiếp tục tiêm insulin dưới da, sau đó dùng thuốc uống, theo dõi sức khỏe tổng thể. Sau 7 ngày điều trị, người bệnh được xuất viện.

Để phòng ngừa nhiễm toan ceton, người bệnh đái tháo đường cần được điều trị liên tục với thuốc theo chỉ định của bác sĩ và điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp. Tuyệt đối không được tự ý bỏ thuốc, đổi thuốc hay chữa bệnh theo các cách của dân gian. Việc tự ý bỏ dùng thuốc, đổi thuốc, điều trị không đúng cách sẽ dẫn đến nhiều biến chứng cấp tính (nhiễm toan ceton, tăng áp lực thẩm thấu máu) cùng hàng loạt vấn đề sức khỏe nguy hiểm (suy thận cấp, viêm ruột, viêm dạ dày, phù não,…).

Các triệu chứng của nhiễm toan ceton rất nguy hiểm, có nguy cơ cao bị đau bụng, hôn mê, phù não, rối loạn tri giác, mất ý thức,… thậm chí tử vong. Nhiều trường hợp được cứu sống nhưng cũng suy giảm chức năng thần kinh. Do đó, ngay khi thấy các triệu chứng nhiễm toan ceton như khô miệng, da khô, đau bụng, đau đầu, nôn mửa, lơ mơ, hơi thở có mùi táo chín,… người bệnh đái tháo đường nên khẩn trương đến bệnh viện để được điều trị tích cực.

Các bác sĩ khuyến cáo để bệnh tiểu đường ổn định lâu dài, bà T. cần tái khám đúng lịch hẹn, uống thuốc đều đặn và điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp theo hướng dẫn của bác sĩ. Ví dụ, người bệnh giảm tiêu thụ các thực phẩm chứa tinh bột (cơm, xôi, bánh mì đặc ruột…), tăng cường tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để kiểm soát tốt chỉ số đường huyết.