(Tổ Quốc) - Theo hãng CNN, là điểm đến nổi tiếng với văn hóa du mục trong thời gian dài, ẩm thực Mông Cổ phản ánh sự tinh tế của quốc gia và có mối quan hệ sâu sắc giữa các món ăn với thiên nhiên.
Tự nhận là "một người mê ẩm thực điên cuồng" đến từ thành phố Darkhan phía bắc, nhà làm phim Ara đã mở kênh ẩm thực Artger vào năm 2016 nhằm quảng bá ẩm thực Mông Cổ với thế giới.
Sữa ngựa lên men Airag là đồ uống có cồn phổ biến ở Mông Cổ. Ảnh: CNN
Kênh YouTube của ông đã thu hút được hơn 510.000 người đăng ký và hàng triệu lượt xem, tập trung vào ẩm thực và văn hóa Mông Cổ.
Các chương trình bằng tiếng Anh của kênh mang đến cái nhìn thoáng qua về văn hóa ẩm thực của người Mông Cổ. Chẳng hạn như các gia đình chuẩn bị bữa sáng trong lều yurt (một loại lều đặc trưng của người Mông Cổ), hai người bạn thưởng thức món thịt nướng ở vùng nông thôn hay các đô vật Mông Cổ đang thưởng thức hàng trăm chiếc bánh bao.
Bí mật về ẩm thực Mông Cổ
Javkha Ara (giữa), một nhà làm phim người Mông Cổ, đã ra mắt kênh YouTube tiếng Anh của riêng mình về ẩm thực và văn hóa Mông Cổ vào năm 2016. Ảnh: CNN
"Ẩm thực Mông Cổ thường được được xem như một bí mật đối với thế giới. Nét độc đáo của ẩm thực Mông Cổ một phần bắt nguồn từ văn hóa du mục. Mọi người thường nghĩ rằng người dân Mông Cổ thích những món ăn có thịt. Điều đó đúng một phần – nhưng cũng có một chút sai. Người Mông Cổ ăn thịt vào mùa đông để tăng cường sức khỏe vì thời tiết lúc này rất khắc nghiệt. Nhưng khi mùa hè đến, chúng tôi lựa chọn thực phẩm là sữa và nhiều loại rau. Đó là sự cân bằng", ông Ara nói.
Bà Munkhtsetseg Nasanbat, Bếp trưởng tại Three Camel Lodge, một khu cắm trại sang trọng ở sa mạc Gobi của Mông Cổ cũng đưa ra quan điểm tương tự, lưu ý rằng địa hình đa dạng của đất nước có ảnh hưởng lớn đến hương vị của các món ăn.
"Ẩm thực Mông Cổ rất đa dạng, không chỉ bao gồm thịt mà còn có nhiều loại sản phẩm từ sữa, quả mọng, trái cây và các sản phẩm thịt từ nhiều vùng khác nhau. Hương vị của các sản phẩm từ sữa và thịt có thể khác nhau đáng kể giữa các tỉnh, không chỉ bị ảnh hưởng bởi loại cỏ mà cả vật nuôi chăn thả. Chẳng hạn như thịt từ vùng Gobi có hương vị riêng biệt với chút tỏi hoang dã trong khi thịt từ vùng thảo nguyên được biết đến với hương vị hành tây đậm đà", bà Munkhtsetseg Nasanbat nói.
Những sắc thái này rất quan trọng vì nhiều món ăn của người Mông Cổ chỉ chứa ba thành phần cơ bản: thịt, lúa mì và muối. Gia vị và nước sốt không đóng vai trò lớn. Điều này có thể tạo ấn tượng rằng món ăn Mông Cổ là một món ăn đơn điệu nhưng những nguyên liệu đơn giản này có thể tạo ra nhiều hương vị khác nhau nhờ các kỹ thuật nấu ăn đa dạng được sử dụng ở các vùng khác nhau của Mông Cổ.
"Nếu thực hiện một chuyến tham quan vòng quanh Mông Cổ, bạn sẽ thấy miền Bắc sử dụng nhiều kỹ thuật hun khói hơn vì để giữ thức ăn lâu hơn trong thời tiết lạnh sẽ tốt hơn, nhưng ở miền Nam lại có nhiều món luộc hơn. Phần lớn thịt của chúng tôi đến từ nông thôn. Gia súc được nuôi bằng cỏ ở nông thôn chứ không phải từ nhà máy. Vì vậy, các vùng khác nhau có thể sử dụng các loại thịt khác nhau có sẵn ở gần họ", Batsuuri Gantulga - Quản lý và nhà thiết kế hành trình cho Goyo Travel, một công ty điều hành tour du lịch có trụ sở tại thủ đô Ulaanbaatar của Mông Cổ.
Dưới đây là 10 món ăn Mông Cổ sẽ mang đến hương vị trọn vẹn của ẩm thực địa phương khi du khách ghé thăm.
Món Boodog
Món Boodog được làm từ thịt dê hoặc marmot - một loài gặm nhấm. Món ăn này đòi hỏi nhiều thời gian và công sức để thành thạo và được chế biến bằng các kỹ thuật và kỹ năng được truyền qua nhiều thế hệ.
Gantulga nói: "Về mặt lịch sử, đây là món ăn dành cho các chiến binh. Vì vậy, việc nấu ăn bằng da động vật sẽ hợp lý hơn là mang nồi và rửa bát đi chiến dịch. Sau vài giờ nấu nướng, gia đình và khách mời quây quần quanh bữa tiệc nướng để cắt thịt boodog và thưởng thức bữa tiệc.
Bánh bao hấp - Buuz
Bánh bao buuz theo truyền thống được ăn trong dịp tết Tsagaan Sar của người Mông Cổ, nhưng giờ đây cũng là một món ăn nhanh phổ biến được thưởng thức quanh năm.
Trong lễ Tsagaan Sar, mọi người cùng tham gia nhào bột và gói bánh bao. Thịt - thường là thịt cừu và thịt bò - được băm nhỏ, giã nhỏ và trộn với muối. Hàng trăm chiếc bánh buuz được làm trong một lần và sau đó để trên khay bên ngoài cho đông lạnh.
"Mỗi gia đình đều có công thức riêng. Món ăn còn thêm bắp cải, cà rốt và một số thậm chí còn thêm gạo vào món ăn của họ", ông Gantulga nói.
Bánh bao được hấp và thường không ăn kèm nước chấm.
Món Khuushuur
Những chiếc bánh bao chiên giòn nhân thịt của người Mông Cổ. Ảnh: CNN
Khuushuur, được biết đến là bánh bao chiên giòn, thường có nhân thịt và được gói theo hình nửa lưỡi liềm. Túi thịt chiên giòn là món ăn nhẹ không chính thức tại Lễ hội Naadam của người Mông Cổ hàng năm.
Món ăn trông giống một chiếc bánh quy thịt giòn, màu nâu vàng hơn là một chiếc bánh bao.
Dải thịt khô Borts
"Mọi người hỏi làm thế nào mà đế chế Mông Cổ lại trở nên hùng mạnh đến vậy, di chuyển hàng nghìn km từ Mông Cổ đến Baghdad hoặc Nga", ông Ara nói.
Borts là những dải thịt khô được làm theo cách du mục truyền thống. Người ta tin rằng khi Thành Cát Tư Hãn phát triển đế chế của mình, những miếng thịt khô của người Mông Cổ này đã giúp nuôi dưỡng những người lính trong những chuyến thám hiểm dài ngày của họ.
Loại thịt được sử dụng tùy thuộc vào vùng Mông Cổ nhưng thịt bò và thịt dê là những lựa chọn phổ biến nhất.
Thịt được chế biến vào mùa đông được thái thành những dải dài, mỏng trước khi được phơi khô trong không khí và để nguội, cả trong nhà và ngoài trời. Các dải sau đó được bảo quản và tiêu thụ vào mùa hè.
Bort thường được bẻ thành từng miếng nhỏ hơn và cho vào nước và muối để nấu súp. Nguyên liệu này có trong nhiều món ăn của người Mông Cổ, từ tsuivan (mì xào) đến banshtai tsai (bánh bao trà).
Tsuivan
Tsuivan là một trong những món mì phổ biến nhất của Mông Cổ. Ảnh: CNN
Tsuivan – món thịt và rau xào với mì – là một trong những món ăn được yêu thích nhất của người Mông Cổ.
Đầu tiên, thịt và rau được cắt nhỏ rồi xào với dầu đuôi cừu và muối. Sau đó, mì - loại được cắt bằng tay là tốt nhất - được thêm vào bên trên các nguyên liệu nóng hổi cùng một ít nước.
Đầu bếp Nasanbat của Three Camels Lodge cho biết các gia đình thường tự chuẩn bị phiên bản tsuivan của riêng mình nhưng việc trộn tsuivan với trà sữa là một sự biến tấu thú vị.
Súp thịt cừu Bituu shul
Không có gì sưởi ấm trái tim người Mông Cổ bằng một bát bituu shul ấm cúng. Súp thịt cừu này được coi là món ăn thoải mái nhất. Món ăn này cũng là một phương thuốc chữa bệnh hay món hầm giải rượu. Món ăn được làm bằng cách xếp một bát với thịt cừu cắt nhỏ, lát mỡ đuôi cừu, muối và nước. Sau đó, chiếc bát được đậy kín bằng một tấm bột trước khi hấp hoặc nướng.
"Khi bạn mệt mỏi hoặc căng thẳng – chẳng hạn như sau một chuyến đi dài, bạn có thể ăn món súp này. Sau đó, bạn sẽ thấy thư giãn," Gantulga nói.
Bánh boortsog
Boortsog - Bánh quy quốc gia của người Mông Cổ. Ảnh: CNN
Đến thăm bất kỳ gia đình Mông Cổ nào, bạn đều có thể nhìn thấy một núi bánh boortsog nhỏ trên đĩa.
Boortsog được coi là món bánh quốc gia của Mông Cổ. Mỗi gia đình có một công thức khác nhau và sẽ làm bánh boortsog thành các hình dạng khác nhau, nhưng hầu hết đều được làm từ bột mì, nước, men, bơ, muối và một ít đường.
Bột được cắt thành từng miếng nhỏ rồi chiên giòn cho đến khi có màu vàng nâu.
Airag
Airag là sữa ngựa lên men- loại đồ uống có ga chua phổ biến ở Mông Cổ. Tùy thuộc vào thời gian lên men mà hương vị, mùi, độ sủi bọt và nồng độ cồn rất khác nhau.
Kết hợp với khuushuur, airag là thức uống phổ biến trong Lễ hội Naadam của người Mông Cổ./.
