Bác sĩ gợi ý chế độ dinh dưỡng tốt nhất dành cho người mắc sỏi túi mật

Ai có nguy cơ mắc sỏi túi mật?

Sỏi túi mật là một bệnh lý đường tiêu hoá khá phổ biến. Nó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm túi mật cấp, viêm tụy cấp, ung thư túi mật … Tuy nhiên, triệu chứng sỏi túi mật lại rất mơ hồ và không điển hình. Một số nhóm đối tượng sau có nguy cơ mắc bệnh sỏi túi mật so với người khác như:

Nữ giới dễ mắc sỏi túi mật hơn nam giới

Sỏi túi mật thường gặp nhiều hơn ở nữ giới với tỉ lệ mắc bệnh nhiều gấp 2 đến 3 lần nam giới. Nguyên nhân là do hormone estrogen ở người phụ nữ kích thích gan loại bỏ cholesterol từ máu và chuyển chúng vào túi mật. Lâu ngày sự tích tụ cholesterol trong túi mật càng nhiều và các tinh thể kết tinh hình thành nên sỏi túi mật. Tuổi càng cao thì khả năng mắc bệnh càng tăng. 

BÁC SĨ HỨA MINH LUÂN

Tác giả bài viết

• 2013 - 2019: Bác sĩ Y Đa khoa - Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.

• 2019 - Hiện nay: Bác sĩ khoa Ngoại tổng quát Bệnh viện Đa khoa Trà Vinh

Ngoài ra, phụ nữ còn trải qua thời kì tiền mãn kinh. Giai đoạn này có sự biến đổi tâm sinh lý, nội tiết do sự giảm đi đột ngột hormone nội tiết tố nữ. Chính vì thế, phụ nữ thường sử dụng các thuốc hormone thay thế để giảm triệu chứng trong thời kì này. Việc sử dụng các liệu pháp hormone này làm tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi túi mật cao gấp 2 đến 3 lần so với người không sử dụng. 

Phụ nữ mang thai cũng làm tăng nguy cơ hình thành sỏi túi mật. Nguyên nhân là do rối loạn nội tiết lúc mang thai. Tuy nhiên, nên hạn chế can thiệp sỏi mật hết mức có thể, nếu có can thiệp thì nên phẫu thuật nội soi. Ngoài ra, những phụ nữ thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi túi mật.

Yếu tố duy truyền

Những người có người thân trong gia đình đã từng bị sỏi túi mật có nguy mắc bệnh sỏi túi mật cao hơn so với người khác. 30% các trường hợp bị sỏi mật liên quan đến yếu tố duy truyền. Một vài nghiên cứu cho rằng đột biến gen ABCG8 làm tăng nguy cơ mắc sỏi túi mật. Vì nó làm tăng vận chuyển cholesterol từ gan đến túi mật.

Người có các bệnh lý về rối loạn chuyển hoá

Một số bệnh lý về rối loạn chuyển hoá như: rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, tăng huyết áp… Những đối tượng này có nguy mắc bệnh cao hơn so với những người bình thường. Nguyên nhân là do họ có nồng độ cholesterol trong máu và túi mật cao hơn người khác.

Những người giảm cân nhanh

Những đối tượng này có nguy cơ bị sỏi túi mật cao hơn. Nguyên nhân là do việc giảm cân nhanh dẫn đến việc làm dư thừa lượng cholesterol do gan bài tiết ra để tiêu hoá thức ăn hàng ngày. Điều này làm lắng đọng cholesterol và chúng kết tinh lại hình thành nên sỏi túi mật.

Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng gì đến người bị sỏi túi mật?

Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng rất lớn đến khả năng hình thành sỏi túi mật. Các nghiên cứu cho thấy, những người có chế độ ăn uống lành mạnh có nguy cơ mắc bệnh sỏi túi mật thấp hơn.

Một số thực phẩm giúp bảo vệ túi mật khoẻ mạnh như: Trái cây, nước ép trái cây, rau tươi, các loại ngũ cốc… Trong khi đó, cũng có một số thực phẩm làm tăng nguy cơ mắc sỏi túi mật cao hơn. Các thực phẩm đó bao gồm các loại thịt hộp chế biến sẵn, nước ngọt, thịt đỏ, trà…

Tóm lại, nguyên tắc chung trong chế độ ăn của người bị sỏi túi mật là tránh các loại đồ ăn thức uống có nhiều mỡ động vật, giàu cholesterol. Nên ăn các loại thực phẩm giàu vitamin như rau quả tươi, các thực phẩm ít chất béo…

Khi bị sỏi túi mật, thay vì ăn 3 bữa chính chúng ta nên chia thành 5 đến 6 bữa nhỏ trong ngày. Vì khi ăn quá no sẽ làm cho hệ tiêu hoá và đường mật quá tải. Việc này dẫn đến túi mật căng to khiến người bệnh khó chịu, và bị chứng khó tiêu …

Người bị sỏi túi mật nên ăn gì?

Các loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ

Các loại chất xơ giúp hỗ trợ hệ tiêu hoá rất tốt. Chúng có thể bảo vệ bạn khỏi bệnh sỏi túi mật bằng cách tăng cường hấp thu thức ăn ở ruột và giảm sản xuất acid mật. Có thể kể đến các loại rau: cải thìa, cải bó xôi, bông cải, đậu bắp, đậu lăng, củ cải, rau diếp cá, bí đao, cần tây… Các loại quả như: cam, bưởi, quýt, dâu tây … Các loại hạt như: Hạt bí, hạt hạnh nhân, hạt hướng dương …

Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật

Các loại thực phẩm này là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào. Những chất này giúp việc ngăn ngừa bệnh sỏi túi mật rất tốt.

Nước

Tất cả mọi người đều cần uống nhiều nước mỗi ngày để loại bỏ các loại độc tố trong cơ thể. Đặc biệt là những người đang mắc bệnh sỏi túi mật. Uống nhiều nước giúp người bệnh sỏi túi mật tăng cường khả năng đào thải các độc tố.

Đạm thực vật

Các chất đạm có nguồn gốc từ thực vật rất tốt trong các trường hợp bị sỏi túi mật. Các loại hạt họ đậu như: hạt hạnh nhân, hạt óc chó … Ngoài ra các loại đạm động vật ít chất béo như: thịt nạc, thịt da cầm bỏ da, cá… cũng khá tốt.

Các loại thực phẩm chứa chất béo tốt

Như ta đã biết ăn quá nhiều chất béo sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi túi mật. Nhưng nếu không có chất béo thì túi mật không co bóp. Điều này dẫn đến làm ứ đọng dịch mật, cũng làm tăng nguy cơ hình thành sỏi túi mật.

Chính vì thế, ta nên sử dụng các chất béo tốt với một lượng vừa phải để giữ túi mật khoẻ mạnh. Các loại thực phẩm chứa chất béo tốt như: các loại cá, quả bơ, các loại cải, các loại hạt…

Những thực phẩm không tốt cho người bị sỏi túi mật

Bên cạnh việc tìm hiểu sỏi túi mật nên ăn gì? Các bệnh nhân cũng cần biết các loại thực phẩm cần tránh. Để hạn chế tình trạng bệnh nặng thêm. Dưới đây là một số loại thực phẩm không tốt như:

Các loại thịt đỏ, nội tạng động vật

Đây là các loại thực phẩm chưa nhiều cholesterol. Ăn số lượng nhiều sẽ làm khó tiêu, ảnh hưởng đến gan mật và làm tăng kích thước sỏi.

Các loại đồ uống có hại

Các loại như: trà, cà phê, bia, rượu… Các loại đồ uống này cần tránh đối với những người bị sỏi túi mật. Vì nó ảnh hưởng đến chức năng gan cũng như túi mật.

Thức ăn chiên xào, thức ăn nhanh

Các loại thức ăn này ăn vào sẽ gây khó tiêu, không tốt cho người bị sỏi túi mật. Các loại đồ chiên chứa nhiều dầu mỡ khiến người bị sỏi mật khó tiêu

Tóm lại, đối với những người bị sỏi túi mật, một chế độ ăn tốt nhất là cân bằng các chất dinh dưỡng hợp lý và giảm lượng chất béo không tốt. Ngoài ra, người bệnh cũng nên xây dựng một thói quen sống lành mạnh. Điều này sẽ giúp tránh được tình trạng ứ mật. Từ đó hạn chế được tối đa các động làm tăng kích thước sỏi.