Bài 1: Cuộc giải cứu bất động sản đặc biệt chưa từng có

Đây là kết quả đến từ cuộc giải cứu đặc biệt chưa từng có, trong đó có vai trò quan trọng của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản trong thời gian qua.

Hành động bất thường nhưng không thể chậm trễ

Tổ công tác của Thủ tướng do Bộ trưởng Bộ Xây dựng làm Tổ trưởng để giải quyết khó khăn, vướng mắc cho bất động sản. Ở các địa phương, Chủ tịch UBND cũng đứng đầu Tổ công tác với mục tiêu tương tự. Từng nhóm, thậm chí từng dự án, từng chủ đầu tư được điểm danh cụ thể để tháo gỡ... Một cuộc giải cứu quyết liệt nhất, đặc biệt nhất trong lịch sử ngành Bất động sản Việt Nam đã và vẫn đang diễn ra đến thời điểm hiện tại.

Theo TS. Dương Như Hùng, Trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh, chưa thấy cuộc giải cứu nào cấp tập, mạnh mẽ và đặc biệt như lần này. Cuộc khủng hoảng trên thị trường bất động sản bắt đầu vào khoảng đầu quý IV/2022 và đến đầu năm 2023, Đảng, Chính phủ, Quốc hội, các Bộ, ngành và các địa phương đã ban hành gần 20 nghị quyết, nghị định, chỉ thị tháo gỡ khó khăn cho thị trường, cho doanh nghiệp và cho các nhà đầu tư.

Rất nhiều hội nghị, hội thảo cũng đã được tổ chức với sự tham dự trực tiếp của người đứng đầu Chính phủ để lắng nghe các ý kiến, kiến nghị, từ đó đưa ra giải pháp tháo gỡ khó khăn.

"Chính phủ và các cơ quan, Bộ, ngành đã dốc nhiều tâm huyết nhằm quyết tâm giúp thị trường bất động sản khôi phục trở lại. Rất nhiều chuyên gia đều nhận định chưa bao giờ các động thái từ phía Chính phủ lại quyết liệt, dồn dập và mạnh mẽ đến như vậy. Hàng loạt các cuộc họp cấp Trung ương, địa phương được tổ chức. Rất nhiều cơ chế, chính sách được ban hành. Toàn bộ cơ quan quản lý các cấp, cả hệ thống ngân hàng đều vào cuộc…", TS. Dương Như Hùng đánh giá.

Chia sẻ với phóng viên Báo điện tử Xây dựng, TS. Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia cho biết, các biện pháp hỗ trợ thị trường bất động sản của Tổ công tác của Thủ tướng đã và tiếp tục làm nhanh để tránh đổ vỡ thị trường. Ông Nghĩa nói, mỗi khi thị trường bất động sản lao dốc, chất lượng tài sản của hệ thống ngân hàng đều giảm sút và rơi vào cảnh khó khăn. Nếu không đủ năng lực tài chính để xử lý sẽ lan sang nhiều lĩnh vực khác.

Bất động sản là ngành quan trọng với nền kinh tế, có độ lan tỏa cao và là một ngành luôn tạo ra khủng hoảng kinh tế. Nghiên cứu về khủng hoảng từ những năm 1970 tới nay, chỉ có 2 nguyên nhân của khủng hoảng kinh tế là tỉ giá hối đoái (gần đây ít xảy ra vì cơ chế thả nổi) và thị trường bất động sản. Trong 15 năm trở lại đây, phần lớn khủng hoảng bắt đầu từ thị trường bất động sản” – ông Nghĩa nói.

Vấn đề không chỉ là tìm cách phục hồi thị trường, mà còn là ngăn chặn rủi ro lớn với hệ thống ngân hàng, thị trường tài chính. Cần tranh thủ làm thật nhanh những quyết định, cơ chế đã được ban hành. “Chúng ta chưa bước tới bờ vực nhưng phải hành động thật nhanh nếu không sẽ không kịp”, vị này nhấn mạnh thêm.

Chính sách quyết liệt, công suất tối đa

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Tổ công tác, Bộ Xây dựng đã tích cực, chủ động phối hợp với Văn phòng Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan đã có nhiều báo cáo, tham mưu và báo cáo trực tiếp tại các cuộc họp Tổ công tác do Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Chính phủ chủ trì đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều chỉ đạo giải quyết, với nhiều biện pháp rất cụ thể và quyết liệt để giải quyết tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường bất động sản, doanh nghiệp bất động sản tại nhiều văn bản như: Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững.

Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ ban hành liên tiếp 12 văn bản, tổ chức nhiều cuộc làm việc, nhiều cuộc họp. Gần đây nhất là ngày 17/02/2023, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì Hội nghị tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững; Hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục hạ lãi suất gói tín dụng 120.000 tỷ đồng chiều 16/3/2024. Trước đó là Hội nghị Thủ tướng Chính phủ triệu tập 18 doanh nghiệp họp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh ngày 14/3/2024.

Theo chức năng, nhiệm vụ được giao, Tổ công tác, Bộ Xây dựng và các Bộ, ngành có liên quan cũng đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, giải đáp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền.

Bộ Xây dựng đã ban hành 37 văn bản hướng dẫn, giải đáp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về các nội dung: Quy hoạch, nhà ở xã hội, cải tạo chung cư cũ, cấp phép xây dựng, chuyển nhượng dự án... cho các địa phương (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Thái Nguyên, Vĩnh Long, Sơn La, Thái Bình, Bình Định...).

Bên cạnh đó, để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, triển khai thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp” và triển khai Chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư, Bộ Xây dựng đã có nhiều văn bản đôn đốc, hướng dẫn.

Các Bộ liên quan như Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ra văn bản tháo gỡ khó khăn vướng mắc số lượng lên đến gần 30 văn bản. Trong khi đó, các địa phương cũng thành lập Tổ công tác hoặc các Ban chỉ đạo giải quyết các khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án bất động sản và rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc một số dự án.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh tổng hợp kết quả tháo gỡ về mặt thể chế cho thấy, Chính phủ đã trình Quốc hội khóa XV xem xét thông qua: Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 ngày 23/6/2023 tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV; Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 ngày 27/11/2023 tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV; Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15 ngày 28/11/2023 tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV; Luật Đất đai số 31/2024/QH15 ngày 18/01/2024 tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội khóa XV; Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15 ngày 18/01/2024 tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội khóa XV.

Tổ công tác đã làm việc lần lượt với các địa phương, bao gồm: Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hà Nội, thành phố Đà Nẵng, thành phố Hải Phòng, thành phố Cần Thơ, tỉnh Đồng Nai, tỉnh Bình Thuận, tỉnh Bình Định (trong đó có một số địa phương Tổ công tác đã tổ chức nhiều cuộc làm việc) và một số doanh nghiệp bất động sản để nghe báo cáo, nắm thông tin, tình hình và rà soát đến từng dự án bất động sản cụ thể để trao đổi, hướng dẫn, giải đáp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án bất động sản.

Sau các buổi làm việc, Tổ công tác đã ban hành các Thông báo kết luận của Tổ công tác đối với từng địa phương và các đơn vị, doanh nghiệp trên đại bàn các tỉnh, thành làm căn cứ thực hiện.

Bài 2: Chính quyền địa phương vào cuộc, hàng trăm dự án được “gỡ khó”