Bài cuối: Quyết tâm xóa bỏ tình trạng tảo hôn ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Tỉnh Kon Tum đã lựa chọn hai xã đặc biệt khó khăn của huyện Kon Plông là Đăk Nên và Ngọc Tem nơi có đông đồng bào Xơ Đăng – nhánh Ca Dong sinh sống để xây dựng mô hình điểm về giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống để nhân rộng ra toàn tỉnh.

Theo đó, 22 tổ tư vấn tuyên truyền được thành lập tại 22 thôn của 2 xã với thành phần cốt cán là bí thư chi bộ, người có uy tín, thôn trưởng và cán bộ đoàn thể. Các thành viên tổ tư vấn đã phát huy tốt vai trò tuyên truyền, phòng chống tảo hôn, giúp người dân ở hai xã Ngọc Tem và Đăk Nên cơ bản hiểu được tảo hôn là vi phạm pháp luật cũng như tác hại của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đến sự phát triển của của xã hội và giảm dần tình trạng tảo hôn.

Với thành công từ 02 mô hình điểm và trên cơ sở nội dung của Đề án, các cấp, ngành của tỉnh Kon Tum đã nhân rộng ra toàn tỉnh và tập trung đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, vận động bằng nhiều hình thức phù hợp, đối tượng là cán bộ lãnh đạo, mặt trận và các đoàn thể cấp xã, thôn, người có uy tín, các em trong độ tuổi từ 12 đến 16 tuổi, học sinh các trường THCS, THPT, Phổ thông Dân tộc nội trú, cha mẹ của các cặp tảo hôn, cha mẹ các em thuộc độ tuổi vị thành niên; cung cấp thông tin thông qua tài liệu, sản phẩm truyền thông với hình thức đa dạng, phong phú về nội dung như băng rôn, panô, áp phích, tờ gấp bằng tiếng Việt - Xơ Đăng; tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tham gia thực hiện Đề án.

Cô giáo Nguyễn Thị Len – Trường Phổ thông Dân tộc bán trú xã Ngọk Réo, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum cho biết: Trong quá trình giảng dạy thì chúng tôi thường xuyên lồng ghép nội dung về về giáo dục giới tính, về tảo hôn vào chương trình dạy. Giáo dục cho các em không nên yêu đương sớm trong tuổi học sinh, nếu muốn kết hôn thì phải đủ tuổi theo quy định của pháp luật. Ví dụ như có một số em có phát sinh tình yêu sớm thì thầy cô giáo cũng gặp gỡ riêng để trao đổi, đưa ra những lời khuyên răn. Nhờ đó thì các em cũng dần hiểu và chuyển từ yêu đương sang mối quan hệ bạn bè trở thành những đôi bạn cùng tiến giúp đỡ nhau trong học tập.

Bên cạnh đó, các cấp, ngành cũng tổ chức Hội thi tìm hiểu kiến thức pháp luật về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, với hình thức sân khấu hóa, phản ánh chân thực về thực trạng kết hôn sớm, những hệ lụy, tác hại của tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số (DTTS); qua đó, tăng cường phổ biến giáo dục pháp luật về hôn nhân, phòng ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn... Ngoài ra, công tác quản lý, kiểm tra được các cấp chính quyền triển khai thường xuyên, nghiêm túc, sớm phát hiện để có biện pháp xử lý kịp thời.

Ông A Hùng – Phó Chủ tịch UBND xã Đăk Tăng, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum cho biết: Tảo hôn hiện nay trên địa bàn xã giảm hơn so với các năm trước, nhờ công tác tuyên truyền nên cơ bản người dân cũng nắm được về tác hại của việc tảo hôn. Đặc biệt là các em học sinh ở tại các trường, điểm trường thì xã chỉ đạo bộ phận chuyên môn phối hợp với các đơn vị liên quan và ban ngành, đoàn thể, công chức tư pháp, trạm y tế xã xuống tại các thôn tuyên truyền cho lực lượng thanh niên về việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Từ khi thực hiện Đề án "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số"; các cuộc vận động do tỉnh Kon Tum phát động và sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự thay đổi nếp nghĩ, cách làm của chính đồng bào dân tộc thiểu số nên tình trạng tảo hôn trên địa bàn tỉnh Kon Tum đã có xu hướng giảm. Cụ thể, năm 2021 tỷ lệ tảo hôn chiếm tỷ lệ 13,27% trong tổng số cặp kết hôn thì năm 2022 tỷ lệ tảo hôn chiếm tỷ lệ 6% trong tổng số cặp kết hôn. Số trường hợp tảo hôn có chiều hướng giảm đã cho thấy sự thay đổi tích cực trong nếp nghĩ của người dân nơi đây. Người dân đã nhận thấy được những khó khăn, thử thách trong cuộc sống của những cặp vợ chồng lấy nhau khi chưa đủ tuối. Từ đó, thay đổi suy nghĩ và quyết không để cho con mình rơi vào những hoàn cảnh như thế.

Ông A Hiên ở thôn Măng La, xã Ngọc Bay, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum chia sẻ: Trong gia đình thì mình tuyên truyền các con muốn có sức khỏe là đừng lấy chồng sớm, lấy chồng sớm mình không biết xây dựng trong gia đình, suy nghĩ không chu đáo. Trước khi lấy chồng thì mình phải suy nghĩ để được đăng ký kết hôn theo pháp luật cho phép.

Để cơ bản không còn tình trạng tảo hôn, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng DTTS, tỉnh Kon Tum xác định tập trung thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 14, ngày 02-4-2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh Kon Tum; Đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng DTTS giai đoạn 2021-2025; Cuộc vận động làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào DTTS, làm cho đồng bào DTTS vươn lên thoát nghèo bền vững; cuộc vận động xóa bỏ các hủ tục, phong tục lạc hậu…

Trong đó, tập trung tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến những quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, giảm thiểu tảo hôn. Chú trọng hình thức tuyên truyền miệng thông qua đội ngũ báo cáo viên các cấp, cán bộ xã, thôn; lồng ghép nội dung tuyên truyền trong các chương trình thông tin lưu động, sân khấu hóa; hoạt động ngoại khóa trong các trường học, các câu lạc bộ tuyên truyền pháp luật. Đồng thời, phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ người DTTS, già làng, trưởng thôn, người có uy tín, hòa giải viên, cộng tác viên ở cơ sở trong thực hiện công tác tuyên truyền, vận động thực hiện pháp luật về hôn nhân và gia đình ngay từ trong khu dân cư; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và thực thi nghiêm minh theo pháp luật trong công tác phòng, chống tảo hôn. Từng bước nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, hạn chế và tiến tới chấm dứt hoàn toàn tình trạng tảo hôn.