Bàn về kết nối Đông- Tây để hạ tầng không bị “vô hiệu hoá”

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã tham dự và có phát biểu gợi mở quan trọng đối với các cơ quan thực hiện báo cáo. Cùng dự còn có Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh, lãnh đạo Văn phòng Trung ương Đảng, các bộ, ngành Trung ương.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá cao nội dung Báo cáo đã đề cập đến các vấn đề về kết nối trên nhiều phương diện và khía cạnh khác nhau bao gồm cả về kết cấu hạ tầng, thương mại quốc tế, thương mại trong nước về không gian các hoạt động kinh tế, thể chế và chính sách trên quan điểm của thương mại quốc tế, thương mại liên lục địa liên kết khu vực cũng như các liên kết trong nội địa Việt Nam theo chuỗi. 

Báo cáo phân tích khá đầy đủ và toàn diện các tác động kinh tế của kết nối trên các khía cạnh khác nhau và các tổn thất kinh tế có thể xảy ra trong trường hợp có gián đoạn kết nối. Việc kết nối được thực hiện một cách không khoa học, đặc biệt là tổn thất càng lớn khi không có những biện pháp ứng phó kịp thời với những biến đổi khí hậu, sẽ tác động và gián đoạn các kết nối.

Đánh giá cao nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Thế giới (WB) và Đại sứ quán Austrailia, Phó Thủ tướng cho rằng đây không chỉ là sự kiện công bố mà bản thân báo cáo này có giá trị thực tiễn cho Chính phủ và các bộ, ngành của Việt Nam trong xây dựng chính sách và điều hành.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cũng chỉ rõ nhiều vấn đề đáng lưu tâm, cần được các chuyên gia nghiên cứu sâu hơn. Thứ nhất, chính sách kết nối về đầu tư hạ tầng giao thông hướng mạnh hơn nữa vào phục vụ thương mại. Theo Phó Thủ tướng, trong các nền kinh tế có quy mô tương đương, thì nền kinh tế Việt Nam có "độ mở" lớn nhất mang lại nhiều giá trị về tăng trưởng kinh tế, xoá đói giảm nghèo nhưng cũng có nhiều thách thức trước các động thái cản trở tự do thương mại. Do đó, bên cạnh thương mại quốc tế, Việt Nam cũng cần quan tâm hơn tới đầu tư trong nước và thị trường nội địa.

"Từ năm 2017 tới nay, Việt Nam chỉ mất 2 năm để tăng thêm 100 tỷ USD giá trị xuất nhập khẩu, nhưng quan trọng là giá trị gia tăng và tỷ lệ nội địa hóa trong khối lượng xuất nhập khẩu này như thế nào mới là điều quan trọng. Vì vậy, trước hết chúng ta cần phải định hình chính sách về thương mại, trong đó có thương mại quốc tế và thương mại trong nước cũng như đầu tư và tiêu dùng trong nước và để tích hợp với các chiến lược về kết cấu hạ tầng", Phó Thủ tướng đặt vấn đề với các chuyên gia.

Thứ hai, giao thông vận tải là hạ tầng cứng trong khi chuỗi giá trị là có tính chất linh hoạt, thay đổi rất nhanh chóng và khó lường như hiện nay.  Một cửa khẩu quốc tế rất quan trọng nhưng có thể chỉ sau một biến cố nào đó sẽ không còn giá trị nữa. "Vậy chúng ta sẽ tích hợp và kết nối hai chiến lược này (chiến lược về hạ tầng và chiến lược về thương mại) như thế nào?", Phó Thủ tướng bày tỏ. 

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng đề nghị các chuyên gia nghiên cứu sâu hơn về kết nối Đông- Tây để có thể phát triển mạnh mẽ kinh tế biển, du lịch biển theo chiến lược phát triển kinh tế biển và để hạ tầng của Việt Nam không bị vô hiệu hóa khi các quốc gia khác đang chú trọng vào việc phát triển và kết nối theo hướng Đông- Tây.

Thứ ba, về khuyến nghị đảm bảo nguồn dữ liệu thông tin cung cấp cho doanh nghiệp phân tích có chất lượng về chính sách đa ngành đối với thương mại, giao thông vận tải và các chuỗi giá trị, Phó Thủ tướng cho rằng là một đề xuất đúng đắn. Nếu thông tin nhiễu loạn thì sẽ "giết chết" các quyết định hoặc làm hỏng các quyết định về quản lý. Nhưng Phó Thủ tướng bày tỏ: "Vấn đề làm sao để chúng ta hài hòa giữa tự do thương mại, minh bạch thông tin, giữa tích hợp thông tin với bảo đảm bí mật kinh doanh cũng như là các bí mật khác trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp chưa thấy được đề cập sâu trong báo cáo cần làm rõ".

Theo Phó Thủ tướng, tạo thuận lợi thương mại nhưng phải đi kèm với chống gian lận thương mại. Việt Nam ủng hộ tự do hóa thương mại, ủng hộ minh bạch, công khai, nhưng cũng phải bảo vệ quyền, cạnh tranh và công bằng và cái bí mật cá nhân bí mật của các doanh nghiệp được luật pháp người ta cho phép và người ta bảo vệ. 

Thứ tư, cần xem xét tính chuyên môn hóa của địa phương và hợp tác liên vùng trong chính sách đầu tư vào hạ tầng giao thông. Theo đó, Phó Thủ tướng đặt ra vai trò về thể chế điều phối và chính sách tài khoá để tạo động lực cho liên kết vùng khi những thử nghiệm trước đây đã không thành công.

Thứ năm, Phó Thủ tướng đồng tình với khuyến nghị các khu công nghiệp, khu kinh tế cần phải hỗ trợ cho sự phát triển chuỗi cung ứng trong nước để hội nhập chuỗi giá trị toàn cầu tốt hơn. Nhưng Phó Thủ tướng bày tỏ thực tế có các khu công nghiệp chưa lấp đầy và không còn giá trị thu hút đầu tư, trong khi đó có các quốc gia đề nghị đầu tư khu công nghiệp riêng ở Việt Nam đặt ra vấn đề hiện đại hoá các khu công nghiệp của Việt Nam như thế nào?

Phó Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu ý kiến của các chuyên gia để hoàn thiện báo cáo, tham vấn chính sách cho Chính phủ.