Bánh Chưng thảo dược ẩm thực độc đáo của đồng bào dân tộc Mường
(Tổ Quốc) - Bánh Chưng thảo dược của đồng bào dân tộc Mường xã Mỹ Lung, Yên Lập, Phú Thọ được làm từ gạo nếp Gà Gáy và hơn ba mươi loại cây thuốc tạo nên một sản phẩm bánh chưng thơm ngon, mềm dẻo tốt cho sức khỏe.
Trước kia vào dịp Tết đến xuân về đồng bào dân tộc Mường ở Mỹ Lung, huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ, lại chuẩn bị nguyên liệu để làm bánh chưng thảo dược (còn được gọi là bánh chưng đen). Nguyên liệu chính là gạo nếp Gà gáy Mỹ Lung nổi tiếng thơm ngon.
Gọi bánh chưng thảo dược là món ăn kì công, bởi vì nguyên liệu để làm món ăn này được chọn rất cầu kì, công phu. Ngoài các nguyên liệu truyền thống như lá dong bánh tẻ, nhân đỗ xanh đãi sạch vỏ, thịt lợn ba chỉ thái mỏng, hạt tiêu, hành củ thì nguyên liệu tạo nên sự đặc biệt của bánh chưng thảo dược đó là nguyên liệu cây thuốc dân gian hái từ các núi bao quanh xã Mỹ Lung.
Nguyên liệu thảo dược được lựa chọn từ hơn ba mươi loại cây rừng như lá gùn, lá gai, lá cầm, rơm lúa nếp, cây vừng.... phơi khô hoặc sao rồi đem đốt. Các loại lá cây rừng không chỉ tạo cho bánh một hương vị riêng, màu sắc độc đáo mà còn có tác dụng thanh nhiệt đối với cơ thể, tốt cho tiêu hóa.
Chị Ba ở khu 7, xã Mỹ Lung chia sẻ công đoạn làm bột thảo dược là khâu tỉ mỉ nhất. Trước khi làm bánh phải trèo lên những đồi cao để hái khoảng hơn ba mươi loại lá thảo dươc. Sau đó phơi khô rồi đốt, khi đã đốt thành tro rồi phải lọc nhiều lần đến khi bột thật mịn, vì nếu không làm sạch sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của bánh.
Sau khi lọc được bột thảo dược trộn đều với gạo nếp Gà gáy
Sau khi gạo ráo nước sẩy lại một lần nữa để đảm bảo gạo và bột thảo dược được trộn đều, không có sạn.
Bánh chưng thảo dược được người Mường gói bằng tay, bánh dài khoảng 30cm, đường kính khoảng 6 đến 7cm. Khi gói bánh, bà con dùng 2 chiếc lá dong được đặt tráo đầu đuôi, rải một bát gạo ở dưới rồi thêm đỗ xanh, thịt lợn. Sau đó, lại thêm một lớp đỗ xanh và cuối cùng phủ lên trên một lớp gạo đen và gói lại.
Khi luộc bánh cần giữ cho lửa đều, đủ nhiệt để bánh chín nhuyễn, chín đều. Bánh chưng làm từ gạo nếp Gà gáy theo chị Ba thời gian luộc bánh khoảng 5 tiếng là chín.
Bánh chưng thảo dược khi đã nấu chín có hương vị đặc biệt, mùi hương từ sự hòa quyện của vị thơm của nếp Gà gáy, vị béo của thịt lợn bản, vị ngậy bùi của nhân đỗ xanh, vị thơm của thảo dược vị mát của lá dong bánh tẻ.
Chị Ba chia sẻ trước kia người dân Mỹ Lung chỉ làm loại bánh này vào dịp Tết đến, nhưng ngày nay bánh chưng là món ăn phổ biến thường ngày, gia đình chị nhận làm bánh cho các gia đình có công việc như cưới hỏi, lễ hội. Bên cạnh việc làm bánh kinh doanh chị cũng truyền dạy cho em gái, con gái để ghi nhớ công thức làm bánh chưng thảo dược, để lưu giữ nét văn hóa truyền thống tổ tiên để lại.
Bánh chưng thảo dược trưng bày tại quầy trưng bày sản phẩm truyền thống của địa phương trong sự kiện của xã Mỹ Lung.
Bánh chưng thảo dược của đồng bào Mường Mỹ Lung không thể thiếu trong bức tranh đầy màu sắc của ẩm thực đồng bào Mường Yên Lập. Cũng như các món ăn đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc như xôi ngũ sắc, cơm lam, bánh trứng kiến, bắp chuối lam sườn…từ lâu bánh chưng thảo dược trở thành món ăn độc đáo không thể thiếu khi tiếp đãi du khách khi đến với Mỹ Lung. Trong ảnh Xã Mỹ Lung giới thiệu sản phẩm bánh chưng thảo dược với các đại biểu tại sự kiện của địa phương.
