Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: Cần cụ thể hóa quan điểm của Đảng để đưa khoa học vào lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch

Chủ trì điểm cầu chính tại Hà Nội có Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng, Thứ trưởng bộ VHTTDL Đoàn Văn Việt, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thế Hùng.

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Thế Hùng đã báo cáo tóm tắt Phong trào thi đua trong nghiên cứu khoa học và công nghệ giai đoạn 2016 – 2020.

Theo đó, 100% các cơ quan, đơn vị đã tuyên truyền, phổ biến, quán triệt nội dung của quyết định đến cán bộ, giảng viên, nghiên cứu viên của đơn vị thông qua các hội nghị, hội thảo chuyên đề, hoặc trang thông tin điện tử. Qua đó, đã có tác dụng khơi dậy niềm say mê nghiên cứu khoa học trong cán bộ, công chức, viên chức, nhà khoa học, nghiên cứu viên thuộc đơn vị. Nhận thức về vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đối với việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước, hoạt động sự nghiệp đã có sự chuyển biến nhất định; đã có thêm những đơn vị chủ trì, chủ nhiệm đề tài mới và cũng với đó là nội dung nghiên cứu ngày càng phong phú, đa dạng. Tại các cơ sở đào tạo, lãnh đạo đơn vị thường xuyên quan tâm, khuyến khích, tạo điều kiện để cán bộ, giảng viên, nghiên cứu viên tham gia vào các hoạt động khoa học và công nghệ như để bổ sung, cập nhật kiến thức: thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học các cấp, biên soạn chương trình, giáo trình, viết bài đăng trên tạp chí khoa học, hội thảo khoa học trong và ngoài nước…

Chất lượng nghiên cứu khoa học được chú trọng và từng bước được nâng cao, kết quả nghiên cứu góp phần vào giải quyết được một số vấn đề mang tính cấp bách về quản lý được đặt ra trong các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước về văn hóa, thể thao và du lịch; nhiều nội dung nghiên cứu được bổ sung vào giáo trình giảng dạy của các trường đại học, cao đẳng.

Các dự án xây dựng TCVN đã bổ sung thêm đối tượng tiêu chuẩn hóa như mỹ thuật, âm nhạc..., là căn cứ chính để triển khai xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) cho các thiết bị thể thao có khả năng gây mất an toàn cho người sử dụng. Bước đầu huy động được nguồn vốn khác (nguồn vốn ODA) ngoài nguồn ngân sách sự nghiệp KHCN của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng TCVN thực hiện giai đoạn 2016-2020. Góp phần nâng cao năng lực quản lý của các cơ quan, đơn vị. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học đã xuất hiện nhiều gương mặt mới và sẽ là những nhân tố đóng vai trò quan trọng đến hoạt động của các đơn vị trong tương lai. Hoạt động hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học và công nghệ, hợp tác đào tạo nhân lực, phối hợp tổ chức hội thảo quốc tế... ngày càng được mở rộng.

Kết quả thực hiện nhiệm vụ KHCN giai đoạn 2016 – 2020 cụ thể: Tổng số 05 đề tài độc lập cấp quốc gia; 04 Chương trình khoa học và công nghệ cấp Bộ; 120 đề tài độc lập cấp Bộ. Nhiệm vụ cấp quốc gia tăng 03 đề tài, chương trình nghiên cứu khoa học cấp Bộ tăng 02 chương trình.

Tổng số tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) triển khai xây dựng tăng 72 TCVN so với giai đoạn 2011- 2015, trong đó 63 TCVN đã công bố, 38 TCVN đang hoàn thiện thủ tục để trình Bộ KHCN công bố cuối năm 2021 (dự án thực hiện 2020-2021). Công tác xây dựng TCVN cơ bản đảm bảo theo đúng tiến độ Bộ KHCN phê duyệt, đã trình công bố 63 TCVN (Du lịch: 11 TCVN, Văn hóa: 10 TCVN và Thể dục Thể thao:42 TCVN). Việc thực hiện các dự án tăng cường tiềm lực nghiên cứu KHCN giai đoạn 2016-2020 tăng 01 dự án so với giai đoạn 2011-2015…

Báo cáo tại Hội nghị cũng đã nêu một số hạn chế và nguyên nhân cũng như giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động KHCN trong thời gian tới.

Tại Hội nghị và các điểm cầu, nhiều ý kiến đóng góp, trao đổi, thảo luận đã được đại diện các đơn vị nêu ra.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã đồng tình cao với báo cáo cũng như những phát biểu bổ sung để làm rõ hơn những kết quả đạt được, đồng thời chia sẻ những khó khăn trong quá trình nghiên cứu khoa học của Bộ.

Một số đại biểu đóng góp ý kiến

Bộ trưởng nhấn mạnh, năm 2015 lãnh đạo Bộ VHTTDL phát động phong trào thi đua này là hướng đi đúng, thể hiện quan điểm đặt khoa học và công nghệ là nhiệm vụ quốc sách theo tinh thần các Nghị quyết của Đảng, là điều kiện có tính chất tiên quyết, cần thiết để tiến hành các hoạt động khác dựa trên các luận cứ khoa học, cũng là động lực cho sự phát triển toàn vẹn. Từ đó lãnh đạo Bộ yêu cầu giao nhiệm vụ cho các đơn vị làm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học chủ lực để cố gắng lựa chọn những đề tài có tính chuyên sâu để phục vụ cho công tác quản lý. Cụ thể hóa quan điểm của Đảng để đưa khoa học vào trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch. Đánh giá hoạt động khoa học và công nghệ giai đoạn 2016 - 2020, Bộ trưởng cho rằng chúng ta đã đạt được một số kết quả quan trọng: Một là, nhận thức của các cán bộ làm công tác văn hóa, thể thao, du lịch về công tác khoa học và công nghệ được nâng cao.

Hai là, chúng ta có sản phẩm cụ thể với nhiều đề tài các cấp, ít nhiều có những đóng góp quan trọng trong công tác quản lý nhà nước, trong hoạt động thực tiễn từng ngành, từng lĩnh vực. Ba là,trong quá trình nghiên cứu chúng ta bắt đầu tiếp cận dần với những nhu cầu mong muốn của đơn vị. Hay nói cách khác thực tiễn đặt cho các nhà khoa học có những lời giải căn bản để từ đó đóng góp vào sự phát triển chung.

Bốn là, Thông qua hoạt động thực tiễn, nghiên cứu khoa học, đội ngũ cán bộ làm công tác khoa học của chúng ta đã có sự chuẩn bị. Tuy nhiên bên cạnh đánh giá cao những kết quả đạt được trong hoạt động khoa học và công nghệ ,Bộ trưởng còn chỉ ra một số hạn chế, cụ thể là việc nghiên cứu khoa học công nghệ cũng còn những trăn trở, cần phải khắc phục nhiều thì mới giữ được vị trí là "quốc sách", mới giữ được vị trí là "điều kiện tiên quyết". Còn nếu không công tác nghiên cứu chỉ dành trong giới nghiên cứu, sản phẩm nghiên cứu chỉ để cất vào tủ, không đưa được vào thực tiễn.

Bên cạnh đó việc cân đối với nghiên cứu cơ bản trong một thời gian dài vẫn chưa được chú trọng. Việc tiếp cận các thành tựu các khoa học hiện đại các quốc gia, thế giới bên ngoài, các viện khác trong nước rất rộng mở nhưng khả năng khai thác, kế thừa dường như còn khập khễnh. Ở một chừng mực nào đó, giữa học hàm học vị với năng lực thực tiễn khi nghiên cứu chưa cân xứng. Trong điều kiện ngân sách có hạn, chúng ta phải chọn việc, chọn điểm, chọn đề tài nghiên cứu. Quan điểm kế thừa trong khoa học phải chăng trong thời gian vừa qua cũng đang khập khiễng…

Trên cơ sở kế thừa thành quả 5 năm và khắc phục những vấn đề khó khăn hạn chế, Bộ trưởng đề nghị các nhà khoa học, những người nghiên cứu khoa học, cán bộ công chức viên chức toàn ngành đọc và nghiên cứu lại toàn bộ quan điểm đường lối của Đảng về khoa học và công nghệ. Nhất là nghiên cứu để thấy được điểm mới trong khoa học công nghiệp tại văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII. Bởi văn kiện của Đại hội Đảng là công trình khoa học đồ sộ được tổng kết, đúc rút, được kế thừa, phát triển, đó là trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân.

Bộ trưởng cũng đề nghị những người làm khoa học trong Bộ tiếp cận theo hướng tập trung cho nghiên cứu khoa học ứng dụng để giải quyết những bài toán, điểm nghẽn trong lĩnh vực phát triển văn hóa, thể thao và du lịch. Những vấn đề cần phải có sự luận giải một cách thấu đáo , định hướng, chỉ đường của khoa học. Bộ trưởng đã gợi ý một số việc cụ thể trong hoạt động khoa học công nghệ đối với các lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch trong thời gian tới như: Viện Khoa học TDTT phải nghiên cứu tham mưu trình lãnh đạo Bộ, Tổng cục TDTT Chiến lược phát triển TDTT đến năm 2030; nghiên cứu phát triển nâng cao thành tích ở các môn thể thao thành tích cao. Về Du lịch, Viện nghiên cứu Du lịch cần nghiên cứu quy hoạch du lịch Việt Nam trong bối cảnh đại dịch Covid-19; nghiên cứu phát triển các sản phẩm du lịch của từng vùng, miền. Với lĩnh vực văn hoá, Viện VHNTQG cũng cần nghiên cứu sâu để làm sao thực hiện được 6 nhiệm vụ, 4 giải pháp lớn nhằm chấn hưng văn hoá, như lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc.

Bộ trường tin tưởng công tác nghiên cứu khoa học của Bộ VHTTDL tới đây sẽ có bước tiến tốt hơn, xa hơn, dài hơn để đáp ứng được nhiệm vụ chấn hưng văn hóa , trong phát triển thể thao thành tích cao, cho du lịch Việt Nam thành ngành kinh tế mũi nhọn…

Tại Hội nghị, lãnh đạo Bộ cũng đã trao tặng bằng khen của Bộ trưởng cho tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động khoa học, công nghệ giai đoạn 2016 – 2020.