Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: Khi phát triển văn hóa trở thành nhiệm vụ thường trực của mỗi người dân thì chắc chắn sẽ khắc phục được xuống cấp đạo đức

Vì sao phải xây dựng thiết chế văn hóa?

Tham gia cùng các Bộ trưởng giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng bày tỏ phấn khởi trong chương trình thảo luận của Quốc hội, đã được lắng nghe nhiều ý kiến của đại biểu đề cập đến nhiều vấn đề trong lĩnh vực văn hoá, liên quan đến thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.

Cung cấp thêm một số thông tin, Bộ trưởng cho biết, Đảng, Nhà nước luôn mong muốn nếu thực hiện được 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đúng với sự chỉ đạo chung và thông qua công tác giám sát để phát hiện các điểm nghẽn.

Từ đó, sẽ đạt được hiệu quả rất lớn, đó là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Rút ngắn được khoảng cách giữa đô thị và nông thôn và quan trọng nhất là xây dựng được sự phát triển hài hòa mà ở đó người dân sẽ được thụ hưởng những chính sách ưu việt của chế độ.

Nếu nhìn ở góc độ này thì không chỉ ở Việt Nam mà ở những quốc gia khác cũng có những chương trình và phần việc tương tự, họ gọi đó là "chương trình hạnh phúc".

"Nếu không có các chương trình về xây dựng nông thôn mới, về giảm nghèo bền vững thì làm sao chúng ta tiếp cận và hoàn thành được mục tiêu thiên niên kỷ theo cam kết với Liên hợp quốc? Làm sao chúng ta có được những miền quê đáng sống và để rồi mọi người dân đi xa cũng muốn về? Làm sao chúng ta thấy được đời sống của nhân dân đang cải thiện?" - Bộ trưởng bày tỏ.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho rằng vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn. Nếu tiếp cận ở góc độ văn hoá, chúng ta nhìn thấy tốc độ đô thị hóa nhanh ở nông thôn làm nhiều người cảm thấy hồn quê của người Việt bắt đầu bị đánh mất, hình ảnh cây đa, bến nước, sân đình, hình ảnh của lũy tre xanh, của làng tôi đã không còn nữa, thay vào đó là bê tông hóa.

Theo phân công quản lý, chính quyền địa phương là cơ quan quyết định vấn đề quy hoạch, xây dựng và phải chịu trách nhiệm trước các vấn đề đó. Vừa qua, rất mừng khi trong quá trình này, chúng ta kịp thời nhận ra nên đã thay thế và điều tiết, và bây giờ các "đường hoa" đã xuất hiện bên cạnh đường bê tông cứng hoá, bắt đầu có những hàng trúc, hàng cau làm đẹp hơn quang cảnh nông thôn và dần dần lấy lại hình ảnh hồn quê của người Việt.

"Ở góc độ khác, chúng ta đang tiếp cận để xây dựng thiết chế văn hoá, có đại biểu băn khoăn nói rằng tại sao phải xây dựng thiết chế?" - Bộ trưởng nói và cho biết, theo quy định hiện hành, chúng ta phải đảm bảo thiết chế cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã, thôn.

Ở cấp tỉnh phải đảm bảo 3 thiết chế văn hóa là trung tâm nghệ thuật, bảo tàng và thể thao nhưng rõ ràng đến giờ này, qua báo cáo của các tỉnh, thành phố thì mới chỉ 80% các tỉnh có được các thiết chế cơ bản này, cấp huyện chỉ được 70%, cấp xã chỉ được 60 – 70%, còn cấp thôn bản chỉ đạt 30 – 40 %.

Về thiết chế văn hóa thôn bản, Bộ trưởng cho rằng đây là thiết chế văn hóa đa chức năng và ở đó có rất nhiều cách làm sáng tạo, đó là nơi hội họp, sinh hoạt chính trị, là nơi tổ chức giao lưu văn hoá, đó cũng có thể là phòng truyền thống của thôn bản.

"Như Yên Bái đã khai thác rất tốt khi sử dụng nhà văn hóa thôn bản làm nơi tổ chức đám cưới theo nếp sống văn minh" - Bộ trưởng nêu dẫn chứng.

Ủng hộ việc nên tiếp tục đầu tư cho nông thôn, tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho rằng, vấn đề là chúng ta chọn địa điểm ở đâu, làm như thế nào, để đi vào hoạt động. Về việc này, Bộ đã có hướng dẫn cụ thể, còn vận hành như thế nào thì phải ở địa phương và đơn vị.

"Tại sao Bảo tàng tỉnh Quảng Ninh thu hút khách tốt nhất nhưng Bảo tàng nơi khác lại không làm được điều này? Phải chăng là cách lựa chọn địa điểm, không gian trưng bày" - Bộ trưởng đặt vấn đề.

Khi phát triển văn hóa trở thành nhiệm vụ thường trực của mỗi người dân thì chắc chắn sẽ khắc phục được xuống cấp đạo đức

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có Dự án 06 về Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch. Thực hiện dự án này, thời gian qua chúng ta đã làm được rất nhiều việc.

"Chúng ta đã có Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam với 22 đại diện cộng đồng các dân tộc đang sinh sống, thu hút được đông đảo sự quan tâm của du khách từ trong và ngoài nước. Ngoài ra các địa bàn khác, với tư cách là chủ thể, cộng đồng các dân tộc cũng đang có nhiều cách làm phù hợp, sáng tạo và hiệu quả với như Chương trình đã đề cập" - Bộ trưởng nêu dẫn chứng.

Đề cập về bảo tồn văn hóa đồng bào các dân tộc, Bộ trưởng cho biết trước hết phải dựa trên tiêu chí là ngôn ngữ, chữ viết. Về việc này Chính phủ đã có Nghị định 82 quy định việc dạy và học tiếng nói, chữ viết của dân tộc thiểu số, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ VHTTDL thời gian qua đã rất nỗ lực để thực hiện các nhiệm vụ mà Chính phủ đã giao.

Về trang phục, trong bối cảnh hội nhập, bên cạnh các giải pháp đã thực hiện, Bộ VHTTDL cũng đã hướng đến việc hình thành các câu lạc bộ để bảo tồn các giá trị văn hóa đồng bào các dân tộc thông qua loại hình này.

Vấn đề tiếp theo đó là kiến trúc, Bộ trưởng cho rằng: "Chúng ta đã tập trung bảo tồn về vấn đề nhà ở của đồng bào các dân tộc với mục tiêu phải làm sao để giữ được nhà sàn, nhà rông…chứ không phải bê tông hóa tất cả khi xây dựng các chương trình mục tiêu".

Bộ trưởng cũng chia sẻ thêm, ở cấp quốc gia, chúng ta cũng đang tập trung bảo tồn, duy trì các lễ hội, kỳ liên hoan dân ca, dân vũ thông qua việc tổ chức định kỳ tại nhiều địa phương.

"Các lễ hội, kỳ liên hoan chúng ta đã tổ chức thường xuyên, qua đó góp phần quảng bá, bảo tồn văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc. Sắp tới chúng ta sẽ tiếp tục tổ chức ở Lai Châu, Tây Nguyên" - Bộ trưởng thông tin.

Về vấn đề đạo đức xã hội xuống cấp mà đại biểu đã đề cập, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho rằng đại biểu đặt vấn đề đó là đúng. Nghị quyết của Đảng đã đề cập đến vấn đề này.

Theo Bộ trưởng, đạo đức xã hội là hình thái ý thức xã hội, nó tập hợp các bộ quy tắc để giúp con người định hướng đến giá trị tốt đẹp nhất đó là trung thực, lòng nhân ái, công bằng tôn trọng lẫn nhau.

Chúng ta đã có cơ sở chính trị trong vấn đề này như: Nghị quyết 33 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Kết luận số 76/KL/TW ngày 4/6/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI; Chỉ thị số 06 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới..

Chức năng quản lý nhà nước trong vấn đề này cũng đã đầy đủ khi Quốc hội cũng đã ban hành nhiều bộ luật, Chính phủ ban hành các Nghị định, chiến lược về Văn hóa.

Vì vậy, để phát huy tốt hơn nữa ý thức, văn hóa con người hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng mong muốn đại biểu lan tỏa thông điệp để nhân dân sống làm việc theo hiến pháp và pháp luật, kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm, đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, gắn bó giữa gia đình nhà trường và xã hội.

"Khi nhiệm vụ phát triển văn hóa trở thành nhiệm vụ thường trực của mỗi người dân, nền tảng văn hóa được hình thành một cách tự nguyện trong mỗi cộng đồng, từng cấp từng ngành, thì chắc chắn sẽ khắc phục được tình trạng đạo đức xuống cấp" - Bộ trưởng nhấn mạnh./.