Bộ trưởng Tài chính: "Chúng tôi đang rất lo về thu ngân sách năm 2020"

Tại Hội nghị Chính phủ và các địa phương chiều 30/12, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày báo cáo kết quả về kinh tế - xã hội và thu, chi ngân sách Nhà nước năm 2019.

Báo cáo bổ sung, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, đến thời điểm này ngành tài chính đã hoàn thành khá toàn diện các mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra cho năm 2019.

Kết quả thu chi ngân sách nhà nước (NSNN) đến thời điểm này rất tích cực, tiếp tục cơ cấu lại thu chi, bội chi, nợ công; góp phần thực hiện ở mức cao nhất các mục tiêu tài chính, ngân sách nhiệm kỳ 2016 – 2020.

Cụ thể, thu ngân sách đến hôm nay, sau khi trừ hoàn thuế VAT, tăng thêm 24.700 tỷ đồng, vượt trên 8%, tương đương khoảng 110.000 tỷ đồng so với dự toán. Trong đó, thu nội địa, thu từ dầu thô, xuất nhập khẩu đều vượt dự toán. Sơ bộ 63/63 địa phương hoàn thành và hoàn thành vượt mức dự toán tổng thu nội địa. Thu ngân sách trung ương năm tiếp theo vượt dự toán. Số vượt thu ròng năm 2019 cao hơn số vượt thu năm 2018.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng đánh giá, tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước bình quân giai đoạn 2016 – 2020 đạt 24,4% GDP, vượt kế hoạch là 23,5% GDP. Cơ cấu thu nội địa trong tổng thu tăng dần, năm 2019 là 82% và năm 2020 dự kiến đạt gần 84%. Thu dầu thô năm 2018 còn 3,6%, thu xuất nhập khẩu còn 14,2%, như vậy thu nội địa là chủ yếu. Trong tổng thu thì thu ngân sách Trung ương là 55%, ngân sách địa phương là 45%.

Người đứng đầu ngành tài chính cũng cho biết, quản lý chi ngân sách chặt chẽ trong phạm vi dự toán, tiếp tục cơ cấu lại chi ngân sách, tăng tỷ trọng dự toán chi đầu tư phát triển, giảm tỷ trọng dự toán chi thường xuyên, đồng thời kết hợp cơ cấu lại chi trong từng lĩnh vực gắn với đổi mới sắp xếp lại bộ máy, tinh giản biên chế và đổi mới khu vực sự nghiệp công.

Tổng chi đầu tư phát triển 5 năm 2016 – 2020 ước vượt mức kế hoạch đề ra là 2 triệu tỷ đồng, đạt khoảng 27 – 28% tổng chi (mục tiêu là 25 – 26%). Tỷ trọng chi thường xuyên không bao gồm chi cải cách tiền lương năm 2019 khoảng 60,35%, dự toán năm 2020 là 60,5% (mục tiêu năm 2020 là dưới 64%).

Bội chi ngân sách nhà nước năm 2019 giảm từ mức 3,7% GDP theo dự toán xuống mức dưới 3,4% GDP. Nợ công đến nay giảm còn 56,1% so với mức 63,7% cuối năm 2016, ông Dũng nhấn mạnh.

Với những kết quả nói trên, Bộ trưởng Dũng nhận định, khả năng cơ bản hoàn thành các mục tiêu tài chính ngân sách 5 năm, góp phần tích cực vào ổn định kinh tế vĩ mô và thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhiệm kỳ 2016 – 2020.

Giải ngân vốn đầu tư công, cổ phần hoá DNNN chậm

Mặc dù kết quả năm 2019 khá toàn diện và tích cực, nhưng Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằng vẫn còn những điểm hạn chế mà nếu khắc phục được thì kết quả còn tích cực hơn.

Theo Bộ trưởng, mặc dù Chính phủ, Thủ tướng đã quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công, nhưng nhiều năm liền không đạt kế hoạch. Tỷ lệ giải ngân năm 2017 là 81,8%, năm 2018 là 75,82% và ước năm 2019 đạt 75% dự toán Quốc hội giao.

"Việc giải ngân chậm là một nguyên nhân dẫn tới hiệu quả đầu tư công thấp, tình trạng đội vốn công trình/dự án, ảnh hưởng uy tín của Việt Nam với các chủ nợ, nhà tài trợ… Đồng thời, cũng ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và kể cả thu ngân sách ở ở một số địa phương", Bộ trưởng đánh giá.

Hạn chế tiếp theo đó là việc cơ cấu lại, đổi mới khu vực doanh nghiệp nhà nước còn rất chậm. Việc phân định trách nhiệm xử lý tài chính của một số doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ đã ảnh hưởng đến tiến độ trả nợ một số chủ nợ, ảnh hưởng đến hệ số tín nhiệm quốc gia.

Tiến độ cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước cũng rất chậm. Trong năm 2019 có 9 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hoá, luỹ kế giai đoạn 2016 – 2019 có 168 doanh nghiệp được phê duyệt phương án cổ phần hoá, trong đó chỉ có 36/128 doanh nghiệp cổ phần hoá thuộc kế hoạch giai đoạn 2017 – 2020 (đạt 28% kế hoạch).

Số tiền thu từ cổ phần hoá, thoái vốn năm 2019 thu về Quỹ đạt khoảng 14.000 tỷ đồng/ 50.000 tỷ đồng dự toán.

"Như vậy, số nộp NSNN năm nay chủ yếu nhờ số thu phát sinh các năm trước chuyển sang. Còn năm 2020 chúng tôi đang rất lo", Bộ trưởng cho hay. 

Ngoài ra, cải cách thủ tục hành chính, kỷ luật kỷ cương tài chính NSNN còn hạn chế. Dù World Bank đánh giá cao những cải cách về thuế, tạo bước cải thiện vượt bậc về điểm số, chỉ số xếp hạng còn thấp (xếp 109/190 nước), cần phải cải thiện.

Đến nay, cơ bản dự toán NSNN năm 2020 đã được Thủ tướng giao. Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương phân giao đến từng đơn vị sử dụng NSNN, theo đúng thứ tự ưu tiên, đảm bảo các nhiệm vụ chính trị quan trọng; tuân thủ các quy định về quản lý NSNN; tổ chức chỉ đạo thực hiện nghiêm ngay từ những ngày đầu, tháng đầu của năm.