Cần Thơ: Hệ thống thư viện công cộng đóng góp tích cực cho việc phát triển văn hóa đọc

Tổ chức tốt các hoạt động, chương trình thuộc lĩnh vực thư viện

Hệ thống thư viện công cộng trên địa bàn thành phố Cần Thơ luôn tổ chức tốt các hoạt động thông tin tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị nhân các ngày lễ, kỷ niệm, các sự kiện quan trọng của đất nước và địa phương. Tiêu biểu như tổ chức triển lãm sách chuyên đề "Biển đảo quê hương" tại 11 trường học và Chương trình "Cùng em đọc sách" tại 27 trường học; tổ chức thí điểm hoạt động "Tiết học thư viện"; hoạt động xe thư viện lưu động đa phương tiện đã tổ chức tại 39 trường tiểu học tại các quận, huyện (từ tháng 10/2019 đến tháng 6/2020), phục vụ tổng cộng trên 106.150 học sinh.

Tiếp tục thực hiện Chương trình phối hợp giữa Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Sở Thông tin và Truyền thông, Thư viện thành phố đã duy trì công tác luân chuyển sách định kỳ 2 lần/năm cho 20 tủ sách Bưu điện Văn hóa. Trong 5 năm qua, Thư viện thành phố đã luân chuyển trên 30.000 lượt sách báo, phục vụ gần 40.000 lượt người đọc và tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho 54 lượt cán bộ phụ trách tủ sách bưu điện…

Thực hiện các chỉ đạo của Bộ VHTTDL về lĩnh vực thư viện, hệ thống thư viện công cộng trên địa bàn thành phố Cần Thơ cũng tổ chức các hoạt động chào mừng Ngày Sách Việt Nam như: Tham gia Hội sách thành phố Cần Thơ lần thứ II (Năm 2017) và lần thứ III (Năm 2019); Tổ chức cuộc thi thuyết trình chủ đề "Đọc một quyển sách, đi muôn dặm đường", có trên 600 bài dự vòng thi viết, 32 cá nhân được chọn vào vòng thi thuyết trình (năm 2016); "Ngày hội đọc sách" trong lực lượng vũ trang thành phố (năm 2018), thu hút trên 3.000 lượt cán bộ, chiến sĩ các đơn vị trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự thành phố tham gia; Tổ chức Vòng sơ khảo cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc; Hưởng ứng Tuần lễ học tập suốt đời bằng các hình thức tuyên truyền quảng bá về vai trò, mục đích, ý nghĩa của việc học tập suốt đời; Trưng bày, giới thiệu những tài liệu về phương pháp tự học, gương học tập của các nhân vật nổi tiếng,... trên các phương tiện thông tin đại chúng…

Tích cực xây dựng và phát triển vốn tài liệu

Toàn ngành đã thực hiện vượt mức chỉ tiêu pháp lệnh bổ sung sách được giao hàng năm (vượt trung bình từ 6-8%/năm). Từ năm 2016 đến 6 tháng đầu năm 2020, hệ thống thư viện công cộng đã bổ sung mới tổng cộng 142.944 quyển (Thư viện thành phố: 83.882 quyển; Thư viện quận, huyện, xã, phường: 59.062 quyển), nâng tổng vốn sách trong toàn hệ thống đạt khoảng 602.000 quyển (đạt tỷ lệ 0,488 bản sách/người dân).

Theo số liệu tại Báo cáo của Sở VHTTDL tổng kết 5 năm hoạt động của hệ thống thư viện công cộng cho thấy, vốn sách của 9 thư viện quận, huyện là 185.000 quyển; Vốn sách của 75 thư viện xã, phường, thị trấn là 150.000 quyển. Việc xử lý tài liệu đảm bảo thực hiện các chuẩn nghiệp vụ theo chỉ đạo của Vụ Thư viện và Thư viện Quốc gia Việt Nam, 100% tài liệu phân loại theo khung phân loại DDC 23 và Biên mục Marc 21.

Công tác phục vụ bạn đọc không ngừng cải tiến, đổi mới phương thức, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi đối tượng được sử dụng tài liệu thư viện. Từ năm 2018, Thư viện thành phố đã cấp miễn phí tài khoản đọc - mượn ebook cho mọi đối tượng có nhu cầu. Tổng số thẻ bạn đọc các thư viện cấp trong 5 năm qua là: 20.325 thẻ (trong đó có trên 11.000 tài khoản Ebook), tăng 1,3 lần so với giai đoạn 2010 - 2015.

Bên cạnh đó hệ thống thư viện còn triển khai một số dịch vụ hỗ trợ cho bạn đọc như: Thông báo sách mới, đăng ký thẻ, gia hạn tài liệu trực tuyến; truy cập wifi miễn phí; nhận trả sách ngoài giờ hành chính; "Tin nhắn thông báo" về mượn - trả tài liệu qua điện thoại...

Ngoài việc duy trì tốt phục vụ tại chỗ, Thư viện thành phố và các thư viện quận, huyện luôn chú trọng tổ chức các hình thức phục vụ ngoài thư viện. Đặc biệt tháng 10/2019, Thư viện thành phố được Quỹ Thiện Tâm (Tập đoàn Vingroup) và Bộ VHTTDL tài trợ Xe thư viện lưu động đa phương tiện, góp phần hoạt động phục vụ sách báo ngoài thư viện đạt nhiều kết quả. Hệ thống thư viện công cộng hoàn thành vượt mức chỉ tiêu pháp lệnh phục vụ người đọc được giao hàng năm (vượt trung bình 3-5%/năm). Trong 5 năm qua, toàn hệ thống thư viện công cộng đã phục vụ tổng cộng 13.233.000 lượt người (Trong đó có trên 3.075.000 lượt truy cập tài liệu trên Website Thư viện thành phố).

Chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, phát triển mạng lưới thư viện

Toàn hệ thống thư viện thường xuyên tổ chức triển lãm sách, báo, hình ảnh phục vụ ngày lễ, kỷ niệm và sự kiện của đất nước và của địa phương. Một số cuộc triển lãm do Thư viện thành phố tổ chức đã tạo ấn tượng và thu hút người xem như: Triển lãm sách - hình ảnh chuyên đề "Đồng bằng sông Cửu Long xưa" (năm 2016), "Nam bộ xưa" (năm 2017), "Các dân tộc Việt Nam" (năm 2018), "Chủ tịch Hồ Chí Minh sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta" (năm 2019)...

Cùng với đó, tăng cường ứng dụng mạng xã hội để truyền thông quảng bá các sản phẩm, dịch vụ thông tin thư viện (Youtube, Zalo). Đặc biệt, phối hợp Vụ Thư viện tạo lập kênh Youtube "Cùng bạn đọc sách" (năm 2020) nhận được sự hưởng ứng tham gia của nhiều thư viện và cá nhân trong cả nước, góp phần tích cực vào việc khuyến khích và lan tỏa mạnh mẽ văn hóa đọc trong cộng đồng.

Hoạt động tuyên truyền giới thiệu sách không ngừng được mở rộng. Tiếp tục phối hợp Đài PTTH Cần Thơ duy trì và phát huy Chuyên mục "Mỗi kỳ một quyển sách" (Phát định kỳ 2 lần/tuần) nhằm giới thiệu những quyển sách hay đến công chúng. Thực hiện Chương trình "Thư viện truyền thanh" đăng tải trên Website Thư viện thành phố và liên kết phát thanh tại Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật và Trung tâm Lao động Xã hội.

Những tháng đầu năm 2020, trước tình hình dịch bệnh Covid-19, Thư viện thành phố đã có những hoạt động tiêu biểu như: Phối hợp Vụ Thư viện biên soạn 1 tập thông tin chuyên đề "Những biện pháp phòng chống dịch Covid-19" và 1 video clip đăng tải trên Website Vụ Thư viện, đồng thời thiết kế 2 video clip tuyên truyền phát trên trên màn hình led công cộng của thành phố và màn hình led VNPT Cần Thơ. Đặc biệt trong thời gian cách ly xã hội phòng, chống dịch bệnh Covid-19, Thư viện thành phố đã phát huy tốt việc cung cấp thông tin tài liệu trực tuyến qua website, số lượt người truy cập vào website Thư viện thành phố đạt trung bình từ 5.000 – 6.000 lượt/ngày (Tăng khoảng 4,5 lần so với thời gian trước đây), đảm bảo hoạt động phục vụ người đọc không bị gián đoạn, phát huy nguồn tài liệu số đáp ứng nhu cầu thông tin của người đọc.

Các mặt công tác chuyên môn thư viện cũng được tin học hóa toàn bộ bao gồm: Quản lý vốn tài liệu, xử lý tài liệu, tra cứu tài liệu (tra cứu điện tử và tra cứu trực tuyến), lưu thông tài liệu, quản lý người đọc, báo cáo, thống kê. Đồng thời tiếp tục sử dụng phần mềm Quản trị thư thư viện MyLib. Năm 2019 Thư viện thành phố đã nâng cấp phần mềm và Website Thư viện thành phố, đáp ứng yêu cầu quản lý và phục vụ người đọc của đơn vị.

Công tác phát triển thư viện xã, phường được gắn kết chặt chẽ với việc xây dựng các đơn vị đạt chuẩn Xã Văn hóa - Nông thôn mới và Phường Văn minh đô thị; đồng thời quan tâm hỗ trợ phát triển các mô hình phục vụ sách báo trong cộng đồng. Từ năm 2016 đến nay, thành lập mới 15 thư viện, phòng đọc sách cấp xã và 02 tủ sách phục vụ cộng đồng. Tiếp tục củng cố duy trì hoạt động 12 tủ sách chùa Khmer trên địa bàn thành phố.

Hướng tới chuyển đổi phương thức hoạt động theo cách hiện đại

Phát huy những kết quả đạt được, giai đoạn 2021 – 2025, hệ thống thư viện công cộng thành phố Cần Thơ sẽ tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Luật Thư viện, các văn bản hướng dẫn như Nghị định, Thông tư và các văn bản chỉ đạo của Thành ủy, HĐND, UBND thành phố trong lĩnh vực thư viện. Thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu pháp lệnh hằng năm.

Bên cạnh đó, tích cực thực hiện chuyển đổi phương thức hoạt động theo hướng hiện đại, mở rộng cung cấp các sản phẩm, dịch vụ thông tin thư viện dạng số, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho mọi đối tượng người đọc sử dụng thư viện. Quan tâm đầu tư hạ tầng CNTT cho hệ thống thư viện công cộng các cấp. Tăng cường hoạt động phục vụ ngoài thư viện. Tổ chức và phối hợp tổ chức phục vụ sách báo lưu động ở địa bàn cơ sở, khai thác tốt xe thư viện lưu động đa phương tiện.

Tăng cường phối hợp với các cơ quan, ban ngành, đoàn thể các cấp đi đối với việc đẩy mạnh công tác xã hội hóa, tạo thêm nguồn lực để mở rộng quy mô và hiệu quả các hoạt động trong toàn hệ thống thư viện công cộng cho ngành thư viện thành phố Cần Thơ. Khuyến khích và tích cực hỗ trợ phát triển các mô hình phục vụ sách báo trong cộng đồng.

Đặc biệt, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành thư viện có trình độ chuyên môn cao và ngoại ngữ thông thạo, đảm bảo đáp ứng yêu cầu hoạt động trong giai đoạn mới./.