Cần tiếp tục đẩy mạnh triển khai Dự án Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo

 26 tỉnh đã phê duyệt Đề án hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo

Tại điểm cầu Trung ương, có đạị diện Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bộ Xây dựng, Văn phòng Chính phủ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ủy ban Dân tộc; Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh và Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Lâm Văn Đoan đồng chủ trì Hội nghị.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết: Thực hiện Nghị quyết 24/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025 (Chương trình), Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo và ban hành Quyết định số 90/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình (Quyết định 90) với nhiều chỉ đạo, triển khai nhiệm vụ đến các Bộ, ngành, địa phương.

Cùng với đó, các Bộ, ngành trung ương liên quan đã ban hành đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật để các địa phương có căn cứ thực hiện dự án 5. Theo đánh giá sơ bộ, các địa phương vào cuộc rất tích cực. Đến nay, 26 tỉnh đã phê duyệt Đề án hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn theo quy định của Thông tư 01 gửi Bộ Xây dựng… Tuy nhiên, kết quả đạt được còn khá khiêm tốn so với kế hoạch đề ra. Vì vậy, Hội nghị mong muốn được lắng nghe ý kiến của các địa phương báo cáo kết quả thực hiện ra sao, khó khăn, vướng mắc và đề xuất kiến nghị là gì? Trên cơ sở đó, cơ quan chủ trì sẽ tiếp thu và có trao đổi cụ thể với các địa phương nhằm đưa ra các giải pháp thực hiện kế hoạch 2023 đúng chỉ tiêu đã giao…

Theo kế hoạch triển khai Dự án 5, giai đoạn 2022 – 2023, tổng số vốn ngân sách Trung ương cấp cho các tỉnh là 1.620 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay ngân sách Trung ương mới cấp được 1.020 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 100% theo kế hoạch năm 2023, 63% theo kế hoạch năm 2022 – 2023).

Bên cạnh đó, đã có 26 tỉnh đã lập Đề án với tổng số 91.453 hộ cần hỗ trợ, tương ứng với tổng số vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương khoảng 3.015 tỷ đồng. Đồng thời cũng đã lập, phê duyệt kế hoạch, chương trình triển khai thực hiện, giám sát, đánh giá theo quy định; đã bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương đối ứng thực hiện khoảng 32,640 tỷ đồng (theo báo cáo của 11 tỉnh).

Tổng hợp báo cáo của 25/26 địa phương, Bộ Xây dựng cho biết, đến hết tháng 9/2023, các địa phương đã và đang hỗ trợ 12.877 hộ/32.352 hộ, đạt tỷ lệ khoảng 39,7% kế hoạch năm 2023; đạt tỷ lệ khoảng 14,08% (12.877 hộ/91.453 hộ) kế hoạch giai đoạn 2022 – 2025; đã giải ngân vốn đã cấp từ ngân sách Trung ương khoảng 277,897 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 27,25% (277,897 tỷ đồng/1.020 tỷ đồng) năm 2023; đã giải ngân vốn ngân sách địa phương khoảng 32,640 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 3,26% (32,640 tỷ đồng/1.000 tỷ đồng) kế hoạch giai đoạn 2022 – 2025.

Tính đến hết quý III/2023, việc hỗ trợ mới đạt tỷ lệ 39,7% số hộ và 27,25% số vốn đã cấp từ ngân sách Trung ương. Vì vậy, việc hoàn thành kế hoạch và mục tiêu được giao về hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trong năm 2023 cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các Bộ, ngành và địa phương.

Một số kiến nghị nhằm gỡ khó khăn

Theo Bộ Xây dựng, việc thực hiện Dự án còn gặp phải những khó khăn khi công tác giải ngân vốn hỗ trợ từ cấp huyện đến cấp xã và đến các hộ nghèo, hộ cận nghèo còn chậm; nguồn kinh phí hỗ trợ của Dự án 5 chưa đủ cân đối để tiến hành xây dựng nhà theo đúng tiêu chuẩn 3 cứng theo quy định, dẫn đến một số trường hợp không đủ điều kiện kinh tế để cùng với kinh phí hỗ trợ của Nhà nước thực hiện xây dựng mới hoặc sửa chữa nhà ở…

Một số ít trường hợp có nhà ở bị vướng mắc về đất đai, quy hoạch; không có quy định được vay thêm vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội để thực hiện xây nhà; một số trường hợp hộ nghèo, cận nghèo thuộc diện được hỗ trợ đề nghị thay đổi hình thức từ sửa chữa sang xây mới và ngược lại; việc lồng ghép nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương với các nguồn vốn hợp pháp khác của các tổ chức, cá nhân theo hướng xã hội hóa tại các địa phương còn hạn chế.

Do đó, Bộ Xây dựng đề nghị các Bộ, ngành tập trung, tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc, hướng dẫn việc triển khai thực hiện hỗ trợ đối với các địa phương, đặc biệt là các địa phương có tỷ lệ hỗ trợ thấp, giải ngân kém; Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm báo cáo về nguồn vốn hỗ trợ ngân sách Trung ương trình Thủ tướng Chính phủ để Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt phê duyệt 2 chính sách để hộ nghèo có thể vay thêm vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội cùng lồng ghép, thực hiện Dự án 5; trong giai đoạn 2024 – 2025, Bộ Xây dựng, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính lập kế hoạch phân bổ vốn năm 2024 kịp thời cho các địa phương triển khai thực hiện hỗ trợ trong năm tiếp theo.

Tham gia ý kiến tại Hội nghị, đại diện lãnh đạo 15/26 tỉnh (Hà Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Lào Cai, Lai Châu, Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Đắk Nông, Kon Tum, An Giang, Cao Bằng) báo cáo việc triển khai thực hiện dự án 5 tại địa phương còn gặp một số vướng mắc khó khăn… Từ đó các địa phương cũng đưa ra một số đề nghị tới Bộ Xây dựng nhằm thực hiện Đề án có hiệu quả.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh, Bộ Xây dựng sẽ tiếp thu toàn bộ đề xuất, kiến nghị của các địa phương tại Hội nghị để xem xét, điều chỉnh và kiến nghị điều chỉnh chính sách liên quan để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các địa phương trong quá trình triển khai Dự án 5. Trong đó, những nội dung đề xuất, kiến nghị thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ Xây dựng sẽ được Bộ sớm giải đáp cụ thể bằng văn bản gửi địa phương.

Bộ Xây dựng cũng sẽ có văn bản gửi các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương giải đáp những đề xuất kiến nghị liên quan, đồng thời tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chỉ đạo về những nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh đề nghị UBND các tỉnh chỉ đạo UBND cấp huyện thực hiện công tác hỗ trợ theo thứ tự ưu tiên theo đúng quy định; cần tổ chức kiểm đếm tiến độ công việc; đồng thời chỉ đạo các cấp chính quyền địa phương phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trên địa bàn, vận động cộng đồng ủng hộ, giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo xây mới hoặc sửa chữa nhà ở; Chú trọng xây dựng kế hoạch, giải pháp để thực hiện tốt nhất các mục tiêu, nhiệm vụ triển khai Dự án 5 trong năm 2023, cũng như các năm tiếp theo của Dự án...