Cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi: Con đường “vỡ mặt” hay "chiếc áo vá" trị giá 34.000 tỷ?

Ở quê tôi, cách đây cũng phải trên dưới 20 năm, khi những con đường làng chủ yếu vẫn là đường đất bỗng xuất hiện một con đường bằng xi măng. Đường xi măng ngay từ khi ra đời thời đó là niềm tự hào, hãnh diện của làng tôi, nó nổi bật một màu trắng sáng xen lẫn màu xanh của ngô khoai lúa, của sự lam lũ và cả những con đường cứ mãi khoác trên mình màu áo nâu đất bình dị.

Thế nhưng chỉ được một thời gian đầu, niềm tự hào ấy của làng tôi bỗng… xẹp dần vì con đường xi măng ngày một gồ ghề. Đi trên cái sự lồi lõm ấy còn khó chịu, bực mình hơn cả đi trên những con đường đất. Và dường như tất cả những người ở làng tôi đều hiểu nguyên nhân. Đó là bởi người làng tôi tự góp tiền trong cái sự tùy tâm, tự mua xi măng, tự phân chia mỗi xóm làm một đoạn đường. Sự thiếu đồng nhất của một công trình cộng với sự thiếu kỹ thuật của những người phần lớn chỉ "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời" đã khiến con đường xi măng nhanh chóng bộc lộ khiếm khuyết.

Những ổ gà chi chít trên cao tốc nghìn tỷ. Ảnh: zing.vn

Đấy là câu chuyện về một con đường làng mấy chục năm trước ở làng tôi.

Và mấy chục năm sau đọc tin về một con đường cao tốc, được xây dựng với kinh phí khổng lồ 34.000 tỷ, vậy mà cũng chỉ sau một thời gian ngắn đi vào sử dụng cũng gồ ghề, lồi lõm bất thường.

Một con đường cao tốc liên tỉnh với kinh phí 34.000 tỷ hẳn phải được xây dựng bằng máy móc hiện đại, có tính toán kỹ thuật và cả sự nghiêm ngặt về chất lượng. Tuy nhiên, những bộc lộ quá sớm về sự xuống cấp của con đường khiến không ít người nghi ngờ về chất lượng và đặt dấu hỏi về kinh phí.

Đáng hài hước và chua chát hơn khi chủ đầu tư lý giải cho sự xuống cấp của con đường nghìn tỷ này khi đổ sạch lý do khách quan mang lại. Nào là do tải trọng xe, dầu diezel chảy tràn và nhất là nước mưa đọng trên đường.  Không lẽ chúng ta có những chiếc xe mà trọng tải của nó đi đến đâu "hủy hoại" đường đến đó, không lẽ vì cao tốc thu phí nên các tài xế tiết kiệm đã nghĩ ra cách xe to "cõng" thêm vài xe bé nên quá tải?. Không lẽ đi trên con đường cao tốc thu phí mà các tài xế đi toàn xe "thương tật" chảy dầu khắp đường?. Và không lẽ mới chỉ cơn mưa đầu mùa mặt đường đã hỏng vì không ai chịu ra che ô cho đường khỏi ướt?.

Lẽ ra, với một người có trách nhiệm, cầu thị, trước những thông tin phản ánh đó phải lắng nghe, tìm hiểu thấu đáo nguyên nhân thực sự để khắc phục, nhận lỗi, sửa sai hoặc tìm hướng giải quyết chứ không phải đổ lỗi cho ông trời hoặc chữa cháy bằng cách vá chằng  vá đụp như một chiếc áo cũ. Những phát ngôn này thực sự càng khiến người dân thất vọng, bức xúc và mất niềm tin. Một con đường nghìn tỷ mà trách nhiệm của chủ đầu tư chỉ nhẹ như sợi… tơ trời. Sâu xa hơn, không chỉ dừng lại ở chuyện tiền mà còn ảnh hưởng đến tính mạng người tham gia giao thông. Nếu không khắc phục triệt để thì ai dám chắc sự an toàn cho người tham gia giao thông được đảm bảo. Hay phải khi nào tai nạn giao thông xảy ra thì mới khắc phục kiểu "mất bò mới lo làm chuồng" ?. Và rồi còn những công trình giao thông khác, liệu có đi theo vết xe đổ của cao tốc  Đà Nẵng – Quảng Ngãi để trở thành một điệp khúc chướng tai gai mắt?.

Trước những thông tin phản ánh về cao tốc nghìn tỷ này, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã yêu cầu tỉnh Quảng Nam và Bộ Giao thông Vận tải báo cáo về tuyến cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi vừa thông xe đã hư hỏng, đầy ổ gà, đồng thời yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải phải xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của nhà thầu trong việc thi công và có biện pháp quyết liệt xử lý trách nhiệm.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể đã quyết định dừng thu phí cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi, đồng thời yêu cầu khẩn trương khắc phục hư hỏng. Lãnh đạo Bộ GTVT khẳng định không thể có nguyên nhân do mưa nhiều hay thời tiết tác động làm hư hỏng mặt đường cao tốc, cũng không phải do xe quá tải trọng chạy nhiều mà do chất lượng thi công. Cùng với đó, Hội đồng thành viên Tổng công ty VEC tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với Tổng giám đốc về trách nhiệm phụ trách trực tiếp dự án Đà Nẵng – Quảng Ngãi và công tác quản lý vận hành bảo trì dự án.

Những thông tin chỉ đạo quyết liệt, kịp thời kể trên đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của dư luận. Sự thật đã được tôn trọng và không có chỗ cho sự trí trá cũng như trốn tránh trách nhiệm, coi thường tính mạng con người. Dư luận mong muốn sẽ có câu trả lời thích đáng về những ổ gà chi chít trên cao tốc hàng nghìn tỷ mới đưa vào sử dụng, đồng thời có hình thức xử lý thích đáng những người liên quan trách nhiệm để trở thành bài học đắt giá cho các công trình giao thông đang và sẽ thực hiện.

Tuy nhiên, từ sự việc này nhiều người còn mong muốn hơn cả là đừng để công trình giao thông nào cứ làm xong "có vấn đề" thì mới lật lại và xử lý trách nhiệm. Sự tử tế, trung thực, nghiêm ngặt kỹ thuật, kỷ luật, trách nhiệm, giám sát chặt chẽ ngay từ bước khởi đầu… của các ông chủ đầu tư phải được thể hiện, cam kết ngay từ đầu để những sự cố không mong muốn không xảy ra, hoặc ở mức tối thiểu trong khoảng cho phép. Có như vậy thì chắc rằng những con đường cao tốc ngàn tỷ sẽ không bị "loang nổ trách nhiệm", không phải là tấm áo vừa may xong đã phải vá. Bởi có thể hình ảnh này dễ làm ai đó liên tưởng đến con đường xi măng trong một ngôi làng nhỏ bé mấy chục năm trước.