Chất thải từ hoạt động Du lịch ngày một tăng nhanh

Ngày 28/7, tại Ninh Bình, Tạp chí Du lịch (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã  tổ chức Hội thảo "Bảo vệ môi trường tại các khu du lịch quốc gia". Hội thảo có sự tham dự của hơn 100 đại biểu gồm các chuyên gia trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường, du lịch; đại diện các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch; đại diện ban quản lý các khu du lịch quốc gia …

Nhiều điểm, khu du lịch không có hệ thống thu gom nước thải tập trung đạt chuẩn

Phát biểu tại Hội thảo, TS Từ Mạnh Lương – Vụ trưởng Vụ Khoa học – Công nghệ và môi trường (Bộ VHTTDL) khẳng định, Quy hoạch phát triển du lịch đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030, đã xác định, Việt Nam có 47 khu du lịch quốc gia, trải dài khắp mọi miền đất nước. Trên thực tế, các khu du lịch quốc gia trong những năm qua đã thu hút phần lớn lượng du khách trong nước và quốc tế, góp phần phát triển ngành Du lịch Việt Nam và kinh tế tại các địa phương.

TS Từ Mạnh Lương - Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Thị Thanh Hương, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình Bùi Thành Đông chủ trì Hội thảo

Tuy nhiên, một thách thức không nhỏ đối với các khu du lịch quốc gia tại Việt Nam là công tác bảo vệ môi trường, việc phát triển du lịch quá nóng đã ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường du lịch trong những năm qua, nhiều bất cập, khó khăn còn tồn tại. Cụ thể, tại nhiều khu, điểm còn xuất hiện các chất thải rắn, rác thải, nước thải chưa thu hồi, xử lý triệt để nên nguy cơ tiềm ẩn ô nhiễm cục bộ và tái ô nhiễm sau xử lý vẫn xảy ra một vài khu vực; nhà vệ sinh tại các khu, điểm du lịch còn thiếu…

Đồng tình với quan điểm này, TS. Trương Sỹ Vinh – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch cho rằng, hoạt động du lịch đã gây ra những hệ lụy nhất định đến môi trường. Cùng với sự gia tăng về lượng khách thì các chất thải từ hoạt động du lịch ngày một tăng nhanh trên phạm vi toàn quốc, đặc biệt là ở các trọng điểm phát triển du lịch…. “Theo đánh giá về Năng lực cạnh tranh về ngành Du lịch và lữ hành của Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2017, Việt Nam xếp thứ 67/136 quốc gia, tăng 8 bậc so với năm 2015 (75/141 quốc gia). Trong đó, nhiều chỉ số của Việt Nam rất cao như về văn hóa, tài nguyên…, tuy nhiên cũng có nhiều chỉ số khác rất thấp, đặc biệt về môi trường… Với định hướng Phát triển Du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, mục tiêu tăng trưởng về lượng khách ngày càng cao cũng đặt áp lực ngày càng lớn cho môi trường. Thực tế, qua quá trình khảo sát tại các điểm, khu du lịch, cơ sở kinh doanh du lịch, vấn đề xả thải, xử lý nước thải chưa được quan tâm đúng mức. Nhiều điểm, khu du lịch không hề có hệ thống thu gom nước thải tập trung đạt chuẩn…”- ông Vinh cho biết.

Cũng theo TS Trương Sỹ Vinh, một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng nêu trên là công tác bảo vệ môi trường ở các khu, điểm du lịch nói chung và ở các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch nói riêng chưa được quan tâm thỏa đáng. Bản thân các cơ sở kinh doanh du lịch cũng chưa nhận thức được một cách đúng đắn và đầy đủ về vấn đề môi trường. Bên cạnh đó, ngành Du lịch vẫn chưa xây dựng, ban hành các hướng dẫn đầy đủ về tiêu chí, điều kiện, đánh giá tác động môi trường và hệ thống kiểm soát, quản lý các vấn đề về môi trường liên quan đến các hoạt động du lịch, đặc biệt đối với các cơ sở kinh doanh du lịch.

Cần sớm ban hành Bộ tiêu chí bảo vệ môi trường tại các khu, điểm du lịch

Để khắc phục các vấn đề tồn tại, sớm tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác bảo vệ môi trường, không ngừng cải thiện chất lượng môi trường, ngày 4/9/2013 Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 18/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý môi trường du lịch, bảo đảm an ninh, an toàn cho du khách. Năm 2016, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch thực hiện nhiệm vụ môi trường “Xây dựng tiêu chí và quy trình đánh giá đạt chuẩn về bảo vệ môi trường đối với các cơ sở du lịch và dịch vụ tại các khu, điểm du lịch”.

Toàn cảnh Hội thảo

Sau hơn 1 năm nghiên cứu, Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch đã đề xuất Bộ tiêu chí về bảo vệ môi trường đối với 3 loại cơ sở du lịch và dịch vụ (bao gồm cơ sở ăn uống; cơ sở vui chơi giải trí và cơ sở bán hàng lưu niệm). Mỗi loại tiêu chí có 2 nhóm: Nhóm tiêu chí bắt buộc gồm các tiêu chí là cụ thể hóa những quy định của pháp luật trong vấn đề bảo vệ môi trường tại các cơ sở du lịch và dịch vụ trong khu, điểm du lịch; Nhóm tiêu chí khuyến khích bao gồm những tiêu chí “mềm” khuyến khích các cơ sở du lịch và dịch vụ trong khu, điểm du lịch thực hiện nếu có đủ điều kiện nhằm gia tăng chất lượng dịch vụ của cơ sở.

Theo TS Trương Sỹ Vinh, đa phần các cơ sở dịch vụ du lịch, các cơ quan quản lý về du lịch và môi trường ở địa phương đánh giá bộ tiêu chí là phù hợp và rất cần thiết để các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực môi trường và du lịch; các cơ sở có căn cứ để thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cơ sở du lịch và dịch vụ gặp khó khăn khi thực hiện bộ tiêu chí, ví dụ: Tiêu chí về Công trình vệ sinh quy định phải có nhà vệ sinh cho người khuyết tật nhưng hầu như các cơ sở quy mô nhỏ và vừa chưa xây dựng; Hầu hết các cơ sở ăn uống (không nằm trong khách sạn) đều là những cơ sở có quy mô vừa và nhỏ, được xây dựng từ khá lâu nên phần lớn chưa đáp ứng được các tiêu chí về thu gom, xử lý nước thải….

“Cần có các hướng dẫn cụ thể, tháo gỡ kịp thời khó khăn để tạo điều kiện cho các cơ sở thực hiện bộ tiêu chí. Bên cạnh đó, cần phổ biến, tổ chức tập huấn giới thiệu bộ tiêu chí một cách rộng rãi để các cơ sở du lịch và dịch vụ tại các khu, điểm du lịch trên cả nước được tiếp cận và nắm được nội dung của bộ tiêu chí..” – TS Trương Sỹ Vinh khẳng định. Được biết, Bộ tiêu chí về bảo vệ môi trường đang trong quá trình hoàn thiện và lấy ý kiến của các đơn vị liên quan trước khi ban hành.

Tại Hội thảo, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Thị Thanh Hương cũng nhấn mạnh: “Để đảm bảo phát triển du lịch bền vững tại các khu du lịch quốc gia, cần thực hiện đồng bộ giải pháp như: tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường, chú trọng công tác quy hoạch phát triển các khu du lịch đảm bảo tính khoa học; tăng cường năng lực quản lý môi trường trong các khu du lịch, khu bảo tồn; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về môi trường …”./.