Chè lam gác bếp Bản Liền, hương chè độc đáo miền Tây Bắc
(Tổ Quốc) - Xã Bản Liền, huyện Bắc Hà được thiên nhiên ban tặng khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng thích hợp để phát triển cây chè. Ở đây nổi tiếng với sản phẩm chè tuyết Shan được trồng hữu cơ, có hương vị ngọt thơm đặc trưng. Ở đây nổi tiếng với hương vị chè lam, nước xanh mà vị thơm đặc trưng.
Nhiều gốc chè có tuổi đời hàng trăm năm, mọc cheo leo trên sườn núi dốc, hằng năm người dân vẫn đến thu hái, mang về uống tươi, sao khô bán ra thị trường hoặc làm quà biếu khách quý.
Bản Liền được trời ban cho chất đất, khí hậu phù hợp để cây chè phát triển. Từ xa xưa chè vùng Bản Liền đã nổi tiếng chè thơm, nước xanh.
Gần đây, người dân mở rộng vùng chè thêm chú trọng phát triển các vùng chè sạch, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
Hiện trong số trên 500 ha chè Shan ở Bản Liền, có tới 400 ha được công nhận chè hữu cơ với 310 hộ nông dân tham gia liên kết, sản xuất. Cuối năm 2017, sản phẩm chè Shan Bắc Hà đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu và bảo hộ.
Đây là động lực lớn để vùng chè Bản Liền không ngừng mở rộng diện tích, người dân địa phương cũng thêm mặn mà, gắn bó với cây chè Shan Tuyết.
Cũng như nhiều địa phương khác, chè Bản Liền được người dân thu hái, mang về uống tươi, sao khô bán ra thị trường
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe hơn của người tiêu dùng, những người con của Bản Liền đã ấp ủ ý tưởng cho ra đời những sản phẩm độc đáo, mới lạ hơn từ sản vật địa phương. Chàng trai dân tộc Tày Vàng A Bình (sinh năm 1994) là một trong những người đi tiên phong "khoác áo mới" cho những búp chè Shan Tuyết của quê hương.
Giới thiệu về những ống trà lam gác bếp - sản phẩm được triển khai ngay trong mùa dịch Covid-19, Vàng A Bình cho biết, anh đã nghiên cứu, học hỏi cách làm trà từ nhiều địa phương khác nhau, từ đó cải tiến, áp dụng cho phù hợp với sản phẩm địa phương, để làm ra những ống trà chắt chiu được trọn vẹn hương vị của chè, của núi, của rừng và công sức của những người dân Bản Liền.
Chè Shan Tuyết sau khi hái về phải sao ngay để giữ được hương vị.
Những búp chè khô sẽ được nhồi vào ống tre
Quan trọng nhất quyết định hương vị chè ống lam chính là công đoạn chọn ống tre. Vàng A Bình cho biết, anh chọn những ống tre rừng già để tạo nên hương vị trà thượng hạng ít nơi nào có được
"Một ống trà lam nhìn đơn sơ vậy thôi, nhưng phải dành thời gian tới hơn nửa năm, trải qua rất nhiều công đoạn", Vàng A Bình cho biết. Lúc mới thử nghiệm, Bình cũng nhiều lần thất bại nhưng với tình yêu và tâm huyết dành cho những búp chè của quê hương, chàng trai dân tộc Tày đã và đang đưa trà Bản Liền đi xa hơn.
Khâu quan trọng nhất quyết định hương vị trà lam là quá trình sấy chè qua lửa vừa cầu kỳ vừa đậm chất riêng của người vùng cao.
Những ống trà được hơ trên lửa cho đến khi ống tre bắt lửa đều mà không bị cháy vỏ ngoài. Lúc này, những búp chè lèn chặt bên trong hút lấy nhựa cây mang hương thơm của núi rừng
Công đoạn này được những người phụ nữ trong gia đình chăm chút tỉ mỉ, cẩn thận, lật trở thường xuyên, để ống tre đượm lửa nhưng không bị cháy
Nếu như những thương hiệu trà lam ống tre khác chỉ qua công đoạn hơ lửa và bán ra thị trường, thì Vàng A Bình đã nghiên cứu và thử nghiệm trà lam của mình theo một cách cầu kỳ và dày công hơn.
Những ống trà được gác trên bếp củi 5 tháng, để trà khô hẳn và quyện vị khói bếp.
Đây là điểm độc đáo, khác biệt nhất của trà ống lam Bản Liền.
Khi thưởng thức tách trà ống lam có màu vàng sóng sánh như màu mật ong ấy, có thể cảm nhận được vị ngọt đậm đà của trà Shan Tuyết vùng cao, thoảng hương thơm của núi rừng quyện trong ống tre và đặc biệt là vị khói bếp đặc trưng, ấm áp, thơm nồng, không lẫn với trà của bất cứ nơi nào khác.
Không chỉ làm ống trà lam để bán ra thị trường, mang lại thu nhập cho gia đình và người dân địa phương trong mùa dịch, với sự hỗ trợ từ dự án "Nâng cao kinh tế và vị thế phụ nữ dân tộc thiểu số thông qua triển du lịch cộng đồng tại Bắc Hà" do Trung tâm Phát triển Kinh tế Nông thôn - CRED và dự án GREAT do Chính phủ Úc tài trợ, Vàng A Bình còn tham gia vào các chương trình du lịch trải nghiệm, tạo cơ hội cho du khách tự tay làm trà ống lam gác bếp, lưu giữ những kỷ niệm đẹp về đất và người Bắc Hà, Lào Cai.
