(Tổ Quốc) - Trong tổng số 53 triệu lao động hiện nay mới chỉ có 13 triệu người tham gia bảo hiểm bắt buộc và chỉ 200 nghìn người tham gia bảo hiểm tự nguyện.
Tại phiên thảo luận chiều 10/5 về Đề án cải cách chính sách xã hội, các đại biểu tham dự Hội nghị TƯ 7 đã đi sâu phân tích nhiều giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ Đề án đề ra, đặc biệt là việc thu hút, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm và việc đảm việc cân đối thu chi bền vững của quỹ bảo hiểm.
 Ảnh minh hoạ (Nguồn: Internet) |
Chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) bao gồm bảo hiểm hưu trí - tử tuất; bảo hiểm thất nghiệp; bảo hiểm ốm đau, thai sản và bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, với vai trò là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội luôn được Đảng, Nhà nước ta quan tâm phát triển và coi đó vừa là mục tiêu, vừa là động lực đối với sự phát triển bền vững đất nước cũng như thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa. Trong thời gian qua, hệ thống chính sách, pháp luật về BHXH đã không ngừng được bổ sung, hoàn thiện, ngày càng phù hợp hơn với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; góp phần quan trọng vào nhiệm vụ bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tiến bộ và công bằng xã hội để phát triển bền vững đất nước trong quá trình đổi mới, phát triển và hội nhập quốc tế.
Đề án cải cách chính sách bảo hiểm xã hội được xây dựng và trình Hội nghị Trung ương lần này hướng tới mục tiêu để BHXH thực sự là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, từng bước mở rộng vững chắc tiến tới thực hiện BHXH toàn dân. Phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và thực hiện chính sách BHXH tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu quả, tin cậy và minh bạch.
Phát biểu tại phiên thảo luận, các đại biểu đánh giá cao Đề án cải cách chính sách bảo hiểm xã hội lần này, cho rằng đề án được xây dựng công phu, bài bản, khoa học, có tính thực tiễn và khả thi cao. Nội dung đề án thể hiện được tính nhân văn, bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Đây là một Đề án lớn cần được triển khai đồng bộ với nhiều đề án, chương trình khác, mới đảm bảo sự thành công. Các ý kiến tập trung phân tích những giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ Đề án đề ra, đặc biệt là việc thu hút, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm, bảo đảm cân đối thu chi bền vững của quỹ. Bộ trưởng Bộ Lao động và Thương binh xã hội Đào Ngọc Dung nêu ý kiến, muốn phát triển được bảo hiểm xã hội thì phải chú ý phát triển kinh tế, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 5 về phát triển kinh tế tư nhân. Hiện nay chúng ta còn 15,6 triệu số hộ kinh doanh cá thể, thời gian tới phải tập trung cao phát triển bảo hiểm xã hội trong lực lượng này.
Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, cần ban hành chính sách nâng cao tính hấp dẫn của bảo hiểm xã hội và đồng thời Nhà nước có chủ trương hỗ trợ cho người khó khăn có thể tham gia bảo hiểm xã hội phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội.
“Hiện nay nhà nước đang thực hiện chủ trương đối với hộ nghèo hỗ trợ 30%, hộ cần nghèo 25% và người bình thường 10% để tham gia bảo hiểm xã hội. Nhưng thực ra những chủ trương này vừa qua chưa thực sự hấp dẫn. Vì trong thực tiễn người nghèo mà nhà nước hỗ trợ 30% thì cũng khó có thể tham gia được. Hiện nay 1 số nước như In-đô-nê-xi-a, Trung Quốc, đối với hộ nghèo hỗ trợ 60% và chúng ta có bài học Bảo hiểm y tế hiện nay có độ bao phủ lớn là chiếm tỷ trọng lớn từ đầu tư của nhà nước vào lĩnh vực này”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Nhận định về thời gian đóng bảo hiểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, nhằm hướng tới bảo hiểm xã hội toàn dân cần tăng bảo hiểm xã hội bắt buộc về đối tượng và quy mô, bởi trong tổng số 53 triệu lao động hiện nay mới chỉ có 13 triệu người tham gia bảo hiểm bắt buộc và chỉ 200 nghìn người tham gia bảo hiểm tự nguyện. Bên cạnh đó, Trung ương cũng cần cân nhắc việc thay đổi điều kiện chế độ hưu trí từ 20 năm tham gia bảo hiểm xã hội xuống 10 năm như trong Đề án.
“Đây là vấn đề hết sức thận trọng, có 10 năm đóng bảo hiểm là đã nghỉ hưu rồi mà trước đây là 20 năm. Khi thảo luận về vấn đề này Đảng, Đoàn Quốc hội chỉ đề nghị xuống 15 năm, mà 15 cũng là đột phá. Bây giờ xuống 10. 10 năm thì tình hình quỹ của chúng ta như thế nào? Đóng 10 năm nhưng hưởng hưu trí 22 năm, thậm chí tuổi thọ tăng hơn nữa thì thấy quỹ cân đối như thế nào?” Xảy ra mất cân đối giữa thu và chi. Cho nên không nên giảm quá sâu mà cùng lắm 15 năm đã là tích cực”, Phó Chủ tịch Quốc hội phân tích
Các đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn, và đề nghị có giải pháp nhằm hạn chế tình trạng số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần ngày càng tăng, điều đó làm mất đi ý nghĩa của việc đóng BHXH cũng như ảnh hưởng đến cân đối quỹ. Tỷ lệ này hiện nay là một người đóng thì một người rút. Ông Bùi Văn Cương, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nêu ý kiến: “Số lao động nhận 1 lần tăng cao. Tính giai đoạn 2012-2017 bình quân mỗi năm có 628 nghìn người hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần. Tức là 2 người tham gia vào bảo hiểm xã hội thì 1 người rút ra khỏi hệ thống. Do đó làm mất đi ý nghĩa đóng bảo hiểm xã hội được hưởng lương hưu, đảm bảo cuộc sống của họ khi tuổi già, không trở thành gánh nặng cho xã hội. Vì thế nên nghiên cứu tính toán quy định khi người lao động nhận trợ cấp 1 lần chỉ nhận phần người lao động đóng còn phần nhà nước hoặc người sử dụng lao động đóng thì không được nhận. Như vậy mới hạn chế người lao động xin hưởng bảo hiểm 1 lần và cũng tính toán để tránh câu chuyện hiện nay 19 năm vì không đủ 20 năm xin về hưởng trợ cấp 1 lần”
Tại phiên thảo luận, việc trốn đóng, nợ đọng bảo hiểm xã hội cho người lao động cũng được nhiều đại biểu quan tâm.
Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, tình trạng trốn, nợ đọng bảo hiểm xã hội không phải là vấn đề mới mà diễn ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố và nhiều doanh nghiệp thuộc các loại hình kinh tế, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và kể cả doanh nghiệp nhà nước.
Nhiều trường hợp doanh nghiệp xuất trình bảng lương của người lao động với cơ quan thuế cao hơn nhiều so với xuất trình sổ lương của người lao động với cơ quan bảo hiểm xã hội. Số nợ bảo hiểm xã hội ước tính đến giữa năm 2017 là gần 15 nghìn tỷ đồng./.
Hà Giang
