Chính sách bảo hiểm thất nghiệp có được kết quả như hiện nay là do đâu?

Bảo hiểm thất nghiệp đã thực sự phát huy vai trò, tính ưu việt của mình

Sau 12 năm thực hiện, nhất là sau khi chính sách bảo hiểm thất nghiệp được thực hiện theo Luật Việc làm, bảo hiểm thất nghiệp đã đạt được các kết quả đáng khích lệ, góp phần đảm bảo an sinh xã hội: Nếu năm 2009 mới chỉ có 5,9 triệu người tham gia bảo hiểm thất nghiệp thì đến hết năm 2020 thì tính đến ngày 31/12/2020, số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đạt khoảng 13,27 triệu người, với số tiền thu đạt 18.056 tỉ đồng.

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, đến hết năm 2020, hơn 1,1 triệu lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp, số người thất nghiệp có quyết định hưởng trợ cấp ước đạt khoảng 1,03 triệu, tăng 24% so cùng kỳ năm 2019; số tiền chi trả ước khoảng 16.000 tỉ đồng, tăng khoảng 33% so cùng kỳ. Trong số này, 43% lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp đến từ Hà Nội, TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An. 6 tháng đầu năm 2021, số người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp 6 tháng đầu năm 2021 là 348.318 người, tăng 18.868 người so với quý I năm 2021.

Mục đích của bảo hiểm thất nghiệp là ngăn ngừa sự bất ổn về kinh tế, xã hội; hỗ trợ, đào tạo nhằm giúp người lao động có cơ hội trở lại thị trường lao động, tìm việc làm mới; trợ cấp thất nghiệp và thay thế một phần thu nhập cho người lao động bị mất việc làm mà không phải lỗi của họ. Có thể nhận thấy được vai trò và mức độ hiệu quả của bảo hiểm thất nghiệp đối với các nền kinh tế đặc biệt là trong những giai đoạn khủng hoảng.

Đối với Việt Nam trong thời điểm hiện nay, khi dịch Covid-19 đã và đang tác động lớn đến kinh tế, xã hội của nước ta, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh phải tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô sản xuất, nhiều lao động mất việc làm ảnh hưởng tới thu nhập, đời sống thì bảo hiểm thất nghiệp đã thực sự phát huy vai trò, tính ưu việt của mình.

Chỉ tính riêng tháng 8/2021, cả nước có 511.915 người được chi trả bảo hiểm thất nghiệp, trong đó 500.883 người hưởng trợ cấp thất nghiệp, 11.031 người được hỗ trợ học nghề. 

Giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước

Có thể nói, chính sách bảo hiểm thất nghiệp có được kết quả như hiện nay là do công tác triển khai được thực hiện đồng bộ, kịp thời của ngành lao động, thương binh và xã hội từ Trung ương tới địa phương và có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban ngành có liên quan mà trong đó vai trò của hệ thống Trung tâm dịch vụ việc làm đã phát huy đầy đủ chức năng quản trị thị trường lao động thông qua việc thực thi chính sách bảo hiểm thất nghiệp, thực sự giúp người lao động đảm bảo, duy trì cuộc sống; giúp "hấp thụ sốc tự động" cho nền kinh tế; giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước khi không phải cấp kinh phí hỗ trợ cho người lao động chịu ảnh hưởng nặng nề từ dịch bệnh. 

Ngoài ra, các Trung tâm còn có vị thế đặc thù để đẩy mạnh hoạt động thu thập thông tin về thị trường lao động, nắm bắt, cập nhật tình hình biến động lao động, khai thác vị trí việc làm trống để tư vấn, giới thiệu việc làm cho người lao động và cung cấp thông tin cho người sử dụng lao động, góp phần điều tiết thị trường giảm tỷ lệ thất nghiệp. 

Thời gian qua, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhằm hạn chế việc tập trung đông người, các Trung tâm đã chủ động thông tin cho người lao động về việc không phải trực tiếp đến Trung tâm để thực hiện các thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp. … Để hỗ trợ tốt nhất cho người lao động, các Trung tâm vừa đảm bảo các yêu cầu về phòng chống dịch vừa phải bố trí cán bộ thực trực để đảm bảo đáp ứng đầy đủ nhu cầu của người lao động. Cùng với đó là đẩy mạnh hoạt động thu thập thông tin về thị trường lao động để nắm bắt, cập nhật tình hình biến động lao động, khai thác vị trí việc làm trống nhằm phục vụ cho việc thực hiện nhiệm vụ tư vấn, giới thiệu việc làm cho người lao động và cung cấp thông tin về thị trường lao động cho người sử dụng lao động, góp phần điều tiết thị trường lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp. 

Với bản chất bảo hiểm thất nghiệp xuất phát từ quan hệ lao động và hoạt động chủ yếu dựa trên tình trạng việc làm của người lao động, bảo hiểm thất nghiệp là một công cụ quản trị thị trường lao động hữu hiệu, gắn bó chặt chẽ với các chính sách việc làm, thị trường lao động chủ động, chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm, chính sách tín dụng vay vốn tạo việc làm, dịch vụ việc làm, thông tin thị trường lao động… Chính vì vậy, trong quá trình xây dựng, sửa đổi, bổ sung chính sách và việc tổ chức thực hiện bảo hiểm thất nghiệp với sự tham gia của các chuyên gia tư vấn quốc tế, các cơ quan, ban ngành xác định rõ bảo hiểm thất nghiệp phải gắn liền với các cơ quan điều phối, kết nối, hỗ trợ thị trường lao động ở Trung ương và địa phương và phải do cơ quan dịch vụ việc làm công trực tiếp thực hiện. 

Theo đó, các Trung tâm dịch vụ việc làm công phải từng bước đổi mới mô hình tổ chức thực hiện trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin và cải cách thủ tục hành chính nhằm đảm bảo việc thực hiện bảo hiểm thất nghiệp đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia.