(Tổ Quốc) - Trong kỷ nguyên của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, sở hữu trí tuệ sẽ có vai trò rất lớn, đặc biệt trong phát triển giá trị quyền sở hữu trí tuệ
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra từ những năm 2000 gọi là cuộc cách mạng số, thông qua các công nghệ như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR), tương tác thực tại ảo (AR), mạng xã hội, điện toán đám mây, di động, phân tích dữ liệu lớn (SMAC)... để chuyển hóa toàn bộ thế giới thực thành thế giới số.
Mọi hành vi nghề nghiệp, cách thức kinh doanh trong thế giới số sẽ thay đổi, biến đổi hoàn toàn. Sẽ xuất hiện nhiều ngành nghề như tạo ra hệ thống sensor, đưa vào các hệ thống có sẵn để chuyển đổi thế giới thực sang thế giới số.
Trong kỷ nguyên của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, sở hữu trí tuệ sẽ có vai trò rất lớn, đặc biệt trong phát triển giá trị quyền sở hữu trí tuệ (SHTT). Quyền SHTT sẽ trở thành công cụ quyết định sức mạnh cạnh tranh của công nghệ đối với các chủ thể khiến mọi tổ chức, doanh nghiệp phải tìm cách tạo ra, nắm và sở hữu tài sản trí tuệ để phát triển bền vững.
Đối với doanh nghiệp, quyền sở hữu trí tuệ là tài sản vô hình của doanh nghiệp – ngày càng khẳng định vai trò là yếu tố cơ bản tạo nên giá trị của doanh nghiệp và tính cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường, giá trị tài sản trí tuệ ngày càng lớn hơn so với giá trị các tài sản hữu hình khác, điều này được minh chứng qua các tập đoàn đa quốc gia như Apple, Google, IMB.
Tuy nhiên, theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà – Chủ tịch Công ty Luật TNHH SB LAW, hiện nay, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ. Tình trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn chưa có chiều hướng thuyên giảm. Nhiều hàng hóa trong nước có uy tín bị làm giả, làm nhái. Điều này gây thiệt hại cho người tiêu dùng, xâm phạm quyền của các chủ sở hữu, làm cho các doanh nghiệp sụt giảm về doanh số và lợi nhuận.
Hàng hóa có thương hiệu càng lớn thì tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trị tuệ càng nhiều và mức độ vi phạm không ngừng gia tăng. Từ đồng hồ, máy tính, giày dép, quần áo, túi xách, mỹ phẩm đến bánh kẹo, bột ngọt, bia đều bị đánh cắp thương hiệu làm mất uy tín nhà sản xuất và thiệt hại lớn cho người tiêu dùng.
Không ít trường hợp các doanh nghiệp Việt nhận được bài học đau xót khi xem nhẹ giá trị thương hiệu nên đã không đăng ký bản quyền, rồi bị đối thủ nước ngoài đăng ký và lấy mất thương hiệu như trường hợp của cà phê Buôn Ma Thuột, nước mắm Phú Quốc, võng xếp Duy Lợi, …. Trong khi đó, các tên tuổi khác như Vinamit, Trung Nguyên phải rất vất vả và tốn nhiều chi phí mới giành lại được thương hiệu của mình tại Trung Quốc và Mỹ.
Tình trạng này diễn ra đã gây nên những ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế, sự ổn định của thị trường và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dùng. Nó cũng là nguyên nhân làm hạn chế sự sáng tạo và khiến các nhà đầu tư băn khoăn khi đến với thị trường Việt Nam.
Trên thế giới, yếu tố tạo nên sự khác biệt về giá trị một công ty không còn nằm ở quy mô các tài sản hữu hìnhnhư bất động sản, nhà xưởng, máy móc, … mà chính các tài sản vô hình mới là nhân tố thay đổi cuộc chơi.
Tuy nhiên, tại Việt Nam không nhiều công ty Việt Nam quan tâm đến giá trị tài sản vô hình ngoại trừ một số doanh nghiệp lớn. Theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà, các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp cần sử dụng SHTT như động lực cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy thương mại và đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Đối với các doanh nghiệp trong nước, cần chú trọng đăng ký SHTT nếu có sáng chế, nhãn hiệu hàng hóa, tên thương mại, kiểu dáng công nghiệp.
Đồng thời, cần có có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các doanh nghiệp, hiệp hội và cơ quan quản lý nhà nước để ngăn chặn hành vi vi phạm SHTT một cách kịp thời, hạn chế thiệt hại cho doanh
Còn theo ông Trần Văn Minh, Phó Chánh Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc chú trọng tới quyền sở hữu trí tuệ và khoa học công nghệ cần phải được tập trung ưu tiên, đầu tư bởi đây sẽ là yếu tố cốt lõi tạo nên thành công của doanh nghiệp. Việc cập nhật thông tin, nâng cao nhận thức sẽ giúp doanh nghiệp chủ động bảo vệ những tài sản vô hình, hữu hình và ý thức tuân thủ pháp luật về sở hữu trí tuệ nhằm nâng cao sức cạnh tranh, chủ động hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.
