(Tổ Quốc) - Đại dịch cúm năm 1918-1919 được coi là đại dịch tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ. Liệu Covid-19 cuối cùng có trở nên tồi tệ hơn đại dịch cúm hay không? Các chuyên gia sẽ trả lời.
Số người tử vong do Covid-19 ở Mỹ hiện đã tương đương số người tử vong do đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918-1919 - khoảng 675.000 người, AP đưa tin.
Vào khoảng 1 thế kỷ trước, dân số Mỹ chỉ bằng 1/3 so với ngày nay, có nghĩa là đại dịch cúm có tỷ lệ tử vong cao hơn nhiều so với Covid-19. Nhưng cuộc khủng hoảng Covid-19 vẫn là một thảm kịch theo đúng nghĩa của nó, AP viết.
Giống như đại dịch cúm Tây Ban Nha, Covid-19 có thể không bao giờ biến mất hoàn toàn. Thay vào đó, các nhà khoa học cảnh báo nó sẽ trở thành một loại bệnh theo mùa nhẹ khi khả năng miễn dịch của con người được tăng cường thông qua việc tiêm vaccine và nhiễm bệnh. Nhưng điều đó này có thể mất thời gian.
"Chúng tôi hy vọng nó sẽ giống như bị cảm lạnh, nhưng không có gì đảm bảo", nhà sinh vật học Rustom Antia của Đại học Emory, cho biết. Ông Antia dự đoán viễn cảnh lạc quan này có thể xảy ra trong vài năm tới.
Hiện tại, đại dịch Covid-19 vẫn còn đang diễn biến phức tạp ở Mỹ và các khu vực khác trên thế giới.
Trong khi sự gia tăng các ca nhiễm mới do biến thể Delta gây ra có thể đã lên đến đỉnh, số ca tử vong ở Mỹ vẫn ở mức trung bình hơn 1.900 người một ngày, mức cao nhất kể từ đầu tháng 3. Tổng số người chết vì Covid-19 ở Mỹ là hơn 674.000 tính đến ngày 20/9, theo dữ liệu do Đại học Johns Hopkins (Mỹ) thu thập, nhưng con số thực tế được cho là cao hơn.
Số ca nhiễm có thể tăng đột biến vào mùa đông, với mô hình dự đoán của Đại học Washington cho thấy sẽ có thêm 100.000 người Mỹ chết vì Covid-19 tính đến ngày 1 tháng 1 năm 2022, điều này sẽ nâng tổng số ca tử vong lên 776.000 người.
Đại dịch cúm năm 1918-1919 đã khiến 50 triệu người tử vong toàn cầu vào thời điểm mà dân số thế giới chỉ bằng 1/4 hiện nay. Số ca tử vong trên toàn cầu do Covid-19 hiện là hơn 4,6 triệu.
Số người tử vong tại Mỹ do bệnh cúm Tây Ban Nha là một phỏng đoán sơ bộ do hồ sơ không đầy đủ và khoa học thời đó chưa hiểu biết nhiều về nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Con số 675.000 là con số ước tỉnh bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (Mỹ).
Các bệnh nhân cúm trong một bệnh viện gần Trại Funston (nay là Fort Riley) ở Kansas, Mỹ, năm 1918. Ảnh: AP Photo / National Museum of Health
Đại dịch Covid-19 có thể chấm dứt nếu virus dần dần suy yếu và hệ thống miễn dịch của con người học được cách tấn công nó. Tiêm phòng và sống sót sau khi nhiễm bệnh là những cách chính để cải thiện hệ thống miễn dịch. Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ cũng nhận được một số khả năng miễn dịch từ mẹ.
Theo kịch bản lạc quan đó, học sinh khi mắc bệnh nhẹ sẽ được ‘rèn luyện’ hệ miễn dịch. Khi lớn lên, những đứa trẻ đó sẽ có khả năng miễn dịch ‘ghi nhớ’, do đó, khi chúng già đi và trở thành đối tượng dễ bị tổn thương, virus corona sẽ không nguy hiểm hơn virus gây cảm lạnh.
Điều tương tự cũng xảy ra đối với thanh thiếu niên được tiêm chủng ngày nay. Hệ thống miễn dịch của các em sẽ trở nên mạnh mẽ hơn thông qua vaccine hoặc nhiễm bệnh nhẹ.
Nhà sinh vật học Antia dự đoán "tất cả chúng ta sẽ bị nhiễm bệnh. Điều quan trọng là liệu bệnh có nặng hay không".
Một điều tương tự đã xảy ra với virus cúm H1N1, thủ phạm của đại dịch cúm năm 1918-1919. Nó gặp quá nhiều người có miễn dịch tốt, và cuối cùng đã suy yếu do đột biến. H1N1 vẫn còn lưu hành cho đến ngày nay, nhưng khả năng miễn dịch có được thông qua tiêm phòng và nhiễm bệnh đã chiến thắng nó.
Tiêm phòng cúm hằng năm hiện nay bảo vệ chống lại H1N1 và một số chủng cúm khác. Cúm khiến từ 12.000 đến 61.000 người Mỹ tử vong mỗi năm, nhưng xét trung bình, đó là một vấn đề theo mùa và có thể kiểm soát được.
Liệu Covid-19 có tồi tệ hơn bệnh dịch cúm?
Trước Covid-19, đại dịch cúm năm 1918-1919 được coi là đại dịch gây chết chóc nhất trong lịch sử nước Mỹ. Liệu Covid-19 cuối cùng có trở nên tồi tệ hơn đại dịch cúm hay không vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.
Còn ở thời điểm hiện tại, có thể thấy bệnh cúm năm 1918-1919 tồi tệ hơn Covid-19.
Nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân COVID-19 tại Mỹ.
Lây lan bởi sự di chuyển của người dân trong Thế chiến thứ nhất, đại dịch cúm năm 1918-1919 đã giết chết những người trưởng thành trẻ, khỏe mạnh với số lượng lớn. Không có vaccine để làm chậm sự lây lan của bệnh và không có thuốc kháng sinh để điều trị các ca nhiễm khuẩn thứ phát. Và, tất nhiên, thế giới lúc đó có nền dân số nhỏ hơn nhiều.
Tuy nhiên, sự di chuyển của người dân hiện nay trên toàn cầu đang có nguy cơ khiến tình hình dịch Covid-19 xấu đi. Phần lớn thế giới vẫn chưa được tiêm chủng. Và virus corona ẩn chứa đầy bất ngờ.
Nhà sử học y khoa, tiến sĩ Howard Markel từ Đại học Michigan (Mỹ), cho biết ông đã rất kinh ngạc trước mức độ tàn phá mà đại dịch Covid-19 gây ra cho hành tinh. Tốc độ tiêm chủng chậm trễ của Mỹ là điều mới nhất khiến ông ngạc nhiên.
Chỉ dưới 64% dân số Mỹ đã được tiêm ít nhất một liều vaccine COVID-19, với tỷ lệ ở từng tiểu bang dao động từ 77% ở Vermont và Massachusetts đến khoảng 46-49% ở Idaho, Wyoming, Tây Virginia và Mississippi .
Tiêm vaccine COVID-19 tại Mỹ.
Trên toàn cầu, khoảng 43% dân số đã được tiêm ít nhất một liều vaccine, theo Our World in Data, với một số quốc gia châu Phi chỉ mới bắt đầu triển khai những liều vaccine đầu tiên.
Tiến sĩ Jeremy Brown, giám đốc nghiên cứu chăm sóc khẩn cấp tại Viện Y tế Quốc gia (Mỹ), người đã viết một cuốn sách về bệnh cúm, cho biết: "Chúng tôi biết rằng tất cả các đại dịch sẽ kết thúc. Đại dịch có thể gây ra những điều khủng khiếp trong lúc nó hoành hành".
Tiến sĩ Brown nói Covid-19 có thể ít gây chết người hơn ở Mỹ nếu nhiều người tiêm chủng sớm hơn, "và chúng ta vẫn còn cơ hội để xoay chuyển tình thế".
Các loại vaccine hiện tại hoạt động rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong do các biến thể Covid-19 hiện hành.
Nhà sinh vật học Antia cho biết điều quan trọng đối với các nhà khoa học là phải đảm bảo SARS-CoV-2 không biến đổi đủ nhiều để né vaccine hoặc gây ra bệnh nặng ở trẻ em chưa được tiêm chủng.
Một giám đốc điều hành của Pfizer cho biết nếu virus biến đổi đáng kể, một loại vaccine mới sử dụng công nghệ giống vaccine Pfizer và Moderna có thể được sản xuất trong 110 ngày. Công ty đang nghiên cứu xem liệu các vaccine hiện tại có cần sử dụng hằng năm để duy trì khả năng miễn dịch cao hay không.
Một điểm cộng: SARS-CoV-2 đột biến với tốc độ chậm hơn virus cúm, Ann Marie Kimball, giáo sư dịch tễ học đã nghỉ hưu của Đại học Washington, cho biết.
Vậy liệu Covid-19 có thể vượt qua đại dịch cúm năm 1918-1919 để trở thành bệnh dịch tồi tệ nhất trong lịch sử nhân loại không?
"Câu trả lời có thể là không. Chúng ta có nhiều khả năng kiểm soát nhiễm trùng hơn, nhiều khả năng hỗ trợ người bệnh hơn. Chúng ta có y học hiện đại", giáo sư Kimball nói. "Nhưng chúng ta có nhiều người hơn và di chuyển nhiều hơn rất nhiều... Điều đáng lo ngại là cuối cùng sẽ có một biến thể né được một loại vaccine cụ thể".
Điều bạn có thể làm bây giờ là đến nhà thuốc để tiêm vaccine Covid-19, giáo sư Kimball đưa ra lời khuyên.
(Nguồn: AP)
