Cứ 10 ca mắc đái tháo đường có 6 ca biến chứng tại mắt: Bệnh âm thầm, đa số người bệnh không biết cho đến khi tiến triển nặng

Ngày 16/6/2203 tại Hà Nội, Cục Quản lý Khám chữa bệnh đã phổ biến "Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý Bệnh võng mạc đái tháo đường" cho hơn 700 điểm cầu trực tuyến cho các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, Sở Y tế, các bệnh viện trực thuộc Sở Y tế và đại diện các Khoa, Phòng liên quan có đến công tác chẩn đoán, điều trị và quản lý Bệnh võng mạc.

Ông Vương Ánh Dương- Phó Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh, cho biết, đái tháo đường (ĐTĐ) là một trong những bệnh không lây nhiễm phổ biến trên thế giới. Năm 2021, theo báo cáo của Hiệp hội đái tháo đường thế giới (IDF Diabetes Atlas), tỷ lệ bệnh ĐTĐ ở người lớn đã tăng gấp 3 lần so với năm 2000, từ 151 triệu người lên 537 triệu người (chiếm 10,5% dân số thế giới). Tại Việt Nam trong vòng 10 năm qua, bệnh đái tháo đường đã có mức gia tăng nhanh (từ 2,7% dân số năm 2002, lên 5,4% năm 2012; 7,06% năm 2021 trong độ tuổi điều tra 18-69), với gần 4,5 triệu người mắc bệnh.

Đái tháo đường (ĐTĐ) là một nhóm các bệnh lý chuyển hóa đặc trưng bởi tăng glucose máu. Tăng glucose máu mạn tính trong đái tháo đường sẽ gây tổn thương nhiều cơ quan, đặc biệt là mắt, thận, thần kinh, tim và mạch máu. Người ta thấy rằng cứ 10 ca ĐTĐ thì đã có 6 ca biến chứng tại mắt, đặc biệt là bệnh võng mạc do đái tháo đường khoảng từ 20% đến 35% người mắc ĐTĐ, đây là nguyên nhân gây bệnh lý bán phần sau phổ biến nhất hiện nay.

Bệnh võng mạc đái tháo đường (VMĐTĐ) là biến chứng của bệnh ĐTĐ, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực và mù lòa trên thế giới. Bệnh diễn ra âm thầm, đa số người bệnh mắc bệnh VMĐTĐ thường không biết cho đến khi tiến triển nặng, không thể hồi phục ngay cả được điều trị.

Tổn thương võng mạc do đái tháo đường biểu hiện rất đa dạng như: tăng sinh mạch máu võng mạc, phù hoàng điểm, xuất huyết, xuất tiết, bong võng mạc v.v. Những tổn thương này sẽ gây suy giảm thị lực hoặc mù lòa không hồi phục, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của bệnh nhân, gia tăng gánh nặng kinh tế cho bản thân người bệnh, gia đình và xã hội. Hậu quả của tình trạng này là gần 2 triệu bệnh nhân đái tháo đường ở Việt Nam đang có nguy cơ mất thị lực.

Nhận thức được tầm quan trọng của bệnh ĐTĐ nói chung và bệnh VMĐTĐ nói riêng, Bộ Y tế đã tham mưu cho Chính phủ để ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng chống mù lòa đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 và phòng chống bệnh về mắt liên quan đến ĐTĐ là một trong những nội dung quan trọng của Chiến lược này.

Cục Quản lý Khám, chữa bệnh và Bệnh viện Mắt Trung ương; Bệnh viện Nội tiết TW cùng nhiều đơn vị liên quan đã phối hợp xây dựng, ban hành hướng dẫn chuyên môn là Quyết định số 2558/QĐ-BYT ngày 20/9/2022 của Bộ Y tế "Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý Bệnh võng mạc đái tháo đường"; Quyết định số: 2557/QĐ-BYT ngày 20/9/2022 của Bộ Y tế Về việc ban hành Tài liệu chuyên môn "Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chụp ảnh đáy mắt không huỳnh quang phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường".

Việc xây dựng Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý Bệnh võng mạc đái tháo đường, áp dụng chung trên toàn quốc là hết sức cần thiết. Một trong những điểm quan trọng là giúp các đơn vị tăng cường nhận thức về quản lý bệnh VMĐTĐ bao gồm khám phát hiện sớm và phân cấp quản lý tại các tuyến theo mức độ bệnh.

Việc khám sớm là cần thiết để phát hiện các tổn thương trên võng mạc và kịp thời chuyển bác sĩ chuyên khoa mắt khám và điều trị tránh nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn, mù lòa. Bên cạnh đó, phân cấp quản lý giữa các tuyến cũng giúp thuận lợi trong việc theo dõi người bệnh bị bệnh VMĐTĐ, giảm gánh nặng cho hệ thống y tế tuyến trên.