Đà Nẵng: Đề nghị xét công nhận hiện vật Đài thờ Đồng Dương 22.24 là bảo vật quốc gia

Ảnh: Xuân Sơn/Báo Đà Nẵng

Được khai quật vào năm 1902, những hiện vật liên quan đến di tích Đồng Dương tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm (Đà Nẵng) cho thấy giá trị đặc biệt của nền văn hóa Champa, trong đó có những đài thờ hoành tráng, đặc biệt là đài thờ Đồng Dương 22.24.

Đài thờ Đồng Dương 22.24 được làm bằng bằng sa thạch, có niên đại vào cuối thế kỷ IX - đầu thế kỷ X; cao 197cm, dài 396cm, rộng 354cm. Đài thờ gồm 24 khối đá ghép lại với nhau tạo nên cấu trúc đài thờ với 4 bộ phận: Đế, bệ thờ lớn mặt bằng hình vuông, trên bệ thờ lớn là bệ thờ nhỏ cũng hình vuông và một bệ thờ cao hơn áp vào mặt sau của bệ thờ lớn. Đây là hiện vật độc bản, hình thức độc đáo, có giá trị đặc biệt tiêu biểu cho một khuynh hướng, một phong cách, một thời đại.

Theo đánh giá, đài thờ Đồng Dương 22.24 đáp ứng các tiêu chí để được công nhận là bảo vật quốc gia, là đài thờ đầy đủ, hoàn chỉnh, độc đáo nhất, nguyên gốc độc bản với các nội dung được thể hiện qua hình thức riêng biệt, không trộn lẫn với bất cứ đài thờ nào khác trong nền văn hóa Champa tại Việt Nam.

Đài thờ cũng là bằng chứng vật chất độc đáo, thể hiện giai đoạn Phật giáo thịnh hành và phát triển nhất trong lịch sử của vương quốc Champa, đánh dấu một giai đoạn phát triển riêng biệt so với các thời kỳ khác của vương quốc này nói riêng và văn hóa Champa nói chung, là cứ liệu quan trọng cho công tác nghiên cứu văn hóa, tín ngưỡng, kiến trúc... Những đường nét điêu khắc và hoa văn trên hiện vật cũng là yếu tố đặc trưng tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật Đồng Dương.

Thông tư 13/2010/TT-BVHTTDL ngày 30/12/2010 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) quy định, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị, Hồ sơ hiện vật các văn bản có liên quan, Bộ trưởng Bộ VHTTDL sẽ giao Hội đồng giám định di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia của Bộ thẩm định hiện vật và Hồ sơ hiện vật.

Tiếp đến, trong thời 10 ngày, kể từ ngày có kết quả thẩm định của Hội đồng giám định cổ vật, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa sẽ báo cáo Bộ trưởng xem xét, quyết định việc gửi văn bản đề nghị Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia thẩm định hiện vật và Hồ sơ hiện vật.

Sau khi có ý kiến thẩm định của Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, Bộ VHTTDL sẽ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định công nhận bảo vật quốc gia.

Bảo vật quốc gia phải đáp ứng các tiêu chí theo Luật sửa đổi bổ sung một số Điều của Luật Di sản năm 2009 như sau: Là hiện vật gốc độc bản; Là hiện vật có hình thức độc đáo; Là hiện vật có giá trị đặc biệt liên quan đến một sự kiện trọng đại của đất nước hoặc liên quan đến sự nghiệp của anh hùng dân tộc, danh nhân tiêu biểu; hoặc là tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng về giá trị tư tưởng, nhân văn, giá trị thẩm mỹ tiêu biểu cho một khuynh hướng, một phong cách, một thời đại; hoặc là sản phẩm được phát minh, sáng chế tiêu biểu, có giá trị thực tiễn cao, có tác dụng thúc đẩy xã hội phát triển ở một giai đoạn lịch sử nhất định; hoặc là mẫu vật tự nhiên chứng minh cho các giai đoạn hình thành và phát triển của lịch sử trái đất, lịch sử tự nhiên.