Đại biểu Quốc hội đề nghị quy định thu hồi đất, phát triển quỹ đất cho hoạt động du lịch trong Luật đất đai

Hạn chế tình trạng đầu cơ, thu gom đất trồng lúa nhưng sử dụng không đúng mục đích

Nêu ý kiến thảo luận, liên quan tới quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm, đại biểu Huỳnh Thanh Phương - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh bày tỏ thống nhất lựa chọn phương án một. Cụ thể, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm không có quyền bán, quyền thế chấp và quyền góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất thuê.

Theo đại biểu, phương án này phát huy được hiệu quả sử dụng đất, đảm bảo an toàn đất do nhà nước giao cho đơn vị sự nghiệp công lập, tránh được những rủi ro gây thất thoát nguồn lực đất đai của Nhà nước....

Về điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, đại biểu đề xuất chọn phương án một. Theo đại biểu, Báo cáo tiếp thu, giải trình đã phân tích những ưu điểm, nhược điểm của các phương án. Có thể thấy, dù chọn phương án nào cũng sẽ có tác động rất lớn trong thực tế vì việc mở rộng đối tượng là cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa là cách tiếp cận hoàn toàn mới so với luật hiện hành.

Mặt khác, trước đây chưa thực hiện nội dung này nên cũng chưa có cơ sở để tổng kết từ thực tiễn. Phương án này đảm bảo đối tượng nhận quyền sử dụng đất trồng lúa sử dụng đất đúng mục đích, hạn chế tình trạng đầu cơ, thu gom đất trồng lúa nhưng sử dụng không đúng mục đích. Nếu kiểm soát không chặt chẽ, tình trạng lợi ích nhóm có thể xảy ra trong việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lúa sang đất phi nông nghiệp.

Khung pháp lý về phát triển cơ sở hạ tầng du lịch hiện chưa đầy đủ

Góp ý về nội dung thu hồi đất phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng đồng tại Điều 76, đại biểu đề nghị bổ sung trường hợp thu hồi đất đối với các khu vui chơi, giải trí, tổ hợp đa năng bên cạnh kinh doanh thương mại, dịch vụ, du lịch vào Khoản 27 được thiết kế tại phương án một.

Theo đại biểu, các chuyên gia kinh tế cho rằng, khung pháp lý về phát triển cơ sở hạ tầng du lịch hiện nay chưa đầy đủ, chưa thuận lợi và khuyến khích các tổ chức, cá nhân tiếp cận nguồn lực đất đai để phát triển cơ sở hạ tầng du lịch.

Phạm vi điều chỉnh của Luật Du lịch không bao gồm việc xây dựng và hình thành phát triển hạ tầng du lịch và tài nguyên du lịch. Trong khi đó, các lĩnh vực khác được hỗ trợ tiếp cận được đất đai để thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh thông qua việc nhà nước thực hiện thu hồi đất.

Do vây, việc Luật Đất đai không có quy định tiếp cận đất đai đối với tổ chức, cá nhân để phát triển du lịch, dịch vụ sẽ không khuyến khích phát triển hạ tầng du lịch và tạo ra sự không bình đẳng đối với các thành phần kinh tế khác trong tiếp cận đất đai.

Theo đại biểu, việc giao các tổ chức, cá nhân thực hiện các dư án nhà ở thương mai hoặc khu đô thị mới kết hợp với kinh doanh thương mại, dịch vụ, du lịch, khu vui chơi giải trí, tổ hợp đa năng được coi là dự án trọng điểm của địa phương sẽ góp phần phát triển kinh tế xã hội của địa phương, đồng bộ hóa phát triển đô thị kết hợp với du lịch, thương mại và hình thành nên các khu đô thị mới với trung tâm tài chính thương mại, du lịch thu hút đầu tư quốc tế và khách du lịch trong nước. Đây cũng là mô hình đang được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Để du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và nâng tỷ trọng khu vực dịch vụ trong GDP lên 50% thì cần đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật ngành du lịch. Đây là một trong những nhiệm vụ, giải pháp được đề ra tại Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Do vậy việc quy định thu hồi đất, phát triển quỹ đất cho hoạt động du lịch là cần thiết trong Luật đất đai.

Mặt khác, theo đại biểu quy định pháp luật hiện nay đã cho phép đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án thương mai dịch vụ nhưng hiện nay còn thiếu cơ chế thu hồi đất đối với các dự án này, dẫn đến những ách tắc trong phát triển các dự án du lịch, khu vui chơi giải trí và tổ hợp đa chức năng.

Cụ thể, việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án du lịch, dịch vụ có thể thông qua hình thức đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư theo quy định tại Nghị định 25 của Chính phủ. Tuy vậy, một trong những điều kiện để thực hiện đấu thầu đó là dự án phải thuộc trường hợp nhà nước thu hồi đất, trong khi đó Luật Đất đai không có quy định về thu hồi đất để phát triển các dự án du lịch, đây là vướng mắc chính trong việc phát triển các dự án du lịch.

"Do vậy, việc quy định thu hồi đất và thực hiện đấu thầu đối với các dự án du lịch, thương mại là xuất phát từ yêu cầu thực tế hiện nay", đại biểu bày tỏ.

Mở rộng đối tượng cho thuê đất không qua đấu giá

Phát biểu thảo luận, đại biểu Hà Đức Minh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai, đánh giá cao dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã tiếp thu và giải trình đầy đủ các ý kiến của đại biểu Quốc hội đã đảm bảo cho ba nội hàm: công tác quản lý của nhà nước, quyền lợi của Nhân dân; trách nhiệm và lợi ích của các tổ chức và doanh nghiệp.

Đóng góp ý kiến tại Điều 80 dự thảo luật, theo đó điểm b khoản 1 quy định: kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc quyết định đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư công; quyết định phê duyệt dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác thông tư; quyết định Chấp thuận chủ trương đầu tư; quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư; quyết định chấp thuận nhà đầu tư theo quyết định của pháp luật đầu tư đối với dự án đầu tư theo thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư của Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ. Đại biểu băn khoăn những dự án thực hiện theo Luật Đầu tư thuộc thẩm quyền cấp tỉnh thuộc trường hợp thu hồi đất sẽ được thực hiện như thế nào?

Tại khoản 2 Điều 121 quy định về nhà nước cho thuê đất, thu tiền thuế đất một lần cho cả thời gian thuê trong một số trường hợp, đặc biệt là mở rộng cho các dự án về du lịch. Tuy nhiên, theo đại biểu, thực hiện chủ trương của Đảng về đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư các công trình cung cấp dịch vụ công như y tế, giáo dục và môi trường cần nghiên cứu đối tượng này được trả tiền thuế đất một lần.

Đại biểu cho rằng, để phát triển kinh tế xã hội mà nhà nước phải thu hồi đất thương mại dịch vụ, không phải đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp như đất trụ sở cơ quan, đất nhà hàng, siêu thị, khách sạn, trạm xăng, trạm dừng nghỉ, trạm sạc điện xe… thì người thu hồi đất sẽ không được thuê đất để tiếp tục kinh doanh nữa. Muốn kinh doanh phải đi tìm đất đấu giá nhưng nếu đấu giá không được người khác chúng, đương nhiên người bị thu hồi đất phải dừng hoạt động đóng cửa, sa thải người lao động. Như vậy không đảm bảo quyền tiếp cận đất đai của người đang sử dụng đất, không đảm bảo công bằng trong việc tiếp cận đất đai. Đại biểu đề nghị nghiên cứu mở rộng đối tượng cho thuê đất không qua đấu giá đối với trường hợp này để tiếp tục duy trì sản xuất kinh doanh theo nguyên tắc thu hồi thì phải bố trí lại để tái sản xuất.