Đại biểu Quốc hội: Làm rõ quy định về hợp tác đầu tư dầu khí tại nước ngoài để tránh gây thiệt hại kinh tế cho Nhà nước

Sáng 15/6, tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 3, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Dầu khí (sửa đổi).

Tránh gây nên những thiệt hại về kinh tế cho Nhà nước

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa) bày nhất trí với những nội dung được nêu trong dự thảo Luật dầu khí, dự thảo đã nêu được gần như toàn bộ hoạt động dầu khí trên lãnh thổ Việt Nam, xác định được phạm vi và đối tượng điều chỉnh.

Theo đại biểu, thực chất hoạt động dầu khí liên quan đến những hoạt động sản xuất, kinh doanh dầu khí đã được quy định trong các văn bản luật khác của Nhà nước đã ban hành như Bộ luật dân sự, Luật đủ hầu, Luật Quy hoạch, Luật kế toán, kiểm toán. Tuy nhiên, do nhiều đặc thù của ngành dầu khí nên cần phải có những quy định riêng, đặc thù của ngành với những nội dung như điều tra cơ bản về dầu khí, lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng dầu khí, cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, triển khai thực hiện hoạt động dầu khí, ưu đãi trong hoạt động dầu khí, công tác kế toán, kiểm toán, quyết toán đối với hợp đồng dầu khí, quyền, nghĩa vụ của nhà thầu… Do vậy, quy định như Điều 4 về áp dụng là dầu khí, các luật có liên quan, pháp luật nước ngoài, thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế là hoàn toàn phù hợp.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh nêu rõ, dự thảo Luật quy định về điều tra cơ bản về dầu khí vào hoạt động dầu khí trong phạm vi đất liền, hải đảo, vùng biển của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tuy nhiên, hoạt động dầu khí của Tập đoàn dầu khí Việt Nam không chỉ bó hẹp trong lãnh thổ Việt Nam mà còn có nhiều dự án hợp tác về dầu khí các quốc gia khác trên thế giới.

Do đó, đại biểu cho rằng, trong dự thảo Luật cần mở rộng phạm vi điều chỉnh và bổ sung một chương riêng để làm rõ quy định về hợp tác đầu tư hoạt động dầu khí Việt Nam tại nước ngoài, quy định rõ những nội dung nào cần tuân thủ những quy định gì để tránh gây nên những thiệt hại về kinh tế cho Nhà nước.

Nêu ý kiến, đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị) cho rằng, dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) lần này nhằm đáp ứng yêu cầu tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài và khu vực tư nhân vào lĩnh vực dầu khí. Đó là việc làm cần thiết, đúng đắn và phù hợp với chính sách của Nhà nước về dầu khí.

Theo đại biểu Hoàng Đức Thắng, thực tế chúng ta đã có các quan hệ hợp tác với nước ngoài, thu hút đầu tư khu vực tư nhân, hoạt động dầu khí, kể cả đầu tư ra ngoài nước trong lĩnh vực dầu khí, liên doanh, liên kết khai thác, sản xuất, chế biến dầu khí. Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa thể hiện rõ nét được quan điểm, chủ trương, chính sách này. Mặc dù một số nội dung có đề cập rải rác trong dự thảo Luật nhưng còn rất đơn giản, chưa thể hiện được các quan hệ hợp tác quốc tế cũng như xã hội hóa đầu tư, liên doanh, liên kết trong lĩnh vực dầu khí.

Trước những lý do trên, đại biểu Hoàng Đức Thắng đề nghị cần thiết kế dành riêng một chương về việc thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế về lĩnh vực dầu khí theo hướng quy định đầy đủ về chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, liên doanh, liên kết, hợp tác quốc tế về lĩnh vực dầu khí.

Cần tách bạch chức năng quản lý nhà nước và chức năng kinh doanh của Tập đoàn Dầu khí quốc gia

Góp ý vào dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi), đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh) nêu những con số ấn tượng về ngành dầu khí như hiện nay như: Việt Nam còn 51 hợp đồng đang tiếp tục khai thác, ngành dầu khí Việt Nam đã khai thác trên 420 triệu tấn dầu và trên 160 tỷ m3 khí. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - doanh nghiệp nòng cốt của ngành dầu khí đã có những đóng góp quan trọng cho tổng thu ngân sách nhà nước và tổng sản phẩm quốc nội; giai đoạn 2006-2015 đóng góp khoảng 20- 25% tổng thu ngân sách và GDP. Hiện nay, Việt Nam đang đứng thứ 33 trên 98 quốc gia có sản lượng dầu khai thác trong năm 2021.

Theo đại biểu, đây là một thành tựu rất đáng khích lệ nhưng hiện nay hầu hết các mỏ dầu khí chủ đạo, điều đang khai thác với mức độ suy giảm sâu về sản lượng. Các mỏ mới dự kiến đưa vào phần lớn các mỏ có cấu tạo phức tạp, trữ lượng nhỏ, công tác khai thác gặp nhiều khó khăn và thách thức nguồn tài nguyên dầu khí tại chỗ. Trong khi đó các thể chế, chính sách hiện hành chưa có cơ chế khuyến khích phù hợp cho hoạt động đầu tư để phát triển các mỏ nhỏ và cận biên, khuyến khích thu hút thêm nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.

Góp ý chi tiết nội dung dự thảo Luật dầu khí, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho biết, dự thảo gồm 64 Điều, 11 chương. Mặc dù, Ban soạn thảo cũng có nghiên cứu, tham khảo các luật của Malaysia, Indonesia… Tuy nhiên, còn một số tồn tại, đó là khó khăn trong xây dựng luật là làm sao để tách bạch được chức năng quản lý nhà nước và chức năng kinh doanh của Tập đoàn Dầu khí quốc gia; làm sao khuyến khích được xã hội hóa, thu hút được nhà đầu tư nước ngoài, thu hút được tư nhân nhưng vẫn đảm bảo được vai trò chủ đạo của doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo được an ninh, quốc phòng. Trong dự thảo luật, việc phân cấp, phân quyền, ủy quyền giữa Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương và Tập đoàn dầu khí Việt Nam cũng chưa rõ ràng.

Trong Chương 1 tại Điều 3 về giải thích từ ngữ, đại biểu đề nghị giải thích thêm các cụm từ hợp đồng phân chia sản phẩm dầu khí, hợp đồng tặng thu tài nguyên dầu khí… Đại biểu bày tỏ băn khoăn, trong dự thảo luật dành một chương đề cập đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nghĩa vụ của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và có tới 86 cụm từ Tập đoàn dầu khí Việt Nam xuất hiện trong dự thảo luật. Theo đại biểu, quy định như vậy dễ dẫn đến sự hiểu lầm là luật này dành cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị thêm một chương về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm về dầu khí, bởi dầu khí là tài nguyên quốc gia có ý nghĩa quan trọng đến việc đảm bảo an ninh năng lượng và góp phần đảm bảo quốc phòng, an ninh.