Đâu là "chìa khóa" giúp Bắc Ninh sớm kiểm soát được dịch bệnh?

Công suất xét nghiệm tối đa đạt 110.000 mẫu/ngày

Nói về về chiến lược xét nghiệm của tỉnh Bắc Ninh, TS Phạm Hồng Thắng, chuyên gia xét nghiệm của Viện Vệ sinh Dịch tễ trung ương, thành viên Bộ phận Thường trực đặc biệt của Bộ Y tế hỗ trợ Bắc Ninh, cho biết Bộ phận thường trực đặc biệt của Bộ Y tế đứng đầu là Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, được chia làm 4 tổ, trong đó xét nghiệm thuộc Tổ hỗ trợ điều tra, giám sát dịch và xử lý môi trường tại cộng đồng.

Trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh hiện có 3 phòng xét nghiệm khẳng định SARS-CoV-2. Một phòng khẳng định SARS-CoV-2 thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) của tỉnh Bắc Ninh có công suất 4.000 – 5.000 ống mẫu/ngày, đây là đơn vị đầu mối về xét nghiệm Sars-Cov-2 của tỉnh. Phòng xét nghiệm khẳng định của Bệnh viện Quân Y 110, công suất 3.000 ống mẫu/ngày và phòng xét nghiệm khẳng định thuộc Phòng khám Hoàn Mỹ công suất 3.000 ống mẫu/ngày

Ngoài ra, còn có một số phòng xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2 vó vai trò xét nghiệm sàng lọc mẫu, nếu âm tính sẽ thông báo trả kết quả, nếu phát hiện mẫu nghi ngờ dương tính phải chuyển mẫu đến phòng xét nghiệm khẳng định của tỉnh. Ví dụ, như phòng xét nghiệm thuộc TTYT huyện Yên Phong công xuất 176 ống mẫu/ngày.

Tổng công suất xét nghiệm của tỉnh Bắc Ninh hiện đạt 11.000 ống mẫu/ngày. Nếu làm gộp mẫu theo quy định của Bộ Y tế, công suất tối đa đạt khoảng 110.000 mẫu/ngày. Với tình hình dịch như hiện nay, các phòng xét nghiệm đáp ứng đủ nhu cầu xét nghiệm cho tỉnh.

Ngay khi về tăng cường cho tỉnh Bắc Ninh, các chuyên gia trong đoàn công tác đã đánh giá nhu cầu và năng lực xét nghiệm SARS-Cov-2. Phát hiện vấn đề cần tháo gỡ, sẽ trực tiếp tư vấn hỗ trợ hoặc kết hợp với các chuyên gia trong lĩnh lực để tư vấn, hỗ trợ các hoạt động xét nghiệm, lấy mẫu, bảo đảm an toàn sinh học. Nếu vượt quá khả năng, Bộ phận thường trực sẽ huy động thêm các đơn vị khác. 

Việc triển khai xét nghiệm được thực hiện phù hợp với chu kỳ nhân lên của virus SARS- CoV-2

Thực hiện đề xuất của Bộ phận thường trực đặc biệt Bộ Y tế, tỉnh Bắc Ninh đang thực hiện lấy mẫu xét nghiệm tại các địa bàn có dịch bệnh diễn biến phức tạp, theo phương án: Khu vực chưa có ca mắc lấy mẫu gộp, mỗi hộ 1 người. Khu vực có ca mắc nhưng chưa qua 14 ngày không có ca mắc mới thì lấy mẫu toàn dân gộp theo hộ gia đình. Đồng thời, thực hiện theo khung thời gian khác nhau: Khu vực chưa qua 14 ngày không có ca mắc mới; khu vực có ca mắc trong khoảng thời gian từ 8-14 ngày và khu vực có ca mắc trong 7 ngày.

Nói về vấn đề này, TS Phạm Hồng Thắng cho biết, theo các chuyên gia, chu kỳ nhân lên của virus SARS- CoV-2, đối với biến chủng Delta (xuất phát từ Ấn Độ) lưu hành nhân lên rất nhanh, khoảng 3 ngày. Tương đương với các chu kỳ nhân lên và lây nhiễm trong quần thể dân có người nhiễm. Nên việc triển khai xét nghiệm được thực hiện phù hợp với chu kỳ nhân lên đó.

Dựa vào thông tin trên, các chuyên gia trong đoàn đã đưa ra chiến lược xét nghiệm SARS-CoV-2 áp dụng ở Bắc Ninh phù hợp với từng nhóm cộng đồng nguy cơ khác nhau.

Các thôn có ca mắc (ca F0) trong vòng 7 ngày được coi là có nguy cơ cao được lấy mẫu xét nghiệm 3 đợt vào các ngày 1, 4, 7, lấy mẫu toàn dân gộp theo hộ gia đình để kịp thời phát hiện những ca mới đưa đi điều trị, thực hiện truy vết những người tiếp xúc gần F1, F2 cách ly theo quy định, các địa phương này đồng thời vẫn triển khai các biện pháp can thiệp như phong toả và thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16.

Các địa điểm có nguy cơ thấp hơn như các thôn, xã có ca mắc trong 8-14 ngày xét nghiệm 2 đợt vào các ngày 1, 7; các thôn trong 14 ngày không có ca mắc xét nghiệm 1 đợt, hình thức lấy mẫu xét nghiệm như trên.

Với những địa bàn thôn, xã chưa ghi nhận ca mắc COVID-19, do đặc thù của bệnh này, 80% người nhiễm không có triệu chứng nên cần phải triển khai lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc nhưng chỉ lấy mẫu đại diện 1 người trong hộ gia đình để làm xét nghiệm.

"Khi thực thiện lấy mẫu xét nghiệm, các thôn xã tùy theo khu vực vẫn phải thực hiện các biện pháp phong tỏa, khoanh vùng, giãn cách xã hội theo khuyến cáo của ngành y tế" - TS Phạm Hồng Thắng thông tin.

Đưa ra quy trình riêng trong xét nghiệm tại các khu công nghiệp

Cũng theo TS Phạm Hồng Thắng, Bắc Ninh có hơn 1.000 công ty, doanh nghiệp trong các KCN nên số công nhân và người lao động trong các KCN này lớn. Bộ phận thường trực đặc biệt cũng đưa ra quy trình riêng trong đó, chia ra: Công ty có người mắc COVID-19 trong vòng 14 ngày, muốn quay trở lại sản xuất cần xét nghiệm sàng lọc toàn bộ công nhân, người lao động trước khi quay trở lại sản xuất và xét nghiệm thêm 2 đợt cách nhau 3 ngày khi không có người dương tính mới được đi vào sản xuất.

Sau 2 đợt xét nghiệm nêu trên, sẽ tiến hành xét nghiệm sàng lọc từ 10-20% người lao động/tuần. Chúng tôi cũng có những hướng dẫn chọn mẫu xét nghiệm COVID-19 cho công nhân, người lao động trong công ty để chọn được những người có nguy cơ cao mắc SARS-Cov-2 như người hay hay phải ra ngoài cộng động, tiếp xúc với nhiều người…

Đối với các công ty hơn 14 ngày không có ca mắc COVID-19: Triển khai xét nghiệm sàng lọc toàn bộ người lao động công ty trước khi khởi động lại sản xuất, ngoài ra phải đảm bảo đầy đủ các yêu cầu theo quy định của UBND tỉnh Bắc Ninh mới được hoạt động. Thực hiện xét nghiệm sàng lọc 10- 20% người lao động/tuần theo hướng dẫn chọn mẫu xét nghiệm COVID-19 cho công nhân, người lao động trong công ty. Các kết quả xét nghiệm được báo về Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh để tổng hợp và theo dõi.