ĐBQH kỳ vọng Chương trình MTQG về phát triển văn hóa sẽ tạo bước chuyển mạnh mẽ và toàn diện trong phát triển văn hóa

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, sáng 29/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024; và nhiều nội dung quan trọng khác.

Nhân dân rất phấn khởi, trông đợi chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa

Thống nhất cao với báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của các Ủy ban của Quốc hội về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2024, đại biểu Nguyễn Văn Huy - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình nhấn mạnh, trong tình hình khó khăn của năm 2023, mức tăng trưởng GDP 5,05% trong khi chỉ tiêu đặt ra là 6,5% và mức tăng trưởng quý I/2024 ước đạt 5,66% so với cùng kỳ, mặc dù cao nhất trong các năm từ năm 2020 trở lại đây nhưng vẫn chưa đủ để tạo ra những bước đột phá cho phát triển bền vững.

Theo đại biểu Nguyễn Văn Huy, một trong những điểm sáng rất đáng ghi nhận là khu vực nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh lương thực quốc gia. Nông nghiệp, nông dân, nông thôn đang chuyển mình trong công cuộc xây dựng nông thôn mới và có những đóng góp tích cực vào tốc độ tăng trưởng.

Quá trình triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới, cùng với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế, từng bước xây dựng hạ tầng cơ sở, đời sống văn hóa vùng nông thôn đã có nhiều chuyển biến tích cực; văn hóa truyền thống tiếp tục được khai thác theo hướng phát huy giá trị tốt đẹp gắn với nhu cầu văn hóa của người dân.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Văn Huy nhìn vào bức tranh toàn cảnh về văn hóa vùng nông thôn hiện nay vẫn còn những mảng màu tối, để lại không ít những băn khoăn. Đâu đó vẫn còn những biểu hiện "lệch chuẩn" văn hóa.

"Quan niệm văn hóa chỉ là cờ đèn kèn trống, là đóng đinh, leo thang, là múa may, hát xướng... Với ý nghĩa không mấy tích cực. Còn tình trạng coi nhẹ văn hóa, đặt văn hóa thấp hơn kinh tế", đại biểu Nguyễn Văn Huy bày tỏ.

Theo đại biểu, điều này dẫn đến hệ quả là trong khi đạt nhiều mục tiêu tăng trưởng kinh tế, đời sống vượt trội so với trước đây nhưng ở một số nơi, trong một số trường hợp, đạo đức, văn hóa xã hội lại có biểu hiện xuống cấp, chủ nghĩa cá nhân có cơ hội phát triển.

Bên cạnh nhiều tấm gương đẹp, giàu lòng vị tha, thiện tâm. Trong thiên tai dịch bệnh sẵn sàng chia sẻ với đồng bào, chung tay cùng đất nước vượt qua khó khăn, lại có một số người ích kỷ, tham lam, lợi dụng dịch bệnh để trục lợi. Lối sống thực dụng cực đoan như một thứ "dịch bệnh" có nguy cơ lan rộng trong xã hội, nhất là lớp trẻ.

Theo đại biểu, đã có những biến đổi của văn hóa nông thôn về sự thay đổi diện mạo không gian, cảnh quan làng xã, nhiều không gian thuộc về di sản, di tích lịch sử văn hóa, không gian sinh hoạt cộng đồng bị thu hẹp, không gian văn hóa nông thôn ngày càng xuất hiện nhiều hơn những ngôi nhà cao tầng, khép kín, sống trong không gian mở với nhiều loại hình văn hóa, giải trí tiện ích mới trên không gian mạng.

Bên cạnh những thông tin, hình ảnh tích cực là những luồng tư tưởng xấu độc đã và đang tác động, chi phối đến lối sống của người dân khu vực nông thôn…

"Nếu trước đây cổng làng đóng nhưng cổng nhà nào cũng mở thì giờ đây cổng làng mở nhưng cổng nhà nào cũng đóng. Phía trong những ngôi nhà tiện nghi hiện diện nơi làng quê là những không gian khép kín, thiếu sự liên kết, thông hiểu giữa các thành viên trong gia đình, giữa gia đình này với gia đình khác. Ngoài xã hội, tình trạng tệ nạn xã hội có chiều hướng gia tăng, là lối sống thích phô trương hình thức, là biểu hiện nghiện game, là lối sống buông thả của không ít học sinh, sinh viên khu vực nông thôn. Những hình ảnh ấy khiến cho bức tranh làng quê giảm đi phần tươi sáng", đại biểu Nguyễn Văn Huy bày tỏ.

Để góp phần tiếp tục thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới nói chung, hoàn thiện các tiêu chí về văn hóa trong xây dựng nông thôn mới nói riêng; cụ thể hóa quan điểm: Xây dựng nông thôn có "đời sống văn hóa lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc", đại biểu Nguyễn Văn Huy kiến nghị Quốc hội giao cơ quan chức năng tiếp tục tập trung nghiên cứu, tham mưu, đề xuất sửa đổi, bổ sung, xây dựng các dự án luật trực tiếp liên quan đến văn hóa cũng như các dự án luật chuyên ngành khác có liên quan.

Đối với phát triển văn hóa, đại biểu Nguyễn Văn Huy cho rằng, trước đây, đầu tư cho văn hóa chủ yếu được thực hiện thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia. Có thể thấy nguồn vốn đầu tư từ chương trình có tính chất "vốn mồi" đã đem lại hiệu quả thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch và nâng cao đời sống văn hóa của nhân dân.

Sau năm 2015, nguồn lực đầu tư cho văn hóa chủ yếu thông qua kế hoạch đầu tư công trung hạn và nguồn kinh phí sự nghiệp hằng năm, nhưng luôn ở mức thấp và thiếu chính sách xã hội hóa đầu tư cho lĩnh vực này. Những khó khăn về nguồn lực đầu tư đã ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp phát triển văn hóa; nhiều di sản, di tích văn hóa – lịch sử bị mai một, xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng.

Theo đại biểu, sau Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021, cử tri và nhân dân rất phấn khởi, trông đợi chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa. Kỳ vọng rất lớn tại kỳ họp lần này, Quốc hội xem xét, quyết định để khi được triển khai thực hiện sẽ tạo nên bước chuyển biến mạnh mẽ và toàn diện trong phát triển văn hóa.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn rà soát để quy định cụ thể hơn nữa; chuẩn hóa rõ hơn về nông thôn mới, nhất là các tiêu chí liên quan đến văn hóa theo hướng hài hòa giữa những yêu cầu của thực tế đời sống với bảo tồn những nét đẹp văn hóa truyền thống.

"Để mỗi địa phương có cách thức thể hiện sự khác biệt độc đáo riêng có, để có thể kể câu chuyện của mình một cách đẹp đẽ, ấn tượng nhất. Người xa quê thì luôn tự hào mong ước được trở về và khách phương xa thì tìm đến để khám phá những nét tinh hoa", đại biểu kiến nghị.

Có giải pháp giảm giá vé máy bay nội địa để phát triển du lịch

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn thống nhất cao với báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của các Ủy ban của Quốc hội về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2024. Qua đó thấy rằng, tình hình kinh tế xã hội nước ta đã có xu hướng phục hồi tích cực và đạt được nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực.

Trong đó, lĩnh vực phát triển văn hóa đã được chú trọng, lĩnh vực phát triển du lịch đã được quan tâm thúc đẩy và có sự phục hồi mạnh mẽ.

Bày tỏ quan tâm tới lĩnh vực văn hoá, đại biểu Lưu Bá Mạc kiến nghị với Chính phủ cần có cơ chế, chính sách và có giải pháp đối với đội ngũ nghệ sỹ, diễn viên đã hết tuổi nghề, nhưng chưa đến tuổi nghỉ hưu. Đồng thời, cần có cơ chế, chính sách thu hút, đãi ngộ đối với người làm trong lĩnh vực này.

Từ đó có thể góp phần nâng cao chất lượng các chương trình nghệ thuật, vừa thực hiện nhiệm vụ chính trị, vừa đáp ứng tốt hơn, đối với yêu cầu ngày càng cao về hưởng thụ, sáng tạo văn hóa của mỗi người dân, người nghệ sỹ, diễn viên.

Đồng thời, cần tiếp tục điều chỉnh, nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp và chế độ bồi dưỡng, đối với người làm trong lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật, sớm xây dựng, ban hành định mức tiêu chuẩn kinh tế - kỹ thuật, tính giá các loại dịch vụ sự nghiệp công trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật.

Về lĩnh vực Du lịch, đại biểu Lưu Bá Mạc bày tỏ băn khoăn trước tình trạng thời gian qua, số máy bay thương mại giảm mạnh, đường bay trong nước bị cắt giảm hoặc giảm tần suất, giá nhiên liệu tăng cao dẫn đến giá vé máy bay tăng cao, ảnh hưởng đến phát triển du lịch nội địa và nhu cầu đi lại của nhân dân.

Đại biểu Lưu Bá Mạc kiến nghị với Chính phủ cân nhắc, có giải pháp để giảm giá vé máy bay nội địa. Từ đó, góp phần giảm chi phí đi lại cho người dân; đồng thời, góp phần thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế, nhằm kích cầu các hoạt động du lịch, dịch vụ nội địa, tăng tính cạnh tranh so với các tour du lịch nước ngoài.

Đại biểu cũng đề xuất một số giải pháp như: Có chính sách để hỗ trợ các hãng hàng không trong nước, thông qua việc miễn, giảm thuế, phí có liên quan, giảm giá trong dịch vụ hàng không; tăng số lượng máy bay, mở thêm các đường bay cũng như cần tăng năng lực điều hành, vận hành khai thác tại các cảng hàng không.

Ngoài ra, cần có giải pháp khuyến khích các doanh nghiệp nghiên cứu, ứng dụng nhiên liệu hoặc năng lượng thay thế để bảo vệ môi trường.

"Hơn nữa, cần có biện pháp bảo vệ các hãng hàng không trong nước trước các hành vi không lành mạnh của các công ty nước ngoài. Có thể nói, một đội bay hùng mạnh chính là sức mạnh của quốc gia", đại biểu bày tỏ.