(Tổ Quốc) - Ngày 17/6, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
Thảo luận tại hội trường, các đại biểu cơ bản nhất trí với sự cần thiết điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án, tiểu dự án trong Chương trình, vì đây là nội dung có tác động trực tiếp đến sự phát triển của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Nên đưa việc bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử, văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc vào Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa
Đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa nhận thấy, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được phê duyệt chủ trương đầu tư theo Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội, là một chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước dành cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là chương trình mục tiêu quốc gia mới gồm nhiều dự án, tiểu dự án thành phần với sự tham gia của nhiều bộ, ngành, địa phương và cơ quan Trung ương chủ trì, quản lý dự án.
Thời gian qua, Chương trình đã đạt được kết quả bước đầu quan trọng, tạo tác động tích cực đến đời sống người dân, đặc biệt ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn như việc thực hiện khá tốt công tác xóa đói giảm nghèo, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào được nâng lên… Tuy nhiên, đại biểu Mai Văn Hải cho rằng, vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến kết quả triển khai, tổ chức thực hiện Chương trình nên cần phải điều chỉnh một số chủ trương là cần thiết.
Đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa
Về điều chỉnh vốn thực hiện Chương trình, đại biểu Mai Văn Hải cơ bản thống nhất vì đây là vấn đề cần thiết để thực hiện tốt việc lồng ghép, phân bổ vốn thực hiện Chương trình. Tuy nhiên đề nghị cần xem lại thời gian áp dụng cho phù hợp vì giai đoạn 1 từ năm 2021 – 2025, vốn đầu tư công đã được giao cho các địa phương, vốn sự nghiệp được phân bổ đến hết năm 2024.
Do đó theo đại biểu, cần nêu rõ điều chỉnh chung cho giai đoạn 2026 - 2030 là phù hợp và đề nghị phân bố vốn trung hạn hàng năm và phân bổ vốn sự nghiệp phải phù hợp, tránh trường hợp phân bổ giao vốn sự nghiệp và phân bổ vốn đầu tư công không ăn khớp sẽ làm ảnh hưởng đến việc bố trí vốn cho các dự án cụ thể.
Đóng góp ý kiến liên quan đến việc điều chỉnh đối tượng các di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia có giá trị tiêu biểu của các dân tộc thiểu số, đại biểu Mai Văn Hải cho rằng, vấn đề này Quốc hội sẽ xem xét và quyết định Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035.
"Vì vậy, đề nghị cần phải rà soát, nên đưa việc bảo tồn, phát huy giá trị di tích lịch sử, văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc vào Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa để có sự quản lý thống nhất, tập trung để triển khai tổ chức thực hiện đạt hiệu quả", đại biểu đề nghị.
Thống nhất với Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa
Đề cập về việc mở rộng các đối tượng thụ hưởng của chương trình, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn cho biết, theo tờ trình của Chính phủ, việc mở rộng các đối tượng thụ hưởng của chương trình áp dụng cho 4 nhóm, gồm 10 đơn vị sự nghiệp công lập, 101 trường phổ thông dân tộc nội trú thuộc 39 tỉnh không nằm trên địa bàn các xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, 3 trung tâm y tế, bệnh viện tuyến huyện không nằm trên địa bàn các xã, thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và các di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia có giá trị tiêu biểu của đồng bào dân tộc thiểu số.
Theo báo cáo của Chính phủ, việc bổ sung 4 nhóm đối tượng với hơn 4.000 tỷ đồng, Chính phủ cam kết không làm tăng tổng mức đầu tư và cơ cấu nguồn vốn đã được Quốc hội phê duyệt tại Nghị quyết số 120/2020/QH14.
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho rằng, bên cạnh Kết luận số 65 ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về công tác dân tộc trong tình hình mới, việc mở rộng các đối tượng thụ hưởng của chương trình còn là một bước quan trọng nhằm thể chế hóa trong thực tiễn các quy định tại khoản 1 Điều 58, khoản 3 Điều 62 Hiến pháp về phát triển y tế, giáo dục cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Đại biểu đánh giá cao và hoàn toàn ủng hộ việc mở rộng đối tượng thụ hưởng các chương trình trong nghị quyết Quốc hội, làm cơ sở pháp lý vững chắc cho Chính phủ triển khai trong thực tiễn. Tuy nhiên, theo báo cáo của Chính phủ, qua rà soát, toàn quốc có khoảng 130 di tích quốc gia đặc biệt, 3628 di tích quốc gia tiêu biểu của các dân tộc thiểu số. Trong đó, chương trình ưu tiên tu bổ, tôn tạo khoảng 72 di tích thuộc 31 tỉnh.
Theo phụ lục 2 kèm theo Tờ trình số 190 của Chính phủ thì danh mục cụ thể các di tích sẽ được xác định trong quá trình phê duyệt và triển khai đầu tư. Tại kỳ họp này, Quốc hội cũng sẽ xem xét thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa. Theo Tờ trình số 165 ngày 17/4/2024 của Chính phủ Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa sẽ thực hiện từ năm 2025 gồm 10 nội dung thành phần, với 42 nhiệm vụ và 186 hoạt động.
"Trong đó, Chính phủ dự kiến chuyển dự án số 6 về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch của Chương trình mục tiêu quốc gia dân tộc thiểu số vào Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa. Vì vậy, đề nghị rà soát bổ sung danh mục cụ thể của di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia tiêu biểu của các dân tộc thiểu số nhằm bảo đảm tính thống nhất, hiệu quả", đại biểu Phạm Trọng Nghĩa đề nghị.
