(Tổ Quốc) - Đề án Chiến lược phát triển ngành công nghiệp văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã chọn lĩnh vực điện ảnh tham gia vào Mạng lưới các thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO (UCCN), giúp điện ảnh Việt Nam có thêm nhiều cơ hội phát triển, hội nhập với điện ảnh nước ngoài.
Nhìn lại điện ảnh Việt Nam trong những năm gần đây, có thể nhận thấy sự thay đổi rõ rệt cả về số lượng lẫn chất lượng phim. Từ năm 2008, việc hàng loạt hãng phim tư nhân ra đời đã đánh dấu sự hình thành xã hội hóa điện ảnh nước nhà. Nền sản xuất phim tư nhân, với tính năng động của nó, có khả năng làm xuất hiện những yếu tố mới trong bối cảnh chung của điện ảnh Việt Nam. Xu hướng cởi mở này cũng mang đến nhiều cơ hội cho các nhà làm phim tư nhân được bộc lộ, phát huy sở trường sáng tạo, nhất là đối với dòng phim thương mại phục vụ thị hiếu đa dạng của khán giả.
Bên cạnh sự góp sức của các hãng phim tư nhân, ngày càng có nhiều đạo diễn Việt kiều trở về làm việc, các đạo diễn độc lập trong nước cũng đã trở thành lực lượng chủ lực tham gia vào công cuộc phát triển điện ảnh, khơi dậy tiềm năng sáng tạo mới lạ cho diện mạo các bộ phim, giúp thị trường điện ảnh nước ta trở nên sôi động và tiếp cận gần hơn với điện ảnh thế giới.
Điều khiến Thành phố Hồ Chí Minh có cơ hội trở thành Thành phố Điện ảnh của Việt Nam chính là tính đa dạng, cởi mở và sự giao thoa của nhiều nền văn hóa khác nhau. Thành phố là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc, là tiềm năng cho sáng tạo nghệ thuật. Sự đa dạng văn hóa và cởi mở trong ứng xử hình thành từ không gian sống đã góp phần quan trọng tạo nên sự phong phú trong quan điểm, nhận thức, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển nghệ thuật nói chung và điện ảnh nói riêng.
Thành phố Hồ Chí Minh có hệ thống hạ tầng phát triển mạnh mẽ, với nhiều rạp chiếu hiện đại, nhiều trường đại học và trung tâm đào lĩnh vực sân khấu- điện ảnh, cùng nhiều khu vực đa dạng về cảnh quan, kiến trúc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm phim. Số lượng hãng phim, rạp chiếu và sự kiện điện ảnh ngày càng tăng. Năm 2023, Việt Nam có tổng doanh thu phòng vé đứng thứ 2 Đông Nam Á, trong đó Thành phố Hồ Chí Minh là nơi có lượng khán giả đến rạp đông nhất cả nước.
Thời gian gần đây, Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức nhiều liên hoan phim và sự kiện điện ảnh quốc tế lớn như Liên hoan Phim Quốc tế (HIFF), Liên hoan Phim Tài liệu và Phim Ngắn… Những sự kiện này không chỉ thu hút sự quan tâm của khán giả mà còn là nơi giao lưu, học hỏi và hợp tác giữa các nhà làm phim trong và ngoài nước. Các hoạt động như workshop, hội thảo chuyên đề thường xuyên được tổ chức, giúp nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng cho các nhà làm phim trẻ.
Thành phố Hồ Chí Minh cũng khuyến khích hợp tác quốc tế trong lĩnh vực điện ảnh, đặc biệt là việc thu hút các đoàn làm phim nước ngoài đến quay phim. Đơn cử như trong năm 2024, Thành phố Hồ Chí Minh cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tiến hành xúc tiến du lịch- điện ảnh Việt Nam tại San Francisco và Los Angeles (Hoa Kỳ) với chủ đề "Việt Nam- Điểm đến mới của điện ảnh thế giới" với nhiều chương trình cụ thể hướng tới mục tiêu xây dựng Thành phố Điện ảnh, hòa vào UCCN.
Đặc biệt, hiện Thành phố Hồ Chí Minh đang tập trung phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ ngành điện ảnh, bao gồm quy hoạch, đầu tư xây dựng phim trường, rạp chiếu phim hiện đại, các khu vực làm phim chuyên dụng (film studio) giúp điện ảnh Thành phố có nền tảng vững chắc để phát triển. Số lượng doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn nước ngoài hoạt động trong lĩnh vực điện ảnh đã gần chạm mốc 1.000 doanh nghiệp. Thành phố có hơn 100 đơn vị, cơ sở đăng ký sản xuất và phát hành phim như Galaxy Cinemas, CGV Cinemas, BHD Star Cineplex, Lotte Cinemas, Beta Cinemas, Mega GS Cinemas, Dcine chiếm phần lớn thị trường chiếu phim với doanh thu tăng trưởng nhanh.
Một lý do quan trọng thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp điện ảnh tại Thành phố Hồ Chí Minh chính ở đối tượng khán giả rất đa dạng về nguồn gốc, vùng miền ở cả trong và ngoài nước. Những năm gần đây phim xã hội hóa và phim độc lập đã nhận được sự ủng hộ từ khán giả và đạt được doanh thu ấn tượng. Các tác phẩm này thường tập trung khai thác những vấn đề xã hội, gia đình, giàu tính nhân văn và gần gũi với đời sống hằng ngày của người Việt Nam nên được đông đảo công chúng đón nhận và ủng hộ.
Để Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh gia nhập UCCN về lĩnh vực Điện ảnh cần tận dụng tối đa tiềm năng, tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng và công nghệ hiện đại; chủ động tìm kiếm và thúc đẩy các dự án hợp tác với các quốc gia có nền điện ảnh phát triển. Song song đó cần chú trọng ưu tiên đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; triển khai các chương trình học bổng, tài trợ đào tạo ngắn hạn và dài hạn; cùng việc mời chuyên gia quốc tế đến giảng dạy thêm; và tạo điều kiện về cơ sở vật chất cho các đơn vị đào tạo điện ảnh nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong nước.
Hơn nữa, cần tăng cường hợp tác quốc tế để thúc đẩy ngành điện ảnh phát triển. Thành phố cần chủ động tìm kiếm và thúc đẩy các dự án hợp tác với các quốc gia có nền điện ảnh phát triển. Việc tổ chức Liên hoan phim quốc tế và tham gia vào các sự kiện điện ảnh toàn cầu sẽ giúp nâng cao vị thế của Thành phố Hồ Chí Minh trên bản đồ điện ảnh thế giới; đồng thời tạo ra nguồn thu lớn cho ngành du lịch và kinh tế địa phương.
Bên cạnh đó, để điện ảnh trở thành ngành công nghiệp mũi nhọn đứng vững trong quá trình phát triển công nghiệp văn hóa, Thành phố Hồ Chí Minh cần chú trọng vào việc khai thác các sản phẩm điện ảnh một cách hiệu quả. Việc phát hành phim không chỉ trong nước mà còn hướng ra thị trường quốc tế. Sử dụng công nghệ số để phân phối và quảng bá phim cùng với việc phát triển các sản phẩm phái sinh từ phim như sách, trò chơi điện tử và các sản phẩm lưu niệm, sẽ giúp tăng giá trị kinh tế của ngành điện ảnh.
Trở thành một UCCN không chỉ nâng cao vị thế của Thành phố trên trường quốc tế mà còn thu hút du lịch và các nhà đầu tư, cũng như góp phần làm giàu thêm nền văn hóa đa dạng của một thành phố năng động, sáng tạo và nghĩa tình như Thành phố Hồ Chí Minh.
